بهترین کار این است که در رابطه با توضیح مرگ صادق و روراست باشید و در عین حال مناسب سن او برخورد کنید.
وقتی کسی می میرد، کنار آمدن با اندوه خود به اندازه کافی سخت است اما چگونه قرار است به فرزند خود از طریق آن کمک کنید؟
روانشناس اطفال کیت اشلمن، در مورد چگونگی توضیح مرگ به کودک، از جمله راه های مناسب سن برای بحث در مورد مفهوم مرگ و مردن و چگونگی تشخیص اینکه کودک شما به کمک کمی از یک متخصص سلامت روان نیاز دارد، صحبت می کند.
هیچ راه حلی وجود ندارد: از لحاظ عاطفی خسته کننده است که به فرزندتان بگویید کسی که می شناسد یا دوستش دارد فوت کرده است و این وظیفه ای نیست که هیچ والدینی منتظر آن باشد. به علاوه، این مشکل با غم و اندوه شما و همچنین نگرانی های شما در مورد چگونگی انتشار اخبار، آنچه فرزندتان می فهمد و اینکه آیا می توانید به سؤالات او پاسخ دهید یا خیر، تشدید می شود.
دکتر اشلمن می گوید: «با مرگ، اغلب یا یک بیماری طولانی و یا یک رویداد ناگهانی و غم انگیز پیش می آید که زمانی برای آماده شدن نداریم.» «وقتی برای کنار آمدن با مشکل مواجه می شویم، پیش بینی می کنیم که گفتن این موضوع به فرزندانمان نیز دشوار خواهد بود. ما به آنها اهمیت می دهیم و فکر می کنیم آنها ناراحت خواهند شد و می خواهیم از آنها در برابر آن محافظت کنیم.»
چگونه مرگ را برای فرزند خود توضیح دهیممرگ بخشی از زندگی است، بنابراین مهم است که به کودک خود کمک کنید تا به این ایده عادت کند که مردم (و حیوانات خانگی) گاهی اوقات می میرند.
دکتر اشلمن می گوید: «این چیزی است که در اطراف ما وجود دارد و بچه ها در معرض آن قرار می گیرند اما بر اساس سن و رشدشان، بچه ها درک متفاوتی از معنای آن خواهند داشت، از جمله ماندگاری آن و عوامل مرتبط، مانند اینکه آیا این ترسناک است؟.”
حقیقت این است: هیچ چیز صحبت کردن با فرزندتان در مورد مرگ را آسان نمی کند اما دستورالعمل هایی وجود دارد که می توانید از آنها پیروی کنید که به شما کمک می کند آنچه را که اتفاق افتاده است به روش های دلسوزانه، قابل درک و متناسب با سن توضیح دهید.
1. در توضیحات خود روراست باشیدممکن است تمایل داشته باشید که مفهوم مرگ را با تعبیرهای استعاری ملایم کنید، اما بهتر است صریح و واضح باشید (در حالی که برای سن مناسب باقی بماند).
مثلاً اگر فقط بگویید پدربزرگ “رفته است”، بچه ها تعجب می کنند: کجا رفت؟ کی میاد خونه؟ آیا مثل زمانی است که مامان در طول روز سر کار می رود؟ دکتر اشلمن خاطرنشان می کند: «این ابهام باعث ناراحتی شان می شود، بنابراین مهم است که از کلمات واقعی استفاده کنیم.»
همین امر در مورد موارد منتهی به مرگ نیز صادق است. فرض کنید پدربزرگ بیماری لاعلاج دارد. به جای اینکه فقط بگویید «پدربزرگ بیمار است»، به جای آن سعی کنید بگویید، «پدربزرگ به نوعی سرطان دچار است. دارو دیگر کار نمی کند و بدنش از مبارزه خسته شده است. ما فکر می کنیم او به زودی خواهد مرد.»
دکتر اشلمن می گوید: «نباید کاری کنید آنها فکر کنند که هر بار که آنها یا کسی که دوستش دارند مریض می شود، می میرند.»
2. صداقت بهترین سیاست استدر حالی که نباید وارد جزئیات ناراحت کننده شوید، همیشه سعی کنید حقایق را به کودک خود بگویید و در عین حال از اصطلاحاتی استفاده کنید که آنها می توانند درک کنند. دکتر اشلمن می گوید: «ما همیشه می خواهیم حقیقت را به روشی مناسب از نظر رشد بیان کنیم.
به یاد داشته باشید که بچه ها نیز اطلاعاتی را از دنیای بیرون می شنوند، خواه آنلاین باشد یا از یک همکلاسی. آخرین چیزی که می خواهید این است که فرزندتان از مدرسه به خانه بیاید و به شما بگوید: «جانی در اتوبوس گفت که وقتی می میری، بدنت به زمین می رود، اما این چیزی نیست که تو گفتی!»
با گفتن حقیقت به فرزندتان، حتی زمانی که سخت یا دردناک است، اعتماد و قدرت خود را حفظ می کنید.
3. سوال بپرسید و پاسخ دهیدبچه ها به طور طبیعی کنجکاو هستند و احتمالاً در مورد مرگ سؤالاتی دارند. سعی کنید با استفاده از دستورالعمل های بالا به آنها پاسخ دهید: صادقانه و به روش های مناسب سن، با استفاده از زبان واقعی و پرهیز از تعبیرهای عجیب.
می توانید از آنها نیز سوال بپرسید. دکتر اشلمن توصیه می کند: «خوب است که مکالمات را با سؤالات باز شروع کنید. می توانید بپرسید، «فکر می کنی برای پدربزرگ چه اتفاقی می افتد؟» یا «فکر می کنی پدربزرگ کجا رفت؟»
سوالاتی مانند “آیا چیزی در ذهن شما وجود دارد؟” و “آیا نگرانی دارید؟” به شما کمک می کند تا مطمئن شوید که فرزندتان متوجه شود که چه اتفاقی می افتد. همچنین این فرصت را به شما می دهد که هرگونه سوء تفاهم را برطرف کرده و نگرانی های آنها را برطرف کنید.
و اگر کودک شما نمی خواهد صحبت کند، این نیز اشکالی ندارد. دکتر اشلمن می گوید: «آنها را مجبور نکنید تا در گفتگوهایی شرکت کنند که آماده یا قادر به انجام آن نیستند اما فرصت هایی را ارائه دهید».
4. آنها را برای مراسم آتی آماده کنیدبه بچه هایتان بگویید که چه چیزی در آینده رخ می دهد تا بدانند چه انتظاری دارند، مثلاً می توانید بگویید: «ما به خانه فلانی برای تشییع جنازه می رویم. قرار است افراد زیادی آنجا باشند. بسیاری از مردم ممکن است گریه کنند و بسیاری از افراد که شما نمی شناسید قرار است بیایند و با شما صحبت کنند.»
همچنین می توانید توضیح دهید که آنها در آنجا چه خواهند دید (به عنوان مثال، گل، تابوت، جسد متوفی) و کارهایی که ممکن است مردم انجام دهند (مثلاً گریه کردن، در آغوش گرفتن، صحبت کردن، دعا کردن) به آنها کمک کنید تا آنچه را که در راه است درک کنند.
5. اجازه دهید بچه ها تصمیم بگیرندگفتن آنچه قرار است اتفاق بیفتد همچنین به آنها اجازه می دهد انتخاب کنند که چگونه عمل کنند و آیا می خواهند شرکت کنند. مطمئن نیستید چه سنی برای شرکت در مراسم تدفین بسیار کوچک است؟ هیچ پاسخ درست یا غلطی وجود ندارد. بعد از اینکه به آنها گفتید چه چیزی را باید انتظاری داشته باشند، حتی می توانید به آنها اجازه دهید خودشان تصمیم بگیرند.
دکتر اشلمن تأکید می کند: «ما نمی خواهیم کودک را مجبور به انجام کاری کنیم که نمی خواهد انجام دهد. این در مورد آماده کردن آنها از قبل و سپس دنبال کردن رهبری و حق انتخاب آنها است.»
در تمام مراحل فرآیند نیز همین امر صادق است. برای مثال، اگر یک تابوت باز وجود داشته باشد، ممکن است مایل به دیدن جسد نباشند و حتی ممکن است بخواهند در اتاق دیگری بمانند یا ممکن است بخواهند از تابوت دیدن کنند و پدربزرگ را ببوسند. بگذارید فرزندتان خودش تصمیم بگیرد.
اگر خانواده شما مذهبی هستند، باورهای خود را در نحوه صحبت در مورد مرگ بگنجانید و همچنین به طور واضح و مشخص آنچه را که اتفاق می افتد توضیح دهید.
مثلاً ممکن است بگویید: «ما به تشییع جنازه پدربزرگ می رویم سپس جسد او را در زمین می گذارند، جایی که برای همیشه می ماند اما روحش در بهشت است» یا هر چیزی از این قبیل.
7. سعی کنید احساسات خود را به فرزندانتان منتقل نکنیدآیا تا به حال به یک تشییع جنازه رفته اید که در آن بزرگسالان گریه می کنند و یکدیگر را در آغوش می گیرند در حالی که بچه های کوچک در آن نزدیکی می خندند و بازی می کنند؟ ممکن است احساس ناراحتی دهد اما در واقع پاسخی قابل درک برای کودکان است.
به عبارت ساده تر، بزرگسالان بیش از بچه ها تجربه زندگی دارند، به این معنی که ما نمی توانیم از بچه های کوچک انتظار داشته باشیم که معنی همه کارهای ما را بدانند یا بفهمند – از جمله نشانه های اجتماعی و واکنش های عاطفی.
دکتر اشلمن توضیح می دهد: “به عنوان بزرگسال، ما افکار، احساسات و معاشرت های خاصی داریم که اغلب آنها را به بچه ها منتقل می کنیم.” «حتی وقتی همه غمگین هستند، بچه ها ممکن است همین احساس را نداشته باشند. همیشه برای آنها زمان غم و اندوه نیست.»
8. اجازه دهید احساسات خود را احساس کنندبا این حال، در مورد غم و اندوه، در اینجا یک یادآوری مهم وجود دارد: دکتر اشلمن تکرار می کند: “وقتی اتفاق غم انگیزی رخ می دهد، طبیعی است که احساس ناراحتی کنید.” برای کودکان، این می تواند در رفتارهایی مانند موراد زیر نمود پیدا کند:
افزایش اضطراب فراگیر یا اضطراب جدایی چسبندگی جدید یا افزایش یافته تغییر در الگوهای خواب و غذا خوردنمهم است که مراقب فرزندان خود باشید تا مطمئن شوید که این پاسخ ها به طور نامحدود ادامه پیدا نمی کنند اما فوراً رفتار بازدارنده از خود نشان ندهید. در عواقب از دست دادن، طبیعی است که بچه ها ناراحتی خود را ابراز کنند.
برای بچه ها هم می تواند مفید باشد که احساسات شما را ببینند. خوب و حتی سالم است که اجازه دهید کودکان شاهد پاسخ های احساسی شما باشند. مثلاً گفتن: «من دارم گریه می کنم چون احساس غم دارم. من پدربزرگ را خیلی دوست داشتم و از رفتن او ناراحتم، به بچه ها نشان می دهد که احساس کردن و ابراز طیف وسیعی از احساسات طبیعی است.
9. به آنها احساس امنیت دهیدوقتی کسی تحت شرایط غم انگیز یا خشونت آمیز می میرد، فهمیدن اینکه چه چیزی باید به بچه ها بگویید می تواند حتی سخت تر باشد و یک لایه اضافی وجود دارد که می خواهند اطمینان حاصل کنند که از آسیب محافظت می شوند.
دکتر اشلمن خاطرنشان می کند: «حقیقت این است که چیزهای زیادی وجود دارد که نمی توانیم کنترل کنیم، از تیراندازی های دسته جمعی گرفته تا همه گیری و همیشه نمی توانیم فرزندانمان را ایمن نگه داریم. صرفاً راه هایی برای جلوگیری وجود دارد اما همیشه هم کارساز نیست.»
10. به صحبت کردن در مورد عزیزشان ادامه دهیدصحبت کردن در مورد فردی که فوت کرده می تواند به شما و فرزندتان کمک کند تا با غم و اندوه کنار بیایید، چه از طریق داستان گفتن، تماشای تصاویر و یا صرفاً ذکر آنها به روش های کوچک.
دکتر اشلمن می گوید: «فرض کنید در خواربارفروشی هستید و یک جعبه غلات صبحانه برمی دارید. می توانید بگویید: «اوه، این نوع مورد علاقه پدربزرگ بود» یا «آخرین باری را که دوستت را مهمان کردی و این را برای صبحانه خوردی را به خاطر می آوری؟»
او ادامه می دهد: «گاهی اوقات، مردم از حرف زدن درباره افرادی که مرده اند می ترسند زیرا نمی خواهند دیگران را غمگین کنند اما غمگین شدن اشکالی ندارد. به جای اجتناب از آن، در مورد عزیزانی که مرده اند صحبت کنید.»
11. کمک بخواهید و منابع سلامت روان را در نظر بگیریدشما مجبور نیستید به تنهایی با این مهم کنار بیایید و همچنین مجبور نیستید به فرزندتان کمک کنید تا به تنهایی کنار بیاید. اگر در فهمیدن اینکه چه بگویید یا چگونه برخورد کنید مشکل دارید، از دیگران کمک بخواهید.
دکتر اشلمن می گوید: «هرگز از اجرای آن توسط پزشک اطفال یا پزشک مراقبت های اولیه خود یا حتی دوستانتان نترسید، فقط برای دریافت نظرات و بازخورد آنها روی باز داشته باشید و اگر به نظر می رسد فرزند شما پس از از دست دادن دوران سختی را سپری می کند، همان متخصصان پزشکی می توانند در مورد چگونگی دریافت حمایت اضافی مورد نیاز از او بپرسند.
در چه سنی باید مرگ را برای فرزندتان توضیح دهید؟هیچ سنی آنقدر کوچک نیست که به فرزندتان بگویید کسی که می شناخت یا دوستش داشت فوت کرده است. باز هم صداقت بهترین سیاست است اما دکتر اشلمن تکرار می کند که چقدر مهم است که با بچه هایتان در سطح آنها صحبت کنید، از لحاظی که آنها می توانند درک کنند.
او می گوید: «بسیار مهم است که با هر کودکی در جایی که هستند، از لحاظ رشدی ملاقات کنیم. از کودک بپرسید که آنها چه می خواهند بدانند و آنچه را که می فهمند، پس از آنها پیروی کنید.»
او اضافه می کند که در نهایت، بچه ها فوق العاده انعطاف پذیر هستند. اگر تمام تلاش خود را برای حمایت از آنها قبل، حین و بعد از باخت انجام دهیم، این احتمال وجود دارد که آنها به خوبی از پس آن برآیند.
منبع:
clevelandclinic
