بین الملل تابناک/ تحولات خاورمیانه: بیانیه تروئیکای اروپا در نشست شورای حکام آژانس درباره ایران، امضای چند توافق همکاری میان ترکیه و امارات، رد صلاحیت پسر قذافی برای شرکت در انتخابات ریاست‌جمهوری لیبی، انهدام 12 موشک اسرائیلی توسط پدافند ارتش سوریه و بازداشت بیش از ۴۰ نفر از معترضان به دولت ترکیه در استانبول از مهم ترین خبرها و رویدادهای مرتبط با خاورمیانه در 24 ساعت گذشته بوده اند.
بیانیه تروئیکای اروپا در نشست شورای حکام آژانس درباره ایران
فرانسه، آلمان و انگلیس به عنوان سه کشور طرف توافق هسته‌ای با ایران شامگاه چهارشنبه بیانیه مشترکی منتشر کردند.
سه کشور در بند نخست این بیانیه ۱۶ بندی از «رافائل گروسی»، مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بابت گزارش جدیدترین گزارش خود درباره ایران تشکر کرده‌اند.
تروئیکای اروپایی در ادامه از آنچه به گفته آنها «تنش‌زایی هسته‌ای نظام‌مند ایران» خوانده شده ابراز نگرانی کرده و مدعی شده‌اند اقدام ایران در ارتقای توانمندی‌های هسته‌ای جامعه بین‌المللی را در معرض خطرات جدی قرار می‌دهد.
آنها ادعا کرده‌اند غنی‌سازی ۲۰ و ۶۰ درصدی اورانیوم توسط ایران توجیه غیرنظامی ندارد و برای یک کشور غیردارنده سلاح‌های هسته‌ای امری بی‌سابقه محسوب می‌شود.
اروپایی‌ها همچنین اقدام اخیر ایران در نصب کردن زیرساخت‌های سانتریفیوژهای پیشرفته را «تحولی نگران‌کننده» خوانده و مدعی شده‌اند که این رویداد می‌تواند غنی‌سازی در سطوح بالاتر را برای ایران آسان‌تر کند.
در هفتمین بند از این بیانیه ادعا شده اقدامات ایران باعث کاهش ارزش برجام در زمینه منع اشاعه هسته‌ای شده است. در این بند آمده است: «اقدامات تحقیقات و توسعه ایران و استفاده گسترده این کشور از سانتریفیوژهای پیشرفته باعث بهبود دائمی توانمندی‌های غنی‌سازی‌اش شده‌اند. این بدان معناست که تداوم اقدامات تنش‌آفرین ایران، ارزش برجام به عنوان یک توافق منع اشاعه‌ای را به صورت بازگشت‌ناپذیر کاهش می‌دهد.
سه کشور اروپایی در بندی دیگر از آنچه به ادعای آنها کاهش همکاری ایران با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی خوانده شده نیز ابراز نگرانی کرده و مدعی شده‌اند این باعث کاهش توانایی آژانس برای نظارت بر برنامه هسته‌ای ایران شده است.
تروئیکای اروپایی ادعا کرده‌اند: «اکنون ۹ ماه است که ایران تمامی اقدامات شفاف‌سازی و راستی‌آزمایی مورد توافق ذیل برجام و پروتکل الحاقی را به حالت تعلیق درآورده است.»
در بخشی از بیانیه آمده است: «این واقعیت که ایران این توافق را به صورت کامل اجرا نکرده به شدت نگران‌کننده است و آمادگی ایران برای رفتار بر اساس حسن نیت را زیر سوال می‌برد.»
آنها تصریح کرده‌اند: «ما از ایران می‌خواهیم فوراً دسترسی‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به کرج را بازگرداند.»
جمهوری اسلامی ایران تا یک سال بعد از خروج آمریکا از برجام به تمامی تعهداتش ذیل این توافق عمل کرد تا به کشورهای اروپایی که وعده می‌دادند آثار خروج واشنگتن از توافق را جبران می‌کنند فرصت دهد برای تحقق این وعده تلاش کنند.
