اگر به بازدید از فضاهای تاریخی علاقه دارید، مجموعه تاریخی و فرهنگی سعد آباد یکی از برجسته‌ترین مکان‌های تاریخ معاصر ایران است. آخرین پادشاهان ایران در دوره‌های قاجار و پهلوی، در مجموعه کاخ سعد آباد زندگی کرده‌اند. بازدید از مجموعه سعد آباد می‌تواند اطاعات قابل تأملی در خصوص تاریخ معاصر ایران در اختیارتان بگذارد.
کاخ‌های سعد آباد در میان باغی پر درخت و سرسبز قرار دارند و قدم زدن در میان طبیعت زیبای این باغ نیز خالی از لطف نیست. اگر تاکنون از مجموعه کاخ سعد آباد دیدن نکرده‌اید یا تمایل به بازدید دوباره از این مجموعه، کاخ‌ها و موزه‌هایش دارید، با این مقاله کجارو همراه شوید. در این مقاله ما اطلاعات کامل و ضروری را برای بازدید از مجموعه تاریخی و فرهنگی سعد آباد در اختیارتان می‌گذاریم.
هرآنچه می‌خواهید درباره کاخ سعد آباد بدانید: معرفی کاخ سعد آباد
عکاس: محمد رضا علی مددی
مجموعه تاریخی و فرهنگی کاخ سعد آباد تهران، یکی از اقامتگاه‌های ییلاقی پادشاهان قاجار و پهلوی بوده است. مجموعه کاخ سعد آباد یکی از سه مجموعه کاخ زیبا و تاریخی منطقه شمیرانات شهر تهران به شمار می‌رود که آخرین پادشاهان ایران در آن اقامت داشته‌اند.
اطراف مجموعه کاخ سعد آباد در گذشته از باغ پوشیده بود و داخل این مجموعه نیز باغی پر درخت وجود داشت. کاخ اختصاصی مجموعه سعد آباد، کاخ اصلی این مجموعه به شمار می‌رود و رضاخان به مرور زمان بر تعداد کاخ‌ها و بناهای مجموعه سعد آباد افزوده است. کاخ‌های ساخته شده در مجموعه سعد آباد به اعضای خانواده رضا شاه پهلوی تعلق داشتند و آخرین کاخ ساخته شده در مجموعه سعد آباد متعلق به لیلا پهلوی، دختر کوچک محمد رضا شاه بود.
امروزه مجموعه کاخ سعد آباد یکی از برجسته‌ترین جاهای دیدنی شهر تهران به شمار می‌رود و گردشگران داخلی و خارجی در سفر به تهران از این مجموعه زیبا با جاذبه‌های تاریخی، فرهنگی و طبیعی بازدید می‌کنند.
تاریخچه کاخ سعد آباد
منبع عکس: خبرگزاری مهر
بنای کاخ سعد آباد در زمان حکومت قاجار پایه گذاری شد و پس از کودتای سال ۱۲۹۹ توسط رضاخان، با به قدرت رسیدن خاندان پهلوی، بناهای موجود در مجموعه سعد آباد به دستور رضاخان ساخته و بازسازی شدند. بخش‌هایی از مجموعه سعد آباد در زمان به قدرت رسیدن رضا خان، خارج از این مجموعه بودند که توسط رضا شاه خریداری و به مجموعه سعد آباد اضافه شدند.
اولین بناهای موجود در مجموعه سعد آباد در فضایی به وسعت ۸۰۰۰ متر مربع قرار داشتند و کاخ ملکه مادر، از اولین بناهای موجود بود. مجموعه سعد آباد در حال حاضر بزرگترین مجموعه تاریخی به جا مانده از دوره‌های پهلوی و قاجار در شهر تهران است.
