شاید این نام برای شما غریب باشد. می خواهید بدانید اسیدوز متابولیک چیست؟وقتی مایعات بدن شما حاوی اسید بیش از حد باشد، به آن اسیدوز می گویند. اسیدوز زمانی اتفاق می افتد که کلیه ها و ریه ها نتوانند PH بدن شما را متعادل نگه دارند.
بسیاری از فرآیندهای بدن اسید تولید می کنند. ریه ها و کلیه های شما معمولاً می توانند عدم تعادل خفیف pH را جبران کنند اما مشکلات مربوط به این اندام ها می تواند منجر به تجمع اسید اضافی در بدن و خون شما شود.
اسیدیته خون شما با تعیین PH آن اندازه گیری می شود. PH پایین تر به این معنی است که خون شما اسیدی تر است، در حالی که pH بالاتر به این معنی است که خون شما پایه تر است.
pH خون شما باید حدود 7.4 باشد. اسیدوز با pH 7.35 یا کمتر مشخص می شود. آلکالوز با سطح pH 7.45 یا بالاتر مشخص می شود.
اگرچه این تفاوت های عددی ناچیز به نظر می رسند اما می توانند جدی باشند. اسیدوز متابولیک می تواند منجر به مشکلات سلامتی متعددی شود و حتی می تواند تهدید کننده زندگی باشد.
چند دلیل برای اسیدوز متابولیک وجود دارد. اسیدوز متابولیک به جای ریه ها از کلیه ها شروع می شود. زمانی اتفاق می افتد که نمی توانند اسید کافی را از بین ببرند یا زمانی که از شر بیش از حد باز خلاص می شوند. چهار شکل عمده اسیدوز متابولیک وجود دارد:
اسیدوز دیابتی که در افراد مبتلا به دیابت که به خوبی کنترل نمی شود، رخ می دهد. اگر بدن شما کمبود انسولین کافی داشته باشد، کتون ها در بدن انباشته شده و خون شما را اسیدی می کنند. اسیدوز هیپرکلرمیک که در نتیجه از دست دادن بی کربنات سدیم ایجاد می شود. این پایه به خنثی نگه داشتن خون کمک می کند. هم اسهال و هم استفراغ می توانند باعث این نوع اسیدوز شوند. اسیدوز لاکتیک که زمانی رخ می دهد که اسید لاکتیک بیش از حد در بدن شما وجود داشته باشد. علل می تواند شامل مصرف مزمن الکل، نارسایی قلبی، سرطان، تشنج، نارسایی کبد، کمبود طولانی مدت اکسیژن و قند خون پایین باشد. حتی ورزش طولانی مدت می تواند منجر به تجمع اسید لاکتیک شود. اسیدوز توبولار کلیوی زمانی رخ می دهد که کلیه ها قادر به دفع اسیدها از طریق ادرار نیستند. این باعث اسیدی شدن خون می شود. عوامل خطرساز برای اسیدوز متابولیکعواملی که می توانند در خطر ابتلا به اسیدوز متابولیک نقش داشته باشند عبارتند از:
یک رژیم غذایی پرچرب که کربوهیدرات کمی دارد. نارسایی کلیه چاقی کم آبی بدن مسمومیت با آسپرین یا متانول دیابت مسمومیت با مونوکسید کربن علائم اسیدوز متابولیکبرخی از علائم رایج اسیدوز متابولیک شامل موارد زیر است:
تنفس سریع و کم عمق گیجی خستگی سردرد خواب آلودگی کمبود اشتها زردی افزایش ضربان قلب تنفسی که بوی میوه می دهد که نشانه اسیدوز دیابتی (کتواسیدوز) است. آزمایش و تشخیص اسیدوز متابولیکافراد مبتلا به اسیدوز متابولیک اغلب بسیار بیمار هستند و اغلب در موارد اورژانسی قرار می گیرند. تشخیص زودهنگام می تواند تفاوت زیادی در بهبودی شما ایجاد کند. بسته به آنچه که پزشک شما فکر می کند ممکن است باعث اسیدوز متابولیک شما شود، به تعیین اینکه کدام آزمایش را انجام می دهد کمک می کند.
فاصله آنیونپزشکان با یک سری آزمایش خون اسیدوز را تشخیص می دهند. یکی از رایج ترین آنها اندازه گیری شکاف آنیون شماست. شکاف آنیونی تفاوت بین الکترولیت های دارای بار مثبت و منفی در خون شما است.
الکترولیت ها مواد طبیعی مانند منیزیم، سدیم و کلسیم هستند. آنها به کنترل تعادل بین اسیدها و بازها در بدن شما کمک می کنند. الکترولیت ها بار الکتریکی نیز دارند.
