هرچند خروج آمریکا از افغانستان تردیدها درباره تعهد آمریکا به خاورمیانه را افزایش داده است، اما این تردید می تواند به سود منافع ایالات متحده باشد. تردید و بلاتکلیفی درباره تعهد آمریکا به خاورمیانه چه بسا بهترین راهبرد برای دستیابی به صلح و ثبات منطقه ای است.
دست‌کم، این تردید دو تا از بزرگترین رقبای منطقه ای را به گفت وگو پیرامون مسائل‌شان وادار می کند. با پدیدار شدن نشانه های پایان تعهد آمریکا به خاورمیانه، آب شدن یخ روابط ایران و عربستان سرعت گرفته است. تهران و ریاض به تلاش برای ارائه راهکارهای مربوط به رفتارهای منطقه ای احتمالی در غیاب آمریکا ادامه می دهند.
از ماه آوریل تا کنون، مقامات بلندپایه ایران و عربستان در چندین نشست دیدار داشته‌اند. پادشاه عربستان در مجمع عمومی سازمان ملل برای نخستین بار از برجام حمایت و موافقتش با تلاش‌های بین المللی در زمینه احیای این توافق و ازسرگیری گفت وگوهای هسته ای با ایران را اعلام کرد.
این در حالی است که، گمانه زنی ها همواره بر مخالفت عربستان با برجام تاکید داشت. کارشناسان باور داشتند که عربستان با برجام مخالف است چون این توافق را راهی برای سازش بین ایران و آمریکا می داند.
پس از آنکه آمریکا ناگهان به شریکی غیرقابل اعتماد برای ریاض تبدیل شد، این پادشاهی دانست که باید بدون حمایت بی قید و شرط واشنگتن با همسایه اش روبه رو شود. ریاض در رویارویی با این واقعیت تصمیم گرفت که با رقیبش تعامل دیپلماتیک داشته باشد و برای پیشگیری از وقوع یک رقابت تسلیحات هسته‌ای در خاورمیانه از راه‌حل دیپلماتیک پشتیبانی کند.
عربستان سعودی تنها کشوری نیست که از زمان آشکار شدن اهداف تازه ایالات متحده مبنی بر کناره‌گیری از خاورمیانه به دیپلماسی روی آورده است. مصر، اردن و عراق مذاکرات سه جانبه داشته‌اند که در 30 سال اخیر بی سابقه بوده است.
امارات متحده و ترکیه برای بهبود روابط‌شان به گفت وگو نشستند. مصر برای حل منازعه اش با اتیوپی از قطر درخواست میانجی گری کرده است، اقدامی که پیش از تصمیم مصر، بحرین، عربستان و امارات برای پایان دادن به محاصره‌اشان علیه قطر ناممکن به‌نظر می رسید.
تصور غالب آخرالزمانی این است که کنار کشیدن آمریکا از خاورمیانه خلاء قدرتی را پدید می آورد که دولت های منطقه برای پر کردن آن به هماوردی می‌پردازند. رفتاری که این دولت ها تاکنون نشان داده‌اند، خلاف این ادعا را ثابت می کند.
کشورهای خاورمیانه در رویارویی با این واقعیت که در نبرد بعدی شان هیچ تضمینی برای برخورداری از تسلیحات و حمایت بی قید و شرط آمریکا نیست، دیپلماسی را برگزیده اند.
بر خلاف این باور رایج که حضور ایالات متحده در منطقه امنیت و ثبات را تقویت می کند، به نظر می رسد که پشتیبانی نظامی آمریکا و فروش تسلیحات از سوی ایالات متحده به کشورهای خاورمیانه فقط باعث تقویت جنگ و خصومت در منطقه می‌شود.
آمریکا باید در راستای کوچک کردن ردپای منطقه‌ای اش در خاورمیانه تلاش کند و راهبردش را از دیگران مخفی کند. همانند سیاست آمریکا در خصوص تایوان، سیاست خاورمیانه ای واشنگتن هم می تواند از نوعی تردید و ابهام راهبردی سود ببرد.
منبع: نشنال اینترست / تحریریه دیپلماسی ایرانی/