کاخ سعد آباد تهران کجاست؟
منبع عکس: tehranimage.com
مجموعه کاخ سعد آباد در شمالی‌ترین قسمت شهر تهران و پای کوه توچال قرار دارد. منطقه محیط بر مجموعه سعد آباد، در گذشته از بهترین ییلاق‌های شهر تهران و مشرف به دره سرسبز دربند بوده و هوایی لطیف و طبیعتی پر درخت داشته است. در طول زمان ساخت‌وسازهای شهری گسترش یافته‌اند و امروزه مجموعه کاخ سعد آباد درون شهر قرار دارد؛ اما در گذشته این کاخ در میان باغ‌ها و خارج از محدوده شهری بوده است.
مناطق شمالی نیاوران از شرق، ولنجک از غرب و تجریش از جنوب، مجموعه کاخ سعد آباد را احاطه کرده‌اند. در قسمت شمال این مجموعه، کوه توچال در رشته کوه‌های البرز قرار دارد. در طول دوره‌های پادشاهی قاجار و پهلوی، مجموعه کاخ سعد آباد استراحتگاه و ییلاق تابستانی پادشاهان بوده است.
آدرس کاخ سعد آباد
منبع عکس: jarjoo.com
مجموعه کاخ سعد آباد در شمال تهران قرلر گرفته است و با توجه به منطقه زندگی یا اقامت خود در پایتخت، می‌توانید از مسیرهای مختلفی به‌سمت کاخ سعد آباد بروید؛ کافی است از طریق نزدیک‌ترین مسیر به خیابان زعفرانیه برسید و سپس به خیابان طاهری وارد شوید. خیابان طاهری در ضلع شرقی و بخش میانی خیابان شهید فلاحی یا همان زعفرانیه قرار دارد. مجموعه کاخ سعد آباد دو ورودی در خیابان‌های زعفرانیه و دربند دارد.
اگر ساکن شرق تهران هستید، از طریق بزرگراه رسالت که به نام بزرگراه شهید قاسم سلیمانی تغییر کرده است، در مسیر شرق به غرب تا بزرگراه مدرس بروید و سپس به این بزرگراه وارد شوید. پس از رسیدن به پل پارک وی، وارد خیابان ولی‌عصر شوید.
برای رسیدن به مجموعه سعد آباد می‌توانید از خط یک متروی تهران، اتوبوس‌های بی‌آرتی و وسیله شخصی استفاده کنید
در مسیر جنوب به شمال خیابان ولی‌عصر پس از طی کردن مسافتی کوتاه، به خیابان میر شریفی در سمت چپ وارد شوید و از طریق خیابان شادیانه به مقدس اردبیلی برسید. در اولین چهارراه به‌سمت چپ در خیابان پسیان و سپس به اولین خیابان سمت راست به نام پرزین بغدادی وارد شوید. در انتهای خیابان بغدادی، سه راه را به‌سمت چپ بپیچید و به خیابان زعفرانیه برسید. از زعفرانیه که به خیابان طاهری وارد شوید، پس از فاصله‌ای کوتاه، تابلوها و دیوار مجموعه سعد آباد را خواهید دید. مسیر بزرگراه زین‌الدین و اتوبان صدر نیز برای ساکنان شرق تهران گزینه دیگری است.
اگر ساکن غرب تهران هستید، در بزرگراه حکیم مسیر غرب به شرق به اتوبان چمران وارد شوید و تا رسیدن به خروجی مقدس اردبیلی ادامه دهید. از خیابان مقدس اردبیلی به خیابان ثارالله در سمت چپ وارد شوید و تا بلوار بهزادی ادامه دهید. در انتهای بلوار بهزادی به میدان آصف می‌رسید و از طریق خیابان آصف به زعفرانیه و خیابان طاهری خواهید رسید.
ورودی زعفرانیه مناسب برای کسانی است که با خودروی شخصی به مجموعه سعد آباد می‌روند و ورودی دربند مسیر مناسب‌تری برای کسانی است که از وسایل حمل و نقل عمومی استفاده می‌کنند
اگر تمایل دارید برای رسیدن به کاخ سعد آباد از وسایل نقلیه عمومی استفاده کنید، با استفاده از خطوط یک خط مترو تهران به میدان تجریش بروید. تاکسی‌های میدان دربند در ابتدای خیابان جعفری و میدان قدس جنب مترو، قرار دارند و تاکسی‌های ایستگاه آصف نیز در ضلع غربی میدان تجریش قرار گرفته‌اند. از هرکدام از درهای مجموعه سعد آباد که بخواهید به مجموعه وارد شوید، پس از پیاده شدن از تاکسی باید در حدود ۱۰ دقیقه پیاده‌روی کنید. برای رسیدن به میدان‌های تجریش و قدس، از مناطق مختلف تهران خطوط اتوبوسرانی نیز تردد می‌کنند. اتوبوس‌های بی آر تی نیز در طول مسیر خیابان ولی‌عصر تردد دارند.
