دریاچه ارومیه از جاهای طبیعی ایران است که عنوان ششمین دریاچه آب شور جهان، بزرگ‌ترین دریاچه آب شور خاورمیانه و بزرگ‌ترین دریاچه ایران را با خود یدک می‌کشید. علاوه بر این، دریاچه ارومیه محل زندگی بسیاری از حیوانات مهاجر و بومی از جمله فلامینگو، پلیکان، حواصیل و اردک بود و سالانه صدها گردشگر را به خود جلب می‌کرد که ضمن تماشای این دریاچه زیبا به‌دنبال استفاده از خواص درمانی لجن و آب دریاچه آن بودند.
وجود سواحل زیبای ماسه‌ای، صخره‌ای و لجنی در دور دریاچه، حدود ۱۰۲ جزیره منحصربه‌فرد، انواع گوناگون پرندگان و پستانداران و... بخشی از جاذبه‌های اکوتوریستی این پارک ملی هستند که گوشه‌ای از عظمت خالق را پیش روی گردشگران قرار می‌دهند. با این همه، چند سالی می‌شود که دریاچه ارومیه با خشکسالی، استفاده افراطی از منابع آب آبریز دریاچه، عوامل انسانی و غیره دست‌وپنجه نرم می‌کند. خوشبختانه، اقدام‌های اتخاذشده برای احیای دریاچه تاثیرگذار بوده و این دریاچه تا حدودی وضعیت بهتری پیدا کرده است. برای اینکه از دریاچه ارومیه و وضعیت کنونی آن بیشتر بدانید، ادامه این مقاله را از دست ندهید.
هرآنچه باید درباره دریاچه ارومیه بدانید: معرفی دریاچه ارومیهدریاچه ارومیه بزرگ‌ترین آبگیر دائمی در آسیای غربی و از جاهای دیدنی ارومیه است که آب آن از ۶۰ رودخانه نظیر زرینه‌رود، باراندوز، شهرچای، نازلو سیمینه‌رود، تلخه‌رود، گادر و زولا تامین می‌شود و بسیار شور است. سیمینه رود و زرینه رود از بزرگ‌ترین رودخانه‌های حوضه آبریز دریاچه هستند که نقش بسزایی بر میزان آب دریاچه دارند. بارش برف و باران و چشمه‌های درون دریاچه نیز در تامین آب دریاچه موثر بوده‌اند. متاسفانه، با توجه به شوری آب دریاچه ارومیه و اینکه در انتهای حوضه قرار دارد، بخش زیادی از آب‌های ورودی به آن به‌سرعت تبخیر می‌شود.
به‌عنوان مثال، دو جزیره اشک و کبودان به‌شدت تحت‌تاثیر خشک‌شدن دریاچه ارومیه قرار گرفته و بسیاری از گونه‌های حیات‌وحش خود را از دست داده‌اند. این جزایر زمانی زیستگاه اصلی دو گونه مهم گوزن زرد ایرانی و قوچ و میش ارمنی بودند که به‌دلیل شرایط نامناسب دریاچه در سال‌های اخیر، در معرض خطر قرار گرفته‌اند.
منبع عکس: باشگاه خبرنگاران جوان (عکاس: بردیا سعادت)
دریاچه ارومیه گاهی اوقات به رنگ سرخ و نارنجی درمی‌آید که این موضوع در نتیجه فعالیت موجودات میکروسکوپی در داخل آن است. در واقع با کاهش آب دریاچه و متعاقبا افزایش غلظت نمک، تعداد این موجودات افزایش می‌یابد که به پررنگ‌ترشدن سرخی دریاچه می‌انجامد.
منبع عکس: باشگاه خبرنگاران جوان (عکاس: بردیا سعادت)
با توجه به اهمیت اکولوژیکی، تنوع زیستی منحصربه‌فرد گیاهی و جانوری و وجود جوامع بومی، دریاچه ارومیه از سال ۱۳۴۶ منطقه حفاظت‌شده اعلام شد و یونسکو در سال ۱۳۵۵ آن را به‌عنوان یکی از ۵۹ ذخیره‌گاه زیست کره دنیا و پارک ملی معرفی کرد. پارک ملی دریاچه ارومیه تقریبا ۱۰۲ جزیره دارد که جزیره شاهی بزرگ‌ترین و تنها جزیره مسکونی دریاچه محسوب می‌شود. برخی از جزایر دور از دسترس مردم قرار دارند و از همین رو دارای اکوسیستمی غنی هستند.
دریاچه ارومیه کجاست؟
عکاس: Hesam32 Tjdd
دریاچه ارومیه در ۲۱ کیلومتری شرق ارومیه، در شمال غرب ایران و در مرز دو استان آذربایجان غربی و شرقی قرار گرفته است.
تاریخچه دریاچه ارومیه
منبع عکس: باشگاه خبرنگاران جوان (عکاس: بردیا سعادت)
دریاچه ارومیه در کتیبه‌های سده نهم پیش از میلاد بارها با نام «چی‌چست» آمده است؛ از جمله کتیبه شلمنسر سوم پادشاه آشوری که طبق آن، دو قوم پرسواه و ماتای در ساحل این دریاچه زندگی می‌کردند. منائیان نیز این دریاچه را به‌عنوان مرکز پادشاهی انتخاب کرده بودند و بیش از یک قرن بر این منطقه تسلط داشتند.
بسیاری از دولت‌های حاکم بر ایران در سال‌های پس از میلاد، با استقرار نیروهای کشتیرانی خود از این منطقه مهم محافظت می‌کردند. با توجه به وضعیت آب‌وهوایی، شوری آب و وزش باد، شرایط عبور کشتی‌ها در دریاچه دشوار بود و کشتیرانی در آن به مهارت خاصی نیاز داشت. به همین دلیل فقط مردم بومی توانایی این کار را داشتند و همین امر از منابع درآمدی بسیار مهم در آن زمان محسوب می‌شد.
عکاس: M. Taghizad، بردیا سعادت (منبع عکس: باشگاه خبرنگاران جوان)
پیشینه این موضوع را می‌توان در زمان قاجار نیز دید که نیروهای دریانوردی فرانسوی برای تصاحب امتیاز کشتیرانی در دریاچه، مبالغ هنگفتی به دولت می‌پرداختند. تبادل امتیازات کشتیرانی تا دوران پهلوی ادامه داشت؛ هرچند بیشتر درآمد تجارت از طریق دریاچه یا منابع آن در اختیار دولت‌های خارجی قرار می‌گرفت.
دریاچه ارومیه قبل و بعد
دریاچه ارومیه در شمال غرب ایران قرار دارد و با اینکه روزگاری دومین دریاچه بزرگ آب شور دنیا محسوب می‌شد، از اواسط دهه ۸۰ شمسی به‌تدریج کم‌آب و خشک شد؛ به‌طوری که در سال ۱۳۹۴ حدود ۸۸ درصد از مساحت دریاچه کاهش یافت. جالب اینکه مساحت دریاچه ارومیه در سال ۱۳۷۷ به پنج هزار کیلومتر مربع می‌رسید و از همین جهت عنوان بیست و پنجمین دریاچه دنیا از لحاظ مساحت را از آن خود کرده بود.
با این وجود، چندین دهه خشکسالی پیاپی، استفاده از منابع آبی حوضه آبریز دریاچه برای سدسازی و آبیاری مزارع، افزایش دمای هوا در تابستان و افزایش تبخیر و همچنین افزایش تقاضای آب در بخش کشاورزی، ساخت‌وسازهای بی‌رویه، باعث تسریع روند خشک‌شدن دریاچه شده‌اند. حجم آب دریاچه در سال ۱۳۷۸ به ۳۰ میلیارد مترمکعب می‌رسید که این رقم در سال ۱۳۹۲ به نیم میلیارد مترمکعب تقلیل یافت. علاوه بر این، مساحت دریاچه در سال ۱۳۷۸ رقمی معادل ۵۰۰۰ کیلومتر مربع بود که در سال ۱۳۹۲ به یک‌دهم یعنی ۵۰۰ کیلومتر مربع رسید.
