رحم یک اندام ضروری در دستگاه تناسلی زنان است که مسئول حمل تخمک بارور شده در دوران بارداری است. همچنین نقش مهمی در آناتومی بدن زن در دوران قاعدگی دارد. رحم عضوی عضلانی است که در لگن قرار داشته و از چندین لایه تشکیل شده است. در ادامه درباره ابعاد طبیعی رحم و همه آن چیزی که باید در مورد آن بدانید، صحبت خواهیم کرد.
در این مقاله می‌خوانید:
نقش رحم در آناتومی بدن زنان ابعاد طبیعی رحم چقدر است؟ لایه‌های تشکیل دهنده رحم علل بزرگ شدن رحم علائم بزرگ شدن رحمبیشتر بخوانید: ضرورت مراجعه به دکتر زنان برای معاینات واژینال یا آزمایش لگن زنان
نقش رحم در آناتومی بدن زنان
رحم عضوی توخالی و عضلانی است که در لگن بین مثانه و راست روده قرار دارد. اندامی گلابی شکل است و از سه لایه پریمتریوم، میومتر و آندومتر تشکیل می‌شود. یکی از وظایف اصلی رحم فراهم کردن یک محیط امن و مغذی برای جنین در حال رشد در دوران بارداری است. هنگامی که یک زن باردار می‌شود، تخمک بارور شده از لوله‌های فالوپ عبور کرده و خود را در دیواره رحم کاشت می‌کند. سپس آندومتر مواد مغذی و اکسیژن لازم را برای رشد و تکامل جنین فراهم می‌کند.
در هنگام زایمان نیز رحم نقش مهمی ایفا می‌کند. میومتر منقبض می‌شود تا نوزاد را از کانال زایمان عبور دهد و از بدن خارج کند. سپس رحم برای بیرون راندن جفت به انقباض ادامه می‌دهد. همچنین رحم در فرایند قاعدگی زنان نیز نقش بسزایی دارد. هر ماه، آندومتر برای آماده کردن محیط رحم به منظور بارداری ضخیم می‌شود. اگر حاملگی اتفاق نیفتد، آندومتر ریزش می‌کند و زن دوره قاعدگی خود را تجربه خواهد کرد.
پیشنهاد ویژه نی نی بان: تشخیص بیماری ها در آزمایشگاه کلینیکال چگونه است؟
ابعاد طبیعی رحم چقدر است؟
ابعاد طبیعی رحم بر اساس سن و وضعیت باروری زن می‌تواند متفاوت باشد. به طور کلی، رحم تقریباً به اندازه و شکل گلابی است که در زنان غیرباردار تقریباً ۷.۵ سانتی‌متر طول، ۵ سانتی‌متر عرض و ۲.۵ سانتی‌متر ضخامت دارد. با این حال در دوران بارداری، رحم می‌تواند به طرز قابل توجهی منبسط شود تا جنین در حال رشد را در خود جای دهد.
در پایان سه‌ماهه اول، طول رحم معمولاً ۱۲ سانتی‌متر، عرض ۸ سانتی‌متر و ضخامت آن ۵ سانتی‌متر است. در پایان سه‌ماهه دوم، طول رحم به ۲۰ سانتی‌متر، عرض ۱۶ سانتی‌متر و ضخامت ۱۸ سانتی‌متر می‌رسد. در طول سه‌ماهه سوم، رحم به بزرگ شدن ادامه می‌دهد و می‌تواند تا ۳۰ سانتی‌متر طول، ۲۲ سانتی‌متر عرض و ۲۰ سانتی‌متر ضخامت داشته باشد.
مطالب پیشنهادی: عمل leep چیست؟ همه چیز را بدانید!
لایه‌های تشکیل دهنده رحم
رحم از سه لایه اصلی تشکیل شده است که هر یک ویژگی‌های متمایز خود را دارند که در ادامه هرکدام نام برده و بررسی خواهیم کرد.
بیرونی‌ترین لایه رحم سروزا یا پریمتریوم نام دارد. این لایه یک غشای نازک است که تمام رحم را می‌پوشاند و با بافت‌های اطراف ترکیب می‌شود. سروزا برای محافظت از رحم و نگه داشتن آن در داخل لگن عمل می‌کند.
لایه میانی رحم میومتر نام دارد. این لایه از فیبرهای عضلانی صاف تشکیل شده است که به رحم اجازه می‌دهد در حین زایمان منقبض شود. میومتر همچنین نقش مهمی در کمک به بیرون راندن جفت پس از زایمان دارد.