اگر با وسیله نقلیه شخصی به‌سمت مجموعه کاخ نیاوران می‌روید، ورودی زعفرانیه برای شما مناسب‌تر است، زیرا محدوده وسیع‌تری برای پارک خودرو در دسترس خواهید داشت و اگر با استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی به کاخ سعد آباد می‌روید، تاکسی‌های میدان دربند را انتخاب کنید زیرا مسیر پیاده‌روی تا ورودی دربند کوتاه‌تر است.
آدرس از خیابان زعفرانیه: خیابان ولی‌عصر، خیابان شهید فلاحی (زعفرانیه)، انتهای خیابان شهید کمال طاهری، مجموعه فرهنگی تاریخی سعد آباد (مشاهده روی نقشه) آدرس از میدان تجریش و خیابان دربند: میدان تجریش، خیابان شهید جعفری، ضلع جنوبی میدان دربند، مجموعه سعد آباد تلفن‌های مجموعه سعد آباد: ۹-۲۲۷۵۲۰۳۱-۰۲۱ وب‌سایت مجموعه تاریخی و فرهنگی سعد آباد: sadmu.ir ساعت کاری کاخ سعد آبادساعت کاری مجموعه کاخ سعد آباد در ۶ ماه اول سال از ساعت ۹ صبح آغاز می‌شود و تا ۱۹ عصر نیز ادامه دارد. در ۶ ماه دوم سال با توجه به برودت هوا و تاریکی زودهنگام، زمان پایان بازدید از کاخ نیم ساعت کم می‌شود و تا ساعت ۱۸:۳۰ عصر امکان بازدید از مجموعه وجود دارد. توجه داشته باشید که اگر قصد تهیه بلیط حضوری دارید، باجه‌های فروش بلیط مجموعه سعد آباد تنها تا ساعت ۱۷ عصر فعالیت می‌کنند.
مجموعه کاخ موزه سعد آباد در روزهای ۱۴ خرداد (رحلت امام خمینی)، ۲۱ رمضان (شهادت امام علی)، ۲۵ شوال (شهادت امام جعفر صادق)، ۲۸ صفر (رحلت پیامبر و شهادت امام حسن مجتبی) و روزهای تاسوعا و عاشورا تعطیل است.
قیمت بلیط کاخ سعد آباد سال ۹۹مجموعه تاریخی و فرهنگی سعد آباد از موزه‌ها و بخش‌های مختلفی تشکیل شده است که برای بازدید از قسمت‌های مختلف باید بلیط مربوط به هر بخش رابه صورت جداگانه تهیه کنید. در تابستان سال ۹۹ قیمت بلیط‌های بخش‌های مختلف به شرح زیر است:
ورودی مجموعه: هر نفر گردشگر داخلی ۵۰۰۰ تومان و گردشگر خارجی ۵۰۰۰۰ تومان کاخ موزه ملت (کاخ سفید): هر نفر گردشگر داخلی ۵۰۰۰ تومان و گردشگر خارجی ۵۰۰۰۰ تومان موزه هنر ملل: هر نفر گردشگر داخلی ۴۰۰۰ تومان و گردشگر خارجی ۳۰۰۰۰ تومان کاخ موزه سبز: هر نفر گردشگر داخلی ۵۰۰۰ تومان و گردشگر خارجی ۵۰۰۰۰ تومان موزه ظروف سلطنتی: هر نفر گردشگر داخلی ۴۰۰۰ تومان و گردشگر خارجی ۳۰۰۰۰ تومان موزه استاد فرشچیان: هر نفر گردشگر داخلی ۴۰۰۰ تومان و گردشگر