بین الملل تابناک: دمشق و آنکارا با وقوع بحران سوریه از سال 2011 تاکنون، روابط غیرعادی و همراه با تنشی با یکدیگر داشته اند؛ به گونه ای که با آغاز بحران در سوریه، دولت ترکیه از هر ابزاری برای ساقط کردن نظام سیاسی سوریه استفاده کرد.
با این حال، پس از ناکامی ترکیه و سایر بازیگران منظقه ای و بین المللی برای ساقط کردن بشار اسد، عمده این بازیگران آمادگی خود برای عادی سازی روابط با سوریه را اعلام کرده اند.
ترکیه نیز در یک سال اخیر تلاش زیادی برای عادی سازی روابط با سوریه انجام داده است که با چند دیدار اخیر مقامات امنیتی دو کشور نمود بیشتری پیدا کرده است.
در همین راستا، وزرای دفاع ترکیه و سوریه برای اولین‌بار از زمان آغاز جنگ داخلی در این کشور در سال ۲۰۱۱ با یکدیگر در روسیه دیدار کردند؛ این نشست بعد از ماه‌ها تلاش برای شکل گیری دوباره روابط برگزار شده که نقطه عطف این ماجرا است.
خلوصی آکار ترکیه و علی محمود عباس همتای سوری وی روز چهارشنبه در نشستی در مسکو به میزبانی سرگئی شویگو وزیر دفاع روسیه گفتگو کردند؛ رؤسای اطلاعات ترکیه و سوریه نیز در این نشست حضور داشتند.
ترکیه با اشاره‌ای پنهان به شبه‌نظامیان کرد در سوریه گفت که این گفتگوها بر جنگ داخلی سوریه و همکاری علیه همه گروه‌های تروریستی در این کشور متمرکز بود.
وزارت دفاع روسیه در بیانیه‌ای اعلام کرد که این نشست بر مبارزه با «گروه‌های افراطی در خاک سوریه» بدون شناسایی هیچ سازمانی متمرکز بوده است.
ترکیه اخیراً نشان داده که در حال آماده‌شدن برای کنارگذاشتن خصومت‌ها با سوریه است، جایی که مقامات ترکیه بیم ظهور یک دولت کرد نوظهور با حمایت آمریکا را دارند. رجب طیب اردوغان از قطع کمک به شبه نظامیان کرد توسط آمریکا ناامید شده و به دنبال حل این موضوع از طریق دیگر طرفین درگیری است.
ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه در سال ۲۰۱۵ به ارتش خود دستور مداخله در حمایت از بشار اسد، رئیس‌جمهور سوریه را صادر کرد و به ایجاد تعادل در جنگ داخلی به نفع رژیم کمک کرد.
نیروهای روسیه همچنان به حمایت از ارتش سوریه ادامه می‌دهند، حتی در شرایطی که پوتین و اردوغان به ایران پیوسته‌اند تا برای پایان‌دادن به درگیری میانجی‌گری کنند.
اردوغان ماه‌ها تهدید کرده که یک حمله نظامی جدید برای گسترش منطقه حائل ترکیه در داخل سوریه و بیرون‌راندن گروه‌های کرد ی.پ.گ و حزب اتحاد دموکراتیک سوریه - PYD - از مرز مشترکشان آغاز خواهد کرد. این طرح‌ها انتقاد ایالات متحده را برانگیخت و گفت که اقدام یک‌جانبه ترکیه، عملیات علیه داعش را که به طور مشترک با گروه‌هایی از جمله ی.پ.گ انجام می‌شود، تضعیف می‌کند.
ترکیه ی‌پ‌گ را به‌عنوان امتداد گروه جدایی‌طلب کرد پ.ک.ک می‌داند که در داخل با آن مبارزه می‌کند. آمریکا و اتحادیه اروپا نیز پ‌ک‌ک را یک سازمان تروریستی می‌دانند.
واکنش مثبت سوریه به نشست مسکو
وزارت دفاع سوریه نشست مقامات این کشور با همتایان ترکیه‌ای در مسکو را مثبت ارزیابی کرد.
بر اساس این گزارش، وزارت دفاع سوریه با صدور بیانیه‌ای اعلام کرد که وزیر دفاع و مدیر سازمان اطلاعات کل این کشور با مشارکت طرف روس با وزیر دفاع و رئیس دستگاه اطلاعات ترکیه در مسکو دیدار کردند.
همزمان وزارت دفاع ترکیه اعلام کرد که وزیر دفاع و رئیس سازمان اطلاعات ترکیه روز چهارشنبه در مسکو با مسئولان روس دیدار داشته‌اند.
نشست سه جانبه وزرای دفاع روسیه، ترکیه و سوریه
وزارت دفاع روسیه از نشست سه‌جانبه مسکو، آنکارا و دمشق در پایتخت این کشور این خبر داد.
وزارت دفاع روسیه امروز (چهارشنبه) در بیانیه‌ای از نشست وزرای دفاع ترکیه، سوریه و روسیه در مسکو خبر داد و اعلام کرد که طرف‌ها درباره حل بحران سوریه، مساله آوارگان و مبارزه با تروریسم در سوریه گفت‌وگو کردند.
در ادامه بیانیه این وزارتخانه آمده است: وزرای دفاع روسیه، سوریه و ترکیه در مسکو مذاکرات سه جانبه‌ای را برای بررسی راه‌های حل بحران سوریه و لزوم ادامه گفت‌وگو برای دستیابی به ثبات در سوریه برگزار کردند.
چاوش اوغلو: گام بعدی دیدار با وزیر خارجه سوریه است
وزیر خارجه ترکیه یک روز بعد از دیدار مقامات نظامی این کشور با همتای سوری و روسی در مسکو گفت که در آینده با همتای سوری خود دیدار خواهد کرد و حضور ارتش ترکیه در سوریه دائمی نیست.
وزیر خارجه ترکیه با اعلام اینکه با همتای سوری خود دیدار خواهد کرد، ابزار داشت که حضور ارتش ترکیه در شمال سوریه همیشگی نخواهد بود و به محض بازگشت ثبات به سوریه، مناطق تحت کنترل خود را به نیروهای دولتی این کشور تحویل خواهد داد.
به گزارش آناتولی ترکیه، «مولود چاووش اوغلو»، وزیر خارجه ترکیه نیز در نشستی بر ضرورت بازگشت امن پناهجویان سوری به کشورشان تاکید کرد و گفت که برای همین منظور، کمیته سه جانبه بین روسیه، ترکیه و سوریه تشکیل خواهد شد و سه طرف در این مورد به توافق رسیده‌اند.
وی با اشاره به اینکه نشست سه جانبه مسکو شامل مذاکرات مفیدی بود، بر ضرورت و اهمیت ارتباط با دولت سوریه برای دستیابی به صلح و ثبات پایدار و تضمین بازگشت امن آوارگان تاکید کرد.
چاووش اوغلو همچنین بر انتقال حاکمیت مناطق سوری به این کشور در صورت تحقق ثبات و استقرار سیاسی و احترام به تمامیت ارضی سوریه تاکید کرد، اما مدعی شد که آنکار ضامن حقوق معارضان است و برخلاف حقوق آن‌ها عمل نخواهد کرد.
چاووش اوغلو - امروز پنج‌شنبه با بیان اینکه سوریه خواهان بازگشت سوری‌ها به کشورشان است و تاکید کرد: «مهم است که این امر به شکلی مثبت و با تضمین امنیت آن‌ها انجام شود.»
چاووش اوغلو در مورد ارتباط با دولت سوریه گفت: مرحله بعدی نقشه راه، برگزاری نشستی بین وزرای خارجه دو کشور است. اما او خاطر نشان کرد که زمان این دیدار هنوز مشخص نشده است.
وزیر خارجه ترکیه هرگونه دیدار با بشار اسد، رئیس جمهور سوریه را تکذیب کرد و توضیح داد که «هیچ دیداری با بشار اسد نه در سطح وزیر و در هیچ سطح سیاسی دیگری صورت نگرفته است». رسانه های ترکیه امروز مدعی شده بودند که چاووش‌اوغلو در لاذقیه با اسد دیدار کرده است.