آندومترداخلیترین لایه رحم آندومتر نام دارد. این لایه از بافت غده‌ای و عروقی تشکیل شده و وظیفه تغذیه تخمک بارور شده در مراحل اولیه بارداری را بر عهده دارد. اگر بارداری اتفاق نیفتد، آندومتر در طول قاعدگی ریزش می‌کند.
بیشتر بخوانید: متخصص زنان کدام بیماری‌های زنان را درمان می‌کند؟
علل بزرگ شدن رحم
بزرگ شدن رحم به افزایش ابعاد طبیعی رحم اشاره دارد که می‌تواند منجر به علائم مختلفی شود و نشانه‌ای از یک بیماری زمینه‌ای باشد. بزرگ شدن رحم می‌تواند در اثر عوامل مختلفی ایجاد شود که در ادامه به آن‌ها خواهیم پرداخت.
بزرگ شدن رحم یک اتفاق طبیعی در دوران بارداری است زیرا رحم برای سازگاری با جنین در حال رشد منبسط می‌شود.
فیبروم‌های رحمی توده‌های غیر سرطانی هستند که در رحم ایجاد می‌شوند و می‌توانند باعث بزرگ شدن آن شوند.
آدنومیوز
آدنومیوز وضعیتی است که در آن بافتی که به طور معمول رحم را می‌پوشاند در دیواره عضلانی رحم رشد می‌کند و باعث بزرگ شدن آن می‌شود.
پیشنهاد ویژه نی نی بان: روز جهانی والدین، چطور ارتباطی مثبت داشته باشیم؟
سرطان آندومتر
سرطان پوشش داخلی رحم می‌تواند باعث بزرگ شدن رحم شود.
PID یک عفونت باکتریایی اندام‌های تناسلی است که می‌تواند باعث التهاب و تورم رحم شود.
کیست‌های تخمدان کیسه‌های پر از مایعی هستند که می‌توانند درون یا روی تخمدان‌ها ایجاد شده و باعث افزایش ابعاد طبیعی رحم شوند.
عدم تعادل هورمونی
عدم تعادل هورمونی، مانند موارد ناشی از سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS)، می‌تواند باعث بزرگ شدن رحم شود. علل بزرگ شدن رحم می‌تواند متفاوت باشد و درمان مناسب به علت زمینه‌ای بستگی دارد. گزینه‌های درمانی ممکن است شامل دارو، جراحی یا ترکیبی از هر دو باشد. معاینات و غربالگری‌های منظم لگن می‌تواند به تشخیص زودهنگام مشکلات احتمالی کمک شایانی کند.
مطالب پیشنهادی: اولین مراجعه به پزشک زنان؛ چه زمانی به متخصص زنان مراجعه کنیم؟
علائم بزرگ شدن رحم
بزرگ شدن رحم می‌تواند نشانه‌ای از یک بیماری زمینه‌ای باشد و در صورت وجود علائم، مهم است که به دنبال مراقبت‌های پزشکی باشید. علائم بزرگ شدن رحم بسته به علت و شدت بیماری می‌تواند متفاوت باشد.
برخی از علائم رایج عبارت‌اند از:
خونریزی غیر طبیعی واژینال: زنان با بزرگ شدن رحم ممکن است خونریزی قاعدگی نامنظم، شدید یا طولانی مدت را تجربه کنند. درد لگن: زنان ممکن است دردی را در ناحیه لگن تجربه کنند که می‌تواند مبهم یا تیز باشد. تورم شکم: افزایش ابعاد طبیعی رحم می‌تواند باعث تورم یا نفخ قابل توجه شکم شود. مشکل در ادرار کردن: بزرگ شدن رحم می‌تواند به مثانه فشار وارد کند و باعث تکرر ادرار یا مشکل در ادرار شود. یبوست: بزرگ شدن رحم همچنین می‌تواند به راست روده فشار وارد کند و باعث یبوست شود.بیشتر بخوانید: هماتوم بارداری چیست و چه عوارضی دارد؟ + راهنمایی کامل
کلام آخر
همان طور که اشاره کردیم، رحم یک اندام پیچیده با عملکردهای مهم در دستگاه تناسلی زنانه است. شناخت ابعاد طبیعی رحم و لایه‌های تشکیل دهنده آن برای تشخیص و درمان بیماری‌های مختلف زنان بسیار مهم است. در حالی که ابعاد رحم می‌تواند بر اساس سن زن و وضعیت باروری متفاوت باشد، لایه‌های تشکیل دهنده آن نسبتاً ثابت می‌مانند. در این مقاله سعی داشتیم تا با پرداختن به موضوع ابعاد طبیعی رحم و علل بزرگ شدن آن، شما را از علائم این مشکل آگاه سازیم تا در صورت مشاهده هرگونه علائم غیرمعمول در اسرع وقت به پزشک مربوطه مراجعه کنید.