منبع عکس چپ: خبرگزاری مهر (عکاس: وحید عبدی)
با توجه به روند افزایشی نرخ بارندگی در این منطقه، امیدها برای احیای کامل دریاچه ارومیه بیشتر شده است. بر اساس آخرین داده‌های مرکز ملی پایش و هشدار خشکسالی، میزان بارندگی در کشور در سال زراعی ۱۳۹۷ نسبت به سال قبل از آن با رشد چشمگیری به ۳۱۴٫۵ میلی‌متر رسید که از رشد ۹۵٫۹ درصدی حکایت داشت. هرچند، این بارندگی دائمی نیست و با رسیدن ماه‌های گرم سال، بخشی از آب دریاچه مجددا تبخیر می‌شود. بنابراین، جزایر این دریاچه با خطر از دست دادن گونه‌های ارزشمند خود مواجه هستند. گسترش پوشش گیاهی در جزایر و پارک ملی دریاچه ارومیه و حفاظت از محیط زیست ضلع جنوب شرقی، از جمله برنامه‌هایی است که برای احیای دریاچه در نظر گرفته شده است.
اگرچه نوسانات سطح دریاچه همیشه بخشی جدایی‌ناپذیر از آن بوده است و بر تنوع گیاهان و گونه‌های دریایی دریاچه تاثیر می‌گذارد؛ اما برنامه‌ها و پروژه‌های زیست محیطی اخیر در دریاچه ارومیه به‌معنای بهره‌برداری بیشتر از چنین اکوسیستم شکننده‌ای نخواهد بود. در واقع، برای به حداقل رساندن مداخلات انسانی در دریاچه و اکوسیستم‌های مرتبط و همچنین کاهش تهدیدها، به برنامه‌های مرمتی منطقی‌تری نیاز است.
وضعیت فعلی دریاچه ارومیه
منبع عکس: باشگاه خبرنگاران جوان (عکاس: بردیا سعادت)
هم‌زمان با انتشار اخبار خشک شدن ۸۸ درصد از دریاچه ارومیه، کارشناسان هشدار دادند که اگر کاری برای احیای آن انجام نشود، جمعیت ساکن در کنار دریاچه به‌دلیل طوفان شن و گرد و غبار مجبور به مهاجرت خواهند شد. رئیس اداره محیط زیست نیز اعلام کرده بود که با خشک‌شدن دریاچه ارومیه، شهر تبریز باید تخلیه شود. با این وجود، پس از چندین سال نگرانی، سطح آب دومین دریاچه نمک جهان بالا آمد و از خشک‌شدن فاصله گرفت.
از زمان شروع عملیات احیای دریاچه از سال ۱۳۹۴ تاکنون بیش از ۱۰ هزار میلیارد تومان اعتبار برای آن تخصیص یافته است. برنامه نجات دریاچه زمانی آغاز شد که سطح ارومیه فقط ۵۰۰ کیلومتر مربع بود و تنها بخش بسیار ناچیزی از ۵۰۰۰ هزار کیلومتر مربع مساحت کل دریاچه در بهترین دورانش را تشکیل می‌داد. در طی احیای دریاچه، مساحت آن در سال ۱۳۹۶ به ۲,۳۰۰ کیلومتر مربع و در سال ۱۳۹۸ به ۳,۲۱۴ کیلومتر مربع افزایش یافت.
منبع عکس: خبرگزاری تسنیم (عکاس: مجتبی اسماعیل زاده)، عکاس: Hamid Sedghinezhad
با این همه، دریاچه ارومیه راهی طولانی پیش رو دارد و هدف نهایی ستاد احیای دریاچه، افزایش سطح آب آن به بیش از ۱,۲۴۷ متر است که همچنان به تلاش‌های اساسی نیاز دارد. این خبر خوش مایه امیدواری درباره تنوع زیستی موجود در دریاچه است؛ به‌عنوان مثال، آرتمیا که به‌دلیل شوری زیاد دریاچه دیگر در این اکوسیستم زندگی نمی‌کرد، حالا می‌تواند به زیستگاه خود باز گردد. این موضوع درباره پرندگان آبی مانند فلامینگوها نیز صدق می‌کند که تعدادشان در بدترین دوره به ۴۰۰۰ پرنده می‌رسید و اکنون به ۶۰ هزار پرنده افزایش یافته است.
یکی از عوامل تاثیرگذار در احیای دریاچه ارومیه، تغییر شیوه‌های آبیاری و کشاورزی بوده که در نتیجه آن مصرف آب مزارع محلی به‌اندازه ۳۰ درصد و استفاده از سموم دفع آفات سنتی حدود ۴۰ درصد کاهش داشته است. همچنین رودخانه‌های تامین‌کننده آب دریاچه، لایروبی شده‌اند تا لجن‌ها مانع از جریان آب نشوند. ضمن اینکه، شرایط مطلوب آب‌وهوایی و افزایش میانگین بارش سالانه به تسریع روند ترمیم دریاچه کمک کرده‌اند.