وی همچنین بر قاطعیت کشورش در مبارزه با تروریسم تاکید کرد و با اشاره به اینکه اختلاف نظر با نظام سوریه مانع همکاری بین آنکارا و دمشق در این زمینه شده، به احتمال همکاری مشترک در آینده در صورت ایجاد زمینه های مشترک در این زمینه اشاره کرد.
آکار: هدف ما مبارزه با تروریسم است
از سوی دیگر، «خلوصی آکار»، وزیر خارجه ترکیه گفت که طی دیدار با همتای روسی و سوری خود در مسکو بر ضرورت حل و فصل بحران سوریه بر اساس قطعنامه‌های بین المللی تاکید و خاطر نشان کرده که تنها هدف کشورش مبارزه با تروریسم است.
آکار دیروز چهارشنبه بعد از بازگشت از مسکو گفت: "با تلاش‌هایی که در روزهای آینده انجام خواهد شد، می‌توان کمک‌هایی جدی به برقراری صلح و ثبات در سوریه و منطقه کرد".
وی افزود: در این دیدار که حدود دو ساعت به طول انجامید و با حضور وزرای دفاع و رؤسای سرویس‌های اطلاعاتی ترکیه، روسیه و سوریه برگزار شد، در مورد گام‌هایی که می‌توان برای تامین صلح و ثبات در سوریه و منطقه برداشت و همچنین تحولات که به مسیر مثبت سوق دهد، بحث و تبادل نظر شده است.
آکار توضیح داد که در این دیدار بر لزوم احترام به وحدت و تمامیت ارضی کشورهای همجوار به ویژه سوریه و عراق تاکید شد و اینکه تنها هدف ترکیه مبارزه با تروریسم، تامین امنیت مرزها و مردمش و خنثی کردن گروهک‌های وابسته به پ.ک.ک و داعش است که به گفته وی، تهدیدی برای سوریه نیز محسوب می‌شوند.
آکار افزود که کشورش تلاش می‌کند تا از جریان مهاجرت بیشتر از سوریه به این ترکیه جلوگیری کند.
وزیر دفاع ترکیه در همین زمینه گفت که در دیدار مسکو بر ضرورت حل و فصل بحران سوریه با دربرگرفتن همه طرف‌ها و بر اساس قطعنامه شماره 2254 سازمان ملل تاکید کرده که در اواخر سال 2015 در شورای امنیت تصویب شد. این قطعنامه برقراری آتش بس فوری در تمام مناطق سوریه و آغاز مذاکرات سیاسی و تشکیل دولت وحدت در عرض دو سال و به دنبال آن انتخابات تاکید می کند.
اهمیت عادی سازی روابط سوریه و ترکیه
بی تردید عادی سازی روابط میان ترکیه و سوریه از اهمیت زیادی در معادلات منطقه ای برخودار است و می تواند تحولات جدیدی را به دنبال داشته باشد.
در همین رابطه، محمد باقری در گفتگو با تابناک اظهار داشت: به نظر می رسد رجب طیب اردوغان که تا پیش از این، برای عادی سازی روابط با سوریه پیش شرط تعیین می کرد، اکنون حاضر است شرایط دولت سوریه برای عادی سازی روابط را بپذیرد. دمشق به‌وضوح خطوط کلی را برای هرگونه بازگشت به روابط سابق ترسیم و شرط کرده است که طرف ترکی بایستی متعهد شود از سوریه عقب‌نشینی کند و سازمان‌های تروریستی(یعنی عناصر مسلح ادلب و ارتش آزاد) و دیگر گروه‌های تروریستی هدف حملات قرار بگیرد.
وی افزود: اردوغان به عادی سازی روابط با سوریه به دلیل انتخابات ژوئن 2023 نیاز مبرم دارد. به همین دلیل به دنبال این است تا پیش از برگزاری انتخابات، با حل اختلاف با سوریه، عقب نشینی نظامی از این کشور و حل دغدغه امنیتی خود در قبال کردها، این هدف را محقق کند.
این کارشناس مسائل منطقه افزود: بدون تردید در صورت عادی سازی روابط میان دمشق و آنکارا، مناسبات منطقه ای وارد فاز جدیدی خواهد شد و اشتیاق و تمایل بازیگران منطقه ای و به ویژه اعراب برای عادی سازی روابط خود با سوریه دو چندان خواهد شد.