خارجی ۳۰۰۰۰ تومان موزه پوشاک سلطنتی: هر نفر گردشگر داخلی ۴۰۰۰ تومان و گردشگر خارجی ۳۰۰۰۰ تومان موزه هنرهای زیبا: هر نفر گردشگر داخلی ۴۰۰۰ تومان و گردشگر خارجی ۳۰۰۰۰ تومان موزه نظامی: هر نفر گردشگر داخلی ۴۰۰۰ تومان و گردشگر خارجی ۳۰۰۰۰ تومان موزه آشپزخانه سلطنتی: هر نفر گردشگر داخلی ۴۰۰۰ تومان و گردشگر خارجی ۳۰۰۰۰ تومان موزه اتومبیل‌های سلطنتی: هر نفر گردشگر داخلی ۴۰۰۰ تومان و گردشگر خارجی ۳۰۰۰۰ تومان موزه سلاح‌های درباری: هر نفر گردشگر داخلی ۴۰۰۰ تومان و گردشگر خارجی ۳۰۰۰۰ تومان موزه خط و کتابت میرداماد: هر نفر گردشگر داخلی ۴۰۰۰ تومان و گردشگر خارجی ۳۰۰۰۰ تومان موزه برادران امیدوار: هر نفر گردشگر داخلی ۴۰۰۰ تومان و گردشگر خارجی ۳۰۰۰۰ تومان موزه استاد بهزاد: هر نفر گردشگر داخلی ۴۰۰۰ تومان و گردشگر خارجی ۳۰۰۰۰ تومان موزه آب: هر نفر گردشگر داخلی ۴۰۰۰ تومان و گردشگر خارجی ۳۰۰۰۰ تومان موزه آلبوم‌های سلطنتی و اسناد تاریخی سعد آباد: هر نفر گردشگر داخلی ۴۰۰۰ تومان و گردشگر خارجی ۳۰۰۰۰ تومانتوجه داشته باشید که به‌دلیل انجام عملیات عمرانی و مرمت در بخش موزه نظامی، امکان بازدید از این بخش در حال حاضر (تابستان ۹۹) وجود ندارد.
خرید اینترنتی بلیط کاخ سعد آبادبرای تهیه بلیط اینترنتی مجموعه سعد آباد می‌توانید به سایت مجموعه سعد آباد (www.sadmu.ir) مراجعه کنید. در صورت تعطیل بودن مجموعه تاریخی و فرهنگی سعد آباد به‌دلیل همه‌گیری ویروس کرونا، دسترسی به این بخش وجود نخواهد داشت. در مواقع عادی می‌توانید بلیط مجموعه سعد آباد را از طریق گیشه این مجموعه نیز به‌وسیله کارت بانکی تهیه کنید. برای اطمینان از باز بودن مجموعه کاخ سعد آباد می‌توانید پیش از مراجعه به این مجموعه با شماره تلفن‌های مجموعه سعد آباد تماس بگیرید و اطلاعات لازم را به دست بیاورید.
معماری کاخ سعد آباد
منبع عکس: ایرنا
مجموعه تاریخی سعد آباد در زمینی به مساحت نزدیک به ۳۰۰ هکتار قرار دارد که در حدود ۱۱۰ هکتار آن را عمارت‌ها و کاخ‌ها و در حدود ۱۸۰ هکتار دیگر را باغ، قنات‌ها و گلخانه‌های مجموعه سعد آباد تشکیل داده‌اند. در ساخت عمارت‌ها و کاخ‌های مجموعه سعد آباد تلفیقی از معماری اروپایی و معماری اصیل و سنتی ایران به چشم می‌خورد و طراحی ساختمان کاخ‌ها توسط برجسته‌ترین مهندسان داخلی و خارجی صورت گرفته است.