بعد از گذشت یک سال از خروج آمریکا از برجام، تهران اعلام کرد با توجه به اینکه کشورهای اروپایی به وعده‌هایشان عمل نکرده‌اند در چند گام تعهداتش ذیل برجام را کاهش خواهد داد. کاهش تعهدات ایران ذیل مفاد توافق هسته‌ای برجام صورت می‌گرفت.
جمهوری اسلامی ایران، بعد از برداشتن ۵ گام برای کاهش تعهدات، سرانجام ۱۵ دی‌ماه ۱۳۹۸ اعلام کرد دیگر با هیچ محدودیتی در حوزه عملیاتی (شامل ظرفیت غنی سازی، درصد غنی سازی، میزان مواد غنی شده، و تحقیق و توسعه) مواجه نیست.
کشورهای غربی به رهبری آمریکا و رژیم صهیونیستی در سال‌های گذشته ایران را به پیگیری اهداف نظامی در برنامه هسته ای این کشور متهم کرده‌اند. ایران قویاً این ادعاها را رد کرده است.
ایران تأکید می‌کند به عنوان یکی از امضاکنندگان پیمان منع گسترش سلاح‌های اتمی (ان‌پی‌تی) و عضوی از آژانس بین المللی انرژی اتمی، حق دستیابی به فناوری هسته‌ای را برای مقاصد صلح آمیز دارد.
علاوه بر این، بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تاکنون بارها از تاسیسات هسته‌ای ایران بازدید کرده‌اند اما هرگز مدرکی که نشان دهد برنامه صلح آمیز انرژی هسته‌ای این کشور به سمت مقاصد نظامی انحراف داشته باشد، پیدا نکرده‌اند.
ایران علاوه بر این در سال ۲۰۱۵ به توافقی با کشورهای موسوم به گروه ۱+۵ برای حل و فصل تنش‌ها بر سر برنامه هسته‌ای خود دست پیدا کرد. علی‌رغم اذعان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به پایبندی ایران به تمامی تعهداتش، دولت آمریکا در اردیبهشت‌ماه سال ۱۳۹۷ به صورت یکجانبه از این توافق خارج شد.
دولت جو بایدن مدعی است قصد دارد از طریق مذاکرات وین زمینه‌های بازگشت آمریکا به برجام را فراهم کند، اما کاخ سفید در دوران ریاست‌جمهوری او از انجام اقدامات لازم برای بازگشت آمریکا از مسیر فشار حداکثری خودداری کرده است.
نخستین دور مذاکرات وین در دولت ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور جدید ایران قرار است از روز ۸ آذرماه در وین برگزار شود. ایران اعلام کرده تلاش برای رفع تمامی تحریم‌ها مهم‌ترین دستور کار هیأت ایرانی در این گفت‌وگوها را تشکیل خواهد داد.
در دولت «حسن روحانی»، رئیس‌جمهور سابق ایران نیز ۶ دور مذاکره در شهر وین برگزار شد اما آن مذاکرات به دلیل پافشاری آمریکا بر برخی مواضع غیرعقلانی به شکست منجر شد.
یکی از زمینه‌های اختلاف در آن مذاکرات اصرار آمریکا بر حفظ برخی از تحریم‌هایی است که دولت «دونالد ترامپ» بعد از خروج از برجام علیه ایران اعمال کرد.
مضاف بر این، دولت بایدن اعلام کرده هیچگونه ضمانتی نمی‌تواند درباره عدم خروج دوباره دولت‌های بعدی آمریکا از برجام بدهد. روزنامه وال‌استریت‌ژورنال اخیراً گزارش داده بود تیم مذاکره‌کننده ایران حتی خواسته‌اش از آمریکا را تا دادن ضمانت برای عدم خروج دولت بایدن از برجام تقلیل داده بود که حتی این خواسته هم با مخالفت طرف آمریکایی روبه‌رو شد.
به علاوه، مقام‌های دولت آمریکا پیش از این تصریح کرده‌اند که قصد دارند از ورود به برجام به عنوان «سکویی» جهت پرداختن به سایر اختلافات از جمله مسائل موشکی و منطقه‌ای استفاده کنند.
