شب بیست و یکم ماه مبارک رمضان، شب شهادت امام اول شیعیان، حضرت علی(ع) و یکی از شب های قدر است.
مرحوم شیخ عباس قمی رحمت الله علیه در کتاب مفاتیح‌الجنان در مورد اعمال خاص شب بیست و یکم ماه مبارک رمضان مواردی را نقل کرده اند:
فضیلت شب بیست و یکم ماه مبارک رمضان، از شب نوزدهم بیشتر است و به همین دلیل باید اعمال این شب را به جا آورد که از آن جمله می توان به غسل و احیا و زیارت و نماز «هفت توحید» و قرآن بر سر گرفتن و صد رکعت نماز و «دعای جوشن کبیر» و... اشاره کرد.
در روایات تأکید شده است که یا شب بیست و یکم و یا شب بیست و سوم ماه مبارک رمضان، شب قدر هستند و در چند روایت آمده است که از معصوم پرسیده شد مشخص کنید که شب قدر کدام یک از این دو شب است؟ و معصوم تعیین نکردند و فرمودند: «ما أَیْسَرَ لَیْلَتَیْنِ فِیما تَطْلُبُ؛ چه آسان است دو شب در آن‌چه می‌جویی» یا این که فرمودند: «ما عَلَیْکَ أَنْ تَفْعَلَ خَیْراً فِی لَیْلَتَیْنِ،؛ باکی بر تو نیست که در هر دو شب کار خیر انجام دهی» و مانند آن (روایات باز هم هست.)
شب قدر؛ دوربرگردان بندگان
حجت الاسلام والمسلمین ناصر رفیعی، سخنران مذهبی، درمورد اهمیت شب قدر گفت: اگر انسانی به هر دلیلی مثل جهالت، لجاجت و یا غفلت، جاده‌ای را اشتباه برود، ولی دانا و عاقل باشد به محض دیدن اولین دوربرگردان، برمی گردد. در نتیجه، خیلی از ما در جاده اشتباه افتاده ایم که شب‌های قدر، دوربرگردان برای ما هستند و باید برگردیم و اگر انسان به دوربرگردان‌ها دقت نکند ممکن است کل جاده را اشتباه برود و به جایی برسد که در آن جا اصلاً دوربرگردان وجود نداشته باشد.
به گفته این سخنران مذهبی، برخی از انسان‌ها در مسیر زندگی خود به جایی می‌رسند که دوربرگردانی برای آن‌ها وجود ندارد و در این صورت، از پروردگار متعال می‌خواهند که برگردانده شوند و می‌گویند خداوندا کوتاهی کردیم و فرصت کوتاهی به ما دهید تا برگردیم، اما فرصت آن‌ها تمام شده است. چون همیشه این طور نیست در جاده‌ای که انسان به اشتباه برود دوربرگردان وجود داشته باشد و یا این که دوربرگردانی وجود دارد و انسان به آن نمی‌رسد. اما شب‌های قدر، فرصتی برای انسان‌ها هستند که به دوربرگردان و بازگشت برسند.
حجت الاسلام والمسلمین رفیعی ادامه داد: خداوند تبارک و تعالی در آیه ۱۰۳ سوره کهف می‌فرمایند: «قُلْ هَلْ نُنَبِّئُکُمْ بِالْأَخْسَرِینَ أَعْمَالًا» «بگو که آیا می‌خواهید شما را بر زیانکارترین مردم آگاه سازیم؟» یعنی می‌دانید بدبخت‌ترین و زیانکارترین افراد چه کسانی هستند؟ و سپس، در آیه ۱۰۴ همین سوره مبارکه می‌فرمایند: «الَّذِینَ ضَلَّ سَعْیُهُمْ فِی الْحَیاةِ الدُّنْیا وَ هُمْ یَحْسَبُونَ أَنَّهُمْ یُحْسِنُونَ صُنْعاً.» «آنان که در زندگى دنیا تلاششان گم و نابود مى‌شود، در حالى که مى‌پندارند (همچنان) کار شایسته و نیک انجام مى‌دهند.» یعنی افرادی که کار زشت انجام می‌دهند، ولی فکر می‌کنند کارشان درست است. بنابراین، باید مراقب باشیم تا اسم خطای خود را ثواب و عمل خیر نگذاریم.
این سخنران مذهبی، درمورد برخی از ویژگی‌های منحصربفرد امام علی (ع) تأکید کرد: حضرت امیر مومنان (ع)، اول مومن بوده و به عهد خداوند وفادار بودند، فرمان پروردگار متعال برای ایشان مهم بوده است، رأفت به مردم داشته و در تقسیم بیت المال، نگاه مساوی داشتند، در قضاوت کردن بی نظیر بودند و به همین دلیل، روز قیامت، جایگاه ویژه‌ای دارند؛ به طوری که وقتی حضرت پیامبر اکرم (ص)، حضرت امیر مومنان (ع)، حضرت زهرا (س) و اهل بیت (ع) در روز قیامت وارد صحرای محشر می‌شوند ورودشان دیدنی و تماشایی است و این نشان دهنده مقام ویژه معصومین (ع) است.
یکی از سوالاتی که ممکن است اغلب افراد داشته باشند این باشد که چرا نام حضرت امیر مومنان (ع) در قرآن کریم نیامده است؟ که حجت الاسلام والمسلمین رفیعی، در این باره تصریح کرد: در بسیاری از مواقع، خداوند متعال در قرآن کریم، اوصاف بسیاری از شخصیت‌های بزرگ را به جای نام آن‌ها بیان کرده اند. مثلاً درمورد شخصیت آسیه، همسر فرعون بدین صورت بوده است و یا شأن نزولی اتفاق می‌افتد و داستان آن را بیان می‌کنند و به همین دلیل، به اوصاف حضرت علی (ع) در قرآن کریم اشاره شده است و به همین خاطر، سبب نزول برخی از سوره‌ها، حضرت علی (ع) هستند، ولی گاهی اوقات، آیه فراگیر است و پیام عام دارد، ولی بالاترین مصداق آن، حضرت امیر مومنان (ع) است.
حجت الاسلام رفیعی ادامه داد: در قرآن کریم بیان شده است «مِنَ المُؤمِنینَ رِجالٌ صَدَقوا ما عاهَدُوا اللَّهَ عَلَیهِ ۖ فَمِنهُم مَن قَضىٰ نَحبَهُا» «در میان مؤمنان مردانی هستند که بر سر عهدی که با خدا بستند صادقانه ایستاده‌اند؛ بعضی پیمان خود را به آخر بردند (و در راه او شربت شهادت نوشیدند)» این آیه برای جنگ احزاب در زمان پیامبر گرامی اسلام (ص) نازل شد و عده ای، شهید شدند و برخی دیگر هم، منتظر بودند و حضرت امیر مومنان (ع) به طور مکرر، این آیه را می‌خواندند و می‌فرمودند که آن منتظر، من هستم و هیچ تغییر نظری برایم حاصل نشده است.
او افزود: حضرت علی (ع) در پاره‌ای از آیات می‌فرمایند: انا الصراط المستقیم که اگرچه صراط مستقیم به معنای راه خداست و معنای عام دارد، ولی یکی از مصداق‌های بزرگ آن، حضرت امیر مومنان (ع) بودند.
