برای مثال اگر یک کیلو نخ در اختیار باشد که صد ریال خریداری شده، و بتوان با آن یک متر مربع پارچه مرغوب تولید کرد و قیمت پارچه مرغوب متری ده هزار ریال باشد، اما با همان نخ و کارگر و ابزار یک متر گونی تولید شود و قیمت آن متری هزار ریال باشد. هزینه حسابداری تولید آن گونی برابر است با هزینه نخ به اضافه هزینه کارگر و خدمات دیگر تولید. اما هزینه اقتصادی تولید گونی برابر با هزینه حسابداری نیست، بلکه برابر است با هزینه از دست رفتن یک متر پارچه مرغوب یعنی ده هزار ریال. حال هزینه حسابداری هرچه می خواهد باشد.به همین ترتیب اگر ما در محل پمپ بنزین یک لیتر بنزین خریداری کنیم به مبلغ ۳ هزار تومان در حالی که قیمت بنزین در آن طرف مرز معادل سی هزارتومان باشد، هزینه فرصت بنزین مصرفی برابر است با سی هزار تومان( منهای هزینه حمل و نقل به آن طرف مرز). شما می توانید مثل مرز نشینان به جای مصرف بنزین در خودرو خودتان، آن را در طرف دیگر مرز بفروشید. در این مورد آن مرز نشین نسبت به هزینه فرصت بنزین آگاه تر است.
اختلاف هزینه فرصت و قیمت در محل پمپ بنزین را هر چه می خواهید بنامید یک انتقال در آمد از منابع عمومی به صاحبان خود رو است. طبعاً آن که چند اتومبیل دارد بیشتر بهرمند می شود نسبت به کسی که یک یا هیچ اتومبیل دارد.این واقعیتی است انکار ناپذیر و با بحث کشدار و احساسی هم منتفی نمی شود.
اما این که آیا دولت می تواند قیمت ها را به طرف قیمت های اقتصادی(هزینه فرصت) سرو سامان دهد. در شاکله موجود پاسخ آن منفی است. اما این که به دلائل خاص دولت نگران ایجاد تغییرات است رافع اصل مطلب و منطق آن نمی شود. حامل های انرژی زیر قیمت اقتصادی یا هزینه فرصت به فروش می روند، یک نمود آن وضع اسفبار مالی شرکت های تولید کننده، نبود امکان سرمایه گذاری کافی از یک طرف و مصرف ضایعه آمیز از طرف دیگر است. راستی در کدام کشور دیگر دوردور زدن با اتومبیل یک تفریح است؟
صفحه تلگرامی دکتر محمد طبیبیان