امضای چند توافق همکاری میان ترکیه و امارات
ترکیه و امارات در جریان سفر شیخ محمد بن زاید آل نهیان ولیعهد امارات به آنکارا، ۱۰ توافقنامه در زمینه انرژی، محیط زیست، امور مالی و تجارت امضا کردند.
به گزارش خبرگزاری "آناتولی"، ولیعهد امارات به دعوت رجب طیب اردوغان رئیس جمهوری ترکیه به این کشور سفر کرده است.
این اولین سفر آل نهیان به ترکیه از سال ۲۰۱۲ و اولین دیدار در سطح بالا بین امارات و ترکیه در سال‌های اخیر است.
مراسم امضای توافقنامه میان دو کشور پس از گفتگوهای رئیس جمهور ترکیه و ولیعهد امارات انجام شد.
دو کشور یادداشت تفاهمی در مورد تبادل اطلاعات مالی به منظور جلوگیری از پولشویی و تامین مالی تروریسم امضا کردند. همچنین تفاهم نامه دیگری بین شرکت بنادر ابوظبی و صندوق ثروت ترکیه امضا شد.
مدیر اجرایی هلدینگ توسعه ابوظبی روز چهارشنبه اعلام کرد، امارات ۱۰ میلیارد دلار برای سرمایه گذاری در ترکیه اختصاص داده است.
بانک مرکزی جمهوری ترکیه و بانک مرکزی امارات نیز تفاهم نامه‌ای امضا کردند. دو کشور توافقنامه همکاری در زمینه امور گمرکی امضا کردند. آنکارا و ابوظبی همچنین تفاهم نامه‌هایی را در زمینه انرژی و محیط زیست امضا کردند.
پیش از این سلطان الجابر وزیر صنعت و فناوری امارات گفته بود که آماده تعیین اهداف جدید برای سرمایه گذاری و همکاری بیشتر در بخش‌های مختلف ترکیه است.
بر اساس گزارش خبرگزاری "وام" امارات، حجم تجاری دو کشور در سال ۲۰۲۰، علی‌رغم دوره پاندمی کرونا در مقایسه با سال ۲۰۱۹، به‌میزان ۲۱ درصد و در نیمه اول سال ۲۰۲۱ نیز در مقایسه با دوره مشابه سال گذشته صد در صد افزایش یافته است.
رد صلاحیت پسر قذافی برای شرکت در انتخابات ریاست‌جمهوری لیبی
بعد از تظاهرات‌های گسترده علیه نامزدی «سیف‌الاسلام قذافی» پسر دیکتاتور معدوم لیبی، صلاحیت وی برای حضور در انتخابات رد شد.
کمیسیون انتخابات لیبی شامگاه چهارشنبه اعلام کرد که قذافی واجد شرایط نامزدی در انتخابات ریاست‌جمهوری نیست و مانع از حضور وی شد.
او یکی از ۲۵ نامزدی بود که در تصمیم اولیه کمیسیون انتخابات لیبی رد صلاحیت شد تا روند تجدید نظر در نهایت توسط دستگاه قضایی این کشور تعیین شود. حدود ۹۸ نفر به عنوان نامزد در انتخابات ریاست‌جمهوری آتی لیبی ثبت نام کردند.
به نوشته خبرگزاری فرانسه، یکی دیگر از نامزدهای معروف در انتخابات ریاست‌جمهوری لیبی، ژنرال «خلیفه حفتر» فرمانده نظامیان مستقر در شرق لیبی است که گفته می‌شود به دلیل داشتن تابعیت آمریکایی، احتمال رد صلاحیت شدن او نیز وجود دارد.
قرار است سوم دی ماه ۱۴۰۰ اولین انتخابات سراسری در لیبی پس از سال ۲۰۱۴ برگزار شود. در سال‌های ۲۰۱۸ و ۲۰۱۹ قرار بود انتخابات برگزار شود اما جنگ داخلی لیبی باعث عدم برگزاری انتخابات شد.
