در اوایل هفته جاری، تسلا نرم‌افزار ارتقایافته «کاملا خودران» را برای گروه کوچکی از مالکان خودروهای الکتریکی ارسال کرد تا آن را در جاده‌های عمومی آزمایش کنند. اما در وب‌سایت تسلا سلب مسئولیت از تمام عواقب این موضوع به چشم می‌خورد و اعلام شده است که سیستم ۸۰۰۰ دلاری، خودروها را کاملا خودران و مستقل نمی‌کند و رانندگان مجبور هستند بر آن نظارت کنند.
کارشناسان با استناد به چنین پیام‌های متناقضی، در این زمینه تسلا را به بازاریابی فریبنده و غیر مسئولانه متهم می‌کنند و می‌گویند عرضه این سیستم می‌تواند جاده‌ها را خطرناک‌تر و ناامن کند؛ زیرا این سیستم تا پایان سال توسط بیش از ۱ میلیون راننده در وسایل نقلیه برقی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
استیون شلداور، مهندس و محقق دانشگاه کالیفرنیا برکلی که ۴۰ سال در زمینه رانندگی خودران تحقیق و بررسی کرده است، در این زمینه می‌گوید:
چنین مواردی به‌وضوح مردم را درباره توانایی‌های سیستم گمراه می‌کند. این یک قابلیت بسیار محدود است که هنوز به نظارت دائمی راننده نیاز دارد.
روز چهارشنبه، ایلان ماسک در کنفرانس تلفنی به تحلیل‌گران صنعت خودرو گفت این شرکت عرضه قابلیت رانندگی کاملا خودران را بهآرامی و با احتیاط آغاز می‌کند؛ زیرا جهان مکانی پیچیده و آشفته است. این شرکت قصد دارد آخر هفته جاری برخی رانندگان را به فهرست ارتقای نرم‌افزاری برای دستیابی به فناوری کاملا خودران اضافه کند و امیدوار است تا پایان سال، نسخه پیشرفته‌تری دراختیار داشته باشد. ماسک به داشتن یک میلیون وسیله نقلیه مجهز به فناوری خودران تا پایان سال اشاره کرد و گفت این خودروها، بازخوردهای خود را در شرایطی که نمی‌توان پیش‌بینی کرد، به تسلا ارائه می‌دهند. بااین‌حال مدیرعامل تسلا به نام رانندگان یا محل زندگی آن‌ها اشاره‌ای نکرد.
اداره ملی ایمنی ترافیک بزرگراه كه نهاد نظارتی و كنترل‌كننده خودروسازان آمریکا است، می‌گوید از نزدیک تسلا را تحت نظارت قرار خواهد داد و از هیچ اقدامی برای محافظت از مردم در برابر خطرات نامعقول ایمنی دریغ نخواهد كرد. این آژانس در بیانیه‌ای اعلام کرد که از ارتقای سیستم خودران تسلا مطلع شده است و فناوری کاملا خودران تسلا از نظر این سازمان در حقیقت توسعه نرم‌افزاری دستیار راننده به شمار می‌رود و هنوز به نظارت انسانی نیاز دارد. در بیانیه آمده است:
امروز هیچ خودرویی در بازار قادر به رانندگی کاملا خودران نیست.
بااین‌حال تسلا در وب‌سایت خود با فونت درشت به توانایی رانندگی کاملا خودران محصولاتش اشاره می‌کند؛ ولی با فونت کوچک‌تر به خریداران هشدار می‌دهد:
ویژگی‌های فعال‌شده فعلی به نظارت دائمی راننده نیاز دارند و خودرو را کاملا خودران یا مستقل نمی‌کنند. فعال‌سازی و استفاده از این ویژگی‌ها به دستیابی به اطمینان بیش از حد رانندگان انسانی بستگی دارد و توسط میلیاردها مایل تجربه رانندگی خودران، این موضوع نشان داده شده است. همچنین استفاده از این قابلیت‌ها به تأیید مقررات و نهادهای قانون‌گذاری بستگی دارد که ممکن است در برخی از حوزه‌های قضایی و ایالت‌ها بیشتر طول بکشد.