پر شدن دریاچه ارومیه
منبع عکس: باشگاه خبرنگاران جوان (عکاس: بردیا سعادت)
جالب است بدانید که تراز دریاچه در اوایل بهار ۱۳۹۸ حدود ۱,۲۷۰ متر و ۹۴ سانتی‌متر بود که در اوایل سال ۱۳۹۹ به رقم ۱,۲۷۱ متر و ۵۲ سانتی‌متر رسید. حجم آب دریاچه ارومیه نیز طی یک سال با رشدی ۶۵ درصدی، چهار میلیارد و ۷۰ میلیون مترمکعب شده است. وسعت دریاچه با افزایش بیش از ۴۷۰ کیلومترمربعی نسبت به سال گذشته، اکنون دو هزار و ۹۷۸ کیلومتر مربع است. در حال حاضر ۶۰ درصد سطح دریاچه ارومیه، عمقی کمتر از ۶۰ سانتی‌متر دارد.
مضرات خشک شدن دریاچه ارومیه
منبع عکس: باشگاه خبرنگاران جوان (عکاس: بردیا سعادت)
بر اساس پیش‌بینی کارشناسان محیط زیست، خشک شدن دریاچه ارومیه باعث تغییر محیط زیست منطقه می‌شود و هوای معتدل منطقه به هوای گرمسیری مملو از بادهای نمکی تغییر خواهد کرد. علاوه بر این، بسیاری از آلودگی‌های صنعتی و مواد سمی کشاورزی وارد آب‌های مرتبط با دریاچه می‌شوند و پس از خشکی دریاچه منجر به بروز بیماری‌های تنفسی برای مردم منطقه خواهند شد. ضمن اینکه خشک‌شدن احتمالی دریاچه می‌تواند باعث بارش باران نمک در بسیاری از استان‌های همجوار شود و متعاقبا به آوارگی ۱۳ میلیون نفر بینجامد.
عمق دریاچه ارومیهدریاچه ارومیه با طول و عرض ۱۴۰ و ۵۵ کیلومتر، دارای ۱۶ متر عمق است.
جزایر دریاچه ارومیه
منبع عکس: باشگاه خبرنگاران جوان (عکاس: بردیا سعادت)
دریاچه ارومیه درست مثل بیشتر دریاچه‌های جهان دارای جزیره‌های متعددی است که تعدادشان به ۱۰۲ مورد می‌رسد. جزایر اشک، کبودان و شاهی به‌عنوان بزرگ‌ترین و مهم‌ترین جزایر دریاچه هستند؛ هرچند جزایر کوچک و بزرگ زیادی همچون جزیره آتش، آذر، آذین، اردشیر، اسپیر، اشکو، امید، کاظم داشی، تنجک، توس، چشمه کنار، زاغ، شبدیز، سنگو، کفجه نوک، گیو و... نیز در گوشه‌وکنار این دریاچه خودنمایی میکنند. جزیره شاهی تنها بخش مسکونی دریاچه ارومیه است که هفت روستا دارد.
گونه های جانوری دریاچه ارومیه
حیات‌وحش دریاچه ارومیه در هیچ نقطه‌ای از کشور نظیر ندارد؛ به‌طوری که از ۵۳ گونه پستاندار آذربایجان غربی، ۲۳ گونه از جمله قوچ و میش ارمنی و گوزن زرد ایرانی در پارک ملی دریاچه ارومیه زندگی میکنند. جزیره کوهستانی کبودان، زیستگاه منحصربه‌فردی برای زندگی و زادآوری قوچ و میش ارمنی به حساب می‌آید. ۱۱۵ گونه پرنده نظیر پلیکان سفید، عقاب طلایی، فلامینگو، کرکس مصری، اردک مرمری، اردک سرسفید، اردک سر حنایی و غیره نیز در جزایر این پارک حضور دارند.
آرتمیا یکی از هفت گونه آرتمیای دو جنسی جهان است که یک گونه آن با نام آرتمیا ارومیانا در آب شور این دریاچه یافت می‌شود. از کاربردهای متعدد آرتمیا می‌توان به پرورش ماهی و میگو و منبع غذایی پرندگانی مانند فلامینگو اشاره کرد. علاوه بر این، ۱۰ گونه مارمولک و سه گونه دوزیست در حوضه آبریز پارک ملی دریاچه ارومیه زیست میکنند. با توجه به شوری بسیار زیاد دریاچه، هیچ نوع ماهی در آن وجود ندارد.
منبع عکس: خبرگزاری تسنیم (عکاس: عرفان سامان فر)
بر اساس گزارش‌ها، نمودار حضور گونه‌های جانوری در دریاچه سیر صعودی پیدا کرده است و سالانه حدود ۱۵ تا ۲۰ درصد از آن‌ها به دریاچه برمی‌گردند و به زندگی خود در این مکان ادامه می‌دهند. در این میان تعداد پرندگان، آرتمیا، غازسانان و اردک‌سانان و به‌خصوص آنقوت نسبت به سال‌های قبل به‌تدریج رو به افزایش است. پرندگان آبزی مهاجر و گونه‌های کنار آب‌چر برای گذراندن زمستان راهی دریاچه می‌شوند و ازاین‌رو دریاچه ارومیه دارای اهمیت بین‌المللی است.
گونه های گیاهی دریاچه ارومیه
منبع عکس: باشگاه خبرنگاران جوان (عکاس: بردیا سعادت)
دریاچه ارومیه از ارزشمندترین زیست‌بوم‌های آبی کشور به حساب می‌آید که حدود ۵۵۰ گونه گیاهی یک‌ساله و چندساله را در خود جای داده است. پوشش گیاهی دریاچه ارومیه علاوه بر پوشش گیاهی جزایر، اغلب شامل گونه‌های خشکی‌دوست، شورپسند و آبزی می‌شود. تاکنون ۱۷۷ گونه‌های گیاهی پیرامون دریاچه و ۱۷۴ گونه در جزایر شناسایی شده است که گیاهان خانواده کاسنی و خانواده گندمیان بزرگ‌ترین خانواده گیاهی اطراف دریاچه هستند.
تنوع گونه‌های درختی و درختچه‌ای جزیره اشک بیشتر از اراضی اطراف دریاچه است؛ ضمن اینکه گونه‌های شورپسند و علف‌های هرز در اطراف دریاچه بیشتر پیدا می‌شود.
نام گذاری دریاچه ارومیه
منبع عکس: باشگاه خبرنگاران جوان (عکاس: بردیا سعادت)
دریاچه ارومیه در طول قدمت تاریخی زیادش، به اسامی مختلفی نامیده شده است؛ به‌طوری که در زبان پارسی کهن به آن «چی‌چست» به‌معنای «درخشنده» می‌گفتند. دریاچه کبودان (دریاچه آبی) نیز از اسامی آن بوده است که اکنون یکی از جزایر دریاچه به این نام خوانده می‌شود. برخی از اقوام ارمنی ساکن در ایران آن را «کپوتان» به‌معنای «عاریه» نامیده بودند. در میان نام‌های قدیم دریاچه، نام‌های دریای شاهی و شور دریا نیز به چشم می‌خورد. اصطخری از دریاچه ارومیه با عنوان دریاچه «شراه» به‌معنی دریاچه مخالفان نیز یاد کرده است که علت این موضوع به اقامت فرقه‌‌ای از خوارج در سواحل آن برمی‌گشت. از نام‌های معاصر آن می‌توانی رضائیه اشاره کرد که در هنگام سلطنت رضاشاه به افتخار وی نام‌گذاری شد. با انقلاب اسلامی ایران، نام دریاچه مجددا به ارومیه تغییر کرد که در زبان آذری به آن «ارومو گولو» می‌گویند.
عکس های دریاچه ارومیه
منبع عکس: خبرگزاری تسنیم (عکاس: محمد آقایی پر، مجتبی اسماعیل زاد)، باشگاه خبرنگاران جوان (عکاس: بردیا سعادت)، عکاس: Hesam32 Tjdd
جاذبه های دریاچه ارومیهپیش از خشک‌شدن دریاچه ارومیه، قایق‌سواری و تماشای جزایر آن، یکی از تفریح‌های اصلی گردشگران بود که کم‌کم‌رنگ باخت؛ اما اکنون که آب دریاچه در حال بالاآمدن است، این تفریح دوباره جان گرفته است. گردشگران علاقه‌مندان برای قایق‌سواری باید به بندر شرفخانه بروند که در مسیر سلماس به تبریز قرار دارد.