اگر تفاوت بین الکترولیت های دارای بار مخالف خیلی زیاد یا کم باشد، می تواند به پزشک شما علامت دهد که مشکلی وجود دارد.
گازهای خون شریانییک گاز خون شریانی به سطوح اکسیژن و دی اکسید کربن در خون شما نگاه می کند. همچنین PH خون شما را نشان می دهد. یک پانل متابولیک پایه عملکرد کلیه شما را بررسی می کند. همچنین سطح کلسیم، پروتئین، قند خون و الکترولیت شما را اندازه گیری می کند. اگر این آزمایش ها با هم انجام شوند، می توانند انواع مختلف اسیدوز را شناسایی کنند.
آزمایشات ادراراگر به اسیدوز متابولیک مشکوک هستید، باید نمونه ادرار بدهید. پزشکان PH را بررسی می کنند تا ببینند آیا اسیدها و بازها را به درستی حذف می کنید یا خیر. ممکن است برای تعیین علت اسیدوز به آزمایش های اضافی نیاز باشد.
اگر اسیدوز تنفسی برای شما تشخیص داده شود، پزشک باید سلامت ریه های شما را بررسی کند. این ممکن است شامل رادیوگرافی قفسه سینه یا آزمایش عملکرد ریوی باشد.
درمان اسیدوز متابولیکپزشکان معمولاً باید بدانند که چه چیزی باعث اسیدوز متابولیک شما می شود تا نحوه درمان آن را تعیین کنند. درمان اسیدوز متابولیک می تواند شامل درمان علت اصلی عدم تعادل اسید و باز باشد. انواع خاصی از اسیدوز متابولیک هر کدام درمان های خاص خود را دارند که عبارتند از:
اسیدوز ناشی از نارسایی کلیه ممکن است با سیترات سدیم درمان شود. فرد مبتلا به دیابت مبتلا به کتواسیدوز مایعات قطره ای (IV) داخل وریدی و انسولین دریافت می کند تا PH خود را متعادل کند. درمان اسیدوز لاکتیک بسته به علت ممکن است شامل مکمل های بی کربنات، مایعات IV، اکسیژن یا آنتی بیوتیک ها باشد. به افراد مبتلا به اسیدوز هایپرکلرمیک ممکن است بی کربنات سدیم خوراکی داده شود. بی کربناتبی کربنات سدیم یا جوش شیرین، اغلب به افراد مبتلا به انواع خاصی از اسیدوز متابولیک داده می شود. ترکیب شیمیایی که اغلب برای درمان سوزش سر دل با خنثی کردن اسید معده استفاده می شود.
هنگامی که برای درمان اسیدوز متابولیک استفاده می شود، می تواند به قلیایی شدن مایعات بدن یا افزایش pH خون شما کمک کند. پزشک شما ممکن است بی کربنات سدیم را به صورت خوراکی یا IV به شما بدهد.
یک مطالعه در سال 2014 نشان داد که وقتی اسیدوز شما به دلیل از دست دادن بی کربنات سدیم در سیستم شما ایجاد می شود، مفید است که اغلب با اسهال همراه است.
بر اساس یک آزمایش کنترل شده که در سال 2019 منتشر شد، اسیدوز متابولیک بی کربنات نه تنها برای افراد مبتلا به بیماری کلیوی بی خطر است، بلکه می تواند عملکرد کلیه و طول عمر شما را نیز بهبود بخشد.
عوارضبدون درمان سریع، اسیدوز ممکن است منجر به عوارض بهداشتی زیر شود:
سنگ کلیه مشکلات مزمن کلیه نارسایی کلیه بیماری استخوان رشد تاخیری پیشگیری از اسیدوزشما نمی توانید به طور کامل از اسیدوز جلوگیری کنید.
برای کاهش خطر اسیدوز متابولیک می توانید اقدامات زیر را انجام دهید:
هیدراته بمانید. مقدار زیادی آب و مایعات دیگر بنوشید. اگر فرد مبتلا به دیابت هستید، سطح قند خون خود را مدیریت کنید. اگر از الکل استفاده می کنید، مصرف آن را کاهش دهید. مصرف مزمن الکل می تواند تجمع اسید لاکتیک را افزایش دهد. دورنمای اسیدوزبرخی از افراد به طور کامل از اسیدوز متابولیک بهبود می یابند. سایر افراد با عملکرد اندام ها، نارسایی تنفسی و نارسایی کلیه مشکل دارند. اسیدوز متابولیک شدید می تواند باعث شوک یا حتی مرگ شود.
میزان بهبودی شما از اسیدوز متابولیک به علت آن بستگی دارد. درمان سریع و مناسب نیز به شدت بر بهبودی شما تأثیر می گذارد.
منبع:
healthline