حتی قبل از استفاده از اصطلاح «رانندگی کاملا خودران»، تسلا سیستم دستیار راننده خود را «اتوپایلوت» نامید. بسیاری از رانندگان بیش از حد به آن اعتماد و از چارچوب کاری آن عبور کردند؛ درنتیجه حداقل سه نفر در آمریکا کشته شدند. شورای ایمنی حمل‌ونقل ملی آمریکا به دلیل اجازه دادن به رانندگان برای توجه نکردن به مسیر رانندگی و محدود نکردن استفاده از اتوپایلوت، تسلا را در این تصادف‌های مرگبار مقصر دانست. اعضای این شورا که هیچ اختیار نظارتی ندارند، گفته‌اند توصیه‌های ایمنی آن‌ها توسط تسلا و NHTSA نادیده گرفته شده‌اند.
برایانت واکر اسمیت، استاد حقوق دانشگاه کارولینای جنوبی که به مطالعه وسایل نقلیه خودران می‌پردازد، اظهار داشت که استفاده تسلا از اصطلاح «اتوپایلوت» برای توصیف رانندگی نیمه خودران خود بسیار بد بود؛ اما ارتقای آن به «سیستم کاملا خودران» (FSD) حتی از آن هم بدتر است. واکر اسمیت گفت:
این کار بسیار گمراه‌کننده و غیر مسئولانه است و می‌تواند کلاه‌برداری نامیده شود.
انجمن مهندسان خودرو (SAE) پنج سطح برای توصیف عملکرد خودروهای خودران تعریف کرده است. در سطح صفر تا دو، انسان‌ها در حال رانندگی با خودرو و نظارت بر قابلیت‌های تقریبا خودکار آن هستند. در سطح سه تا پنج، خودرو رانندگی می‌کند و سطح پنج، خودروی خودرانی را توصیف می‌کند که تحت هر شرایط ترافیکی و آب‌وهوایی به‌تنهایی و بدون دخالت انسان، در حال رانندگی است.
واکر اسمیت گفت:
اصطلاح «کاملا خودران» به این معنی است که هیچ راننده‌ای به جز خود وسیله نقلیه وجود ندارد. این عبارت نشان می‌دهد که مناسب نیست کسی را در این خودرو (به‌عنوان راننده انسانی ناظر) قرار دهیم.
ایلان ماسک نیز روز چهارشنبه گفت تسلا روی ایجاد سیستم روبوتاکسی متمرکز خواهد شد که در آن یک نفر می‌تواند ناوگانی متشکل از ۱۰ خودرو خودران را در سیستم تاکسی اینترنتی یا سرویس اشتراک سواری مدیریت کند. ماسک گفت:
این کار چندان دشوار نخواهد بود؛ اما ما می‌خواهیم فقط روی داشتن شبکه‌ای خودمختار تمرکز کنیم که دارای عناصر مختلفی از جمله اوبر، لیفت و Airbnb است.
نام تسلا در میان ۶۰ شرکتی قرار دارد که در کالیفرنیا (ایالت شماره ۱ فروش تسلا) مجوز فعالیت خودروهای خودران با رانندگان پشتیبان انسانی کسب کرده‌اند. این شرکت‌ها موظف هستند وقتی سیستم خودران با مشکلی رو‌به‌رو می‌شود که راننده به کنترل آن احتیاج دارد، به نهادهای نظارتی گزارش دهند. سرپیچی از این کار می‌تواند مالکان خودروهای الکتریکی تسلا را درگیر پرونده‌های اداری کند.
قبل از اینکه تسلا بتواند وسایل نقلیه کاملا خودران را در جاده‌های کالیفرنیا قرار دهد، مجبور است مجوز دیگری از نهادهای نظارتی ایالتی بگیرد. تاکنون فقط پنج شرکت از جمله ویمو گوگل و کروز جنرال موتورز، این مجوز را دریافت کرده‌اند. اداره وسایل نقلیه موتوری کالیفرنیا تاکنون به سؤالات مربوط به آخرین برنامه‌های تسلا برای توسعه خودروهای خودران پاسخ نداده است. NHTSA که به دلیل ترس از منع نوآوری‌های ایمنی، از وضع مقررات مربوط به خودروهای خودران طفره رفته است، می‌گوید هر ایالتی، باید رانندگان را به دلیل عملکرد ایمن وسایل نقلیه خود مسئول بداند.