پیش از این، شهرهای طرابلس و مصراته روز جمعه، صحنه تظاهرات مردمی در مخالفت با نامزدی خلیفه حفتر و سیف الاسلام القذافی در انتخابات ریاست جمهوری بود.
انهدام 12 موشک اسرائیلی توسط پدافند ارتش سوریه
مرکز آشتی روسیه در سوریه اعلام کرد، پدافند هوایی سوریه ۱۰ موشک از ۱۲ موشکی که جنگنده‌های رژیم صهیونیستی بامداد چهارشنبه به سمت حمص شلیک کردند را رهگیری و منهدم کردند.
به گزارش روسیا الیوم، «وادیم کولیت»، معاون مرکز آشتی روسیه در سوریه گفت: ۶ فروند جنگنده «اف ۱۶» نیروی هوایی اسرائیل روز چهارشنبه از حریم هوایی لبنان ۱۲ فروند موشک به سمت استان حمص سوریه شلیک کردند.
وی افزود: پدافند هوایی سوریه ۱۰ موشک از ۱۲ موشک شلیک شده را با سامانه های «بوک – ام ۲» و «پانتسیر اس» رهگیری و منهدم کردند.
کولیت همچنین تأیید کرد در حمله موشکی جنگنده های رژیم صهیونیستی به استان حمص، یک سرباز سوری زخمی شده است.
منابع رسمی دمشق بامداد چهارشنبه گزارش دادند که پدافند هوایی ارتش این کشور حملات رژیم صهیونیستی به شهر حمص در غرب سوریه را دفع کرده است.
پدافند هوایی ارتش سوریه بارها در ماه‌های اخیر حملات رژیم صهیونیستی به مناطق مختلف این کشور را دفع کرده بود.
رژیم اسرائیل در سال‌های اخیر بارها به دمشق و مناطق مختلف سوریه حمله هوایی کرده که با رهگیری به موقع پدافند هوایی دمشق در بیشتر مواقع، این حملات دفع شده است.
بازداشت بیش از ۴۰ نفر از معترضان به دولت ترکیه در استانبول
در حالی که دولت ترکیه هنوز پاسخ مشخصی درباره دلیل سقوط پیوسته ارزش پول این کشور و راهکارهایش برای مقابله با آن به مردم خود ارائه نداده، اما نیروهای امنیتی ترکیه مشغول بازداشت تظاهرات‌کنندگان علیه گرانی و تورم در این کشور هستند.
رسانه‌های ترکیه‌ای شامگاه چهارشنبه گزارش دادند که پلیس استانبول با استفاده از قوه قهریه علیه معترضان به سیاست‌های اقتصادی دولت «رجب طیب اردوغان»، بیش از ۴۰ را نفر بازداشت کرد.
به نوشته وبگاه شبکه «ریانووستی» به نقل از رسانه‌های ترکیه‌ای، در منطقه کادیکوی استانبول، پلیس علیه تظاهرکنندگان که با سردادن شعارهایی خواستار استعفای دولت بودند، از ماشین‌های آب‌پاش استفاده کرد.
نیروهای امنیتی ترکیه همچنین میدانی را در استانبول که در آن تجمع اعتراضی برنامه‌ریزی شده بود مسدود کرده و از تظاهرکنندگان خواست که متفرق شوند و از ممنوعیت یک ماهه تظاهرات در این شهر خبر دادند.
پیش از این نیز هزاران نفر از کارگران در استان ازمیر در اعتراض به گرانی و تورم شدید در ترکیه به خیابان‌ها آمده و خواستار تعادل بین حقوق و مالیات شدند.
این تظاهرات‌ها بعد از آن رخ داده که ارزش واحد ملی پول ترکیه (لیر) در برابر دلار، در پی تنش‌زایی اخیر دولت اردوغان با کشورهای اروپایی و آمریکا، در سراشیبی سقوط قرار گرفته و بر اساس گزارش‌ها روز چهارشنبه به سطح ۱۱.۹۲ لیر در برابر ۱ دلار رسید.