منبع عکس: خبرگزاری مهر (عکاس: ناشناس)
منطقه کاظم داشی که در ساحل غربی دریاچه قرار دارد تا قبل از اتفاق‌های ناخوشایندی که برای دریاچه بیفتد، به‌شکل شبه جزیره به‌نظر می‌رسید. این منطقه، به‌خصوص در فصل رویش شقایق‌های وحشی، بسیار دیدنی است و می‌تواند گزینه‌ای عالی برای عکاسی باشد. تماشای غروب خورشید در کنار دریاچه نیز چنان جذابیتی دارد که اغلب سوژه عکاسی گردشگران می‌شود.
عکاس: مرتضی برجسته
یکی از ویژگی‌های منحصربه‌فرد دریاچه، خواص گل‌ولای کف دریاچه است که برای درمان انواع بیماری‌های پوستی، روماتیسمی، بیماری‌های تنفسی مثل آسم و برونشیت، بیماری‌های زنان و... مناسب است و لذت گل‌بازی را نصیب‌تان می‌کند. علاوه بر این، به‌خاصر غلظت بالای نمک دریاچه، گردشگران می‌توانند تنی به آب بزنند و با شناورماندن روی آب، به آرامش برسند. کریستال‌های نمکی دریاچه، جذابیت آن را دوچندان کرده‌اند؛ به‌خصوص که با انباشت این کریستال‌ها روی هم، در برخی نقاط تپه‌های زیبا و درخشانی ایجاد شده است.
منبع عکس: باشگاه خبرنگاران جوان (عکاس: بردیا سعادت)
اگر در فصل مهاجرت پرندگان، راهی دریاچه شده باشید، انواع و اقسام پرنده‌ها از فلامینگو تا پلیکان، لک‌لک، مرغ نوروزی و... را خواهید دید که شاید دیدن آن‌ها در هیچ کجای ایران امکان‌پذیر نباشد. افراد علاقه‌مند به پرنده‌نگری این فرصت را غنیمت می‌شمارند تا به تماشای تعدادی از نادرترین گونه‌های پرندگان بنشینند و تجربه‌ای متفاوت برای خود بسازند.
پلی از روی دریاچه می‌گذرد که چشم‌انداز زیبایی از دریاچه را پیشکش‌تان خواهد کرد. برای عبور از روی دریاچه ارومیه باید سوار بر خودرویتان شوید و از بزرگراه ارومیه-تبریز بگذرید.
بهترین فصل سفر به دریاچه ارومیه
منبع عکس: باشگاه خبرنگاران جوان (عکاس: بردیا سعادت)
در فصل بهار و تابستان، بازار سفر به دریاچه ارومیه حسابی داغ می‌شود؛ اما با فرارسیدن پاییز و زمستان و برودت هوا، گردشگران کمتری به دیدن دریاچه می‌روند.
اگر تاکنون از دریاچه زیبای ارومیه دیدن کرده‌اید، در پایین این مقاله از کجارو می‌توانید نظرات خود را با مخاطبان ما در میان بگذارید.
پرسش‌های متداول وضعیت فعلی دریاچه ارومیه چگونه است؟در حال حاضر حجم آب دریاچه ارومیه به چهار میلیارد و ۷۰ میلیون مترمکعب رسیده است که نسبت به سال قبل از آن (۱۳۹۸) رشدی ۶۵ درصدی را نشان می‌دهد.
چه عواملی باعث خشک شدن دریاچه ارومیه شده‌اند؟عوامل متعددی از جمله خشکسالی، استفاده از منابع آبی حوضه آبریز دریاچه، افزایش دمای هوا و افزایش تبخیر، ساخت‌وسازهای بی‌رویه و... به خشک‌شدن دریاچه دامن زده‌اند.
کدام گونه های جانوری در دریاچه ارومیه زیست میکنند؟۲۳ گونه پستاندار و ۱۱۵ گونه پرنده در ۱۰۲ جزیره دریاچه زندگی میکنند.
بهترین فصل سفر به دریاچه ارومیه چه زمانی است؟فصل بهار و تابستان، بهترین زمان بازدید از دریاچه ارومیه است.