واکر اسمیت استدلال می‌کند که این آژانس مسئولیت بیش از حدی بر دوش رانندگان خودروهای تسلا قرار داده است؛ درحالی‌که باید به این سؤال پاسخ دهد که خودروسازان برای اطمینان از ایمن بودن محصولات خود چه کاری انجام می‌دهند. او همچنین می‌گوید «آزمایش این سیستم توسط رانندگان وسایل نقلیه می‌تواند مفید باشد و به روند استفاده از خودروهای خودران سرعت ببخشد.»
افزایش قیمت ۲ هزار دلاریایلان ماسک، مدیرعامل تسلا، اخیرا اعلام کرد این خودروساز در حال افزایش قیمت ۲۰۰۰ دلاری سیستم کاملا خودران است. این افزایش درخور توجهی است و قیمت سیستم را به ۱۰ هزار دلار می‌رساند. حال این سؤال ایجاد می‌شود که آیا چنین سیستمی ارزش خریدن دارد یا نه؟
اگر بخواهیم خیلی ساده پاسخ دهیم، جواب منفی است. این فناوری هنوز در مرحله آزمایشی قرار دارد و فقط برای تعداد اندکی از مالکان خودروهای الکتریکی تسلا ارائه شده است. به عبارت دیگر حتی اگر فردی ۱۰ هزار دلار پول جمع کند، در شرایط کنونی تجربه رانندگی کاملا خودران را تجربه نخواهد کرد و فقط به سیستم نیمه‌خودران اتوپایلوت (AutoPliot) دسترسی پیدا می‌کند.
مقاله‌های مرتبط:ایلان ماسک گفته است مسئولان تسلا امیدوار هستند در اواخر سال جاری، سیستم رانندگی کاملا خودران را به افراد بیشتری ارائه دهند؛ اما این شرکت چند بار مهلت تعیین‌شده برای خود را تمدید کرده است و هیچ تضمینی برای عرضه عمومی سیستم کاملا خودران به مردم وجود ندارد. دولت نیز از نزدیک بر این وضعیت نظارت می‌کند ولی همیشه احتمال بروز برخی مشکلات و عقب‌نشینی در وعده‌ها وجود دارد.
همان‌طور که گفته شد، وعده رانندگی کاملا خودران به‌طور غیر قابل انکاری تطمیع‌کننده است؛ زیرا به فرد اجازه می‌دهد مقصد را از پیش برنامه‌ریزی کند و به خودرو اجازه بدهد او را به آنجا برساند. البته تسلا به کاربران هشدار می‌دهد این قابلیت برای حالتی در نظر گرفته شده است که راننده‌ای کاملا مراقب، دستان خود را روی فرمان نگه داشته و آماده باشد که هر لحظه آن را کنترل کند.
اگر همه چیز طبق وعده‌های ایلان ماسک پیش برود، ممکن است ۱۰ هزار دلار پرداختی مشتریان به‌خوبی هزینه شده باشد. این فناوری می‌تواند به امتیازی مثبت برای فروش عمده و راهی برای حفظ مشتریان تبدیل شود؛ زیرا پس از عادت کردن به چنین سطحی از فناوری خودران، کنار آمدن با برخی فناوری‌های رانندگی نیمه‌خودران دشوار است.
به‌طور خاص، تعدادی از افراد عاشق کنترل کروز تطبیقی هستند. این سیستم مانند فناوری رانندگی کاملا خودران تسلا پیشرفته نیست؛ اما کنار گذاشتن آن برای رانندگی در بزرگراه بسیار استرس‌زا است و گاهی اوقات فرد احساس می‌کند به عصر حجر بازگشته است.
با تمام این اوصاف، شما مایل هستید چقدر برای این فناوری بپردازید؟ البته در صورتی که بتوانید در خودرو آرام بنشینید و اجازه بدهید سیستم خودران بیشتر کارها را انجام دهد؟