مهندسان طراح کاخ سفید در مجموعه سعدآباد، مهندس خرسندی و مهندس بوریس روسی بودند. گچ‌کاری‌ها و تزیینات داخلی کاخ سفید نیز توسط هرمندان ایرانی، غلامرضا پهلوان، عبد الکریم شیخان، حسین کاشی، استاد لرزاده و رضا ملائکه انجام شده‌اند. در قسمت ورودی کاخ سفید چهار ستون به سبک معماری رومی دیده می‌شود و نمای اصلی را با سنگ‌های مرمر پوشانده‌اند.
منبع عکس: atraknews.com
مقابل کاخ سفید مجسمه چکمه‌های رضاخان به چشم می‌خورد. این مجسمه در ابتدا کامل بود و در یکی از میادین شهر دزفول قرار داشت، اما پس از انقلاب توسط مردم دزفول شکسته شد. مجسمه آرش کمانگیر، اثر مجسمه ساز برجسته استاد ارژنگ نیز در محوطه باغ سعد آباد و مقابل کاخ سفید نصب شده است.
معمار بنای کاخ سبز میرزا جعفر کاشی، ملقب به معمار باشی بوده است. برای ساخت بنای کاخ سبز، هنرمندان و معمارن برجسته ایرانی نزدیک به هفت سال تلاش کردند و با استفاده از سنگ‌های سبز معدن خمسه زنجان و سنگ مرمر خراسان، نمای زیبایی برای کاخ سبز ساختند. این کاخ به نام کاخ مرمر نیز معروف است.
منبع عکس: سایت رسمی مجموعه سعد آباد
درون کاخ سبز مملو از آینه‌کاری‌های ظریف، کاشی‌کاری و گچبری است. تذهیب دیوارهای داخل کاخ سبز را استاد حسین بهزاد انجام داده‌اند و شاگردان استاد صنیع خاتم، داخل کاخ سبز را خاتم‌کاری کرده‌اند. روبه‌روی تالار آینه کاخ سبز، اتاق خواب رضا پهلوی را با چشم‌انداز رو به دربند، تعبیه کرده بودند.
از دیگر معماری‌های برجسته در مجموعه کاخ سعد آباد می‌توان به بنای کاخ شمس اشاره کرد. ساخت بنای کاخ شمس در شمال غربی مجموعه سعد آباد، از سال ۱۳۱۴ تا ۱۳۱۸ طول کشیده است. کاخ شمس را در مساحت ۲۶۰۰ متر مربع و دو طبقه با زیرزمین ساخته‌اند. در معماری این کاخ، نشانه‌های از سبک معماری اروپایی به‌خصوص معماری آلمانی و معماری سنتی ایران از زمان ساسانیان، به چشم می‌خورد.
منبع عکس: زومجی
کاخ اشرف پهلوی نیز در فضایی به وسعت ۱۸۰۰ متر مربع در شرق باغ سعد آباد، به دستور رضا شاه و توسط مهندس فرمانفرمائیان ساخته شد. در سال ۱۳۵۰ به دستور اشرف پهلوی نمای بیرونی این کاخ را با سنگ مرمر پوشاندند. سایر بناهای مجموعه سعد آباد نیز در دوران قاجار و پهلوی اول ساخته و در دوره پهلوی دوم بازسازی و مرمت شدند. آثار دست هنرمندان ایرانی در گوشه و کنار مجموعه کاخ‌های سعد آباد به چشم می‌خورد.
عکس های شاه در کاخ سعد آباد
عکاس: حسین زهره وند
در کاخ‌های مختلف مجموعه سعد آباد عکس‌ها و پرتره‌های مختلفی از اعضای مختلف خانواده پهلوی وجود دارند. عکس‌های شاه در همه ساختمان‌ها و کاخ‌ها نصب و بسیاری از این تابلوها توسط عکاسان و نقاشان معروف خلق شده‌اند. در میان آثار موجود در ساختمان‌های مختلف، تابلوی معروفی از رضاخان به چشم می‌خورد. این تابلوی تمام قد در کاخ موزه سبز قرار گرفته است.
منبع عکس: سایت رسمی مجموعه سعد آباد
در صورت تمایل به بازدید از عکس‌ها و آلبوم‌های خانواده پهلوی می‌توانید به موزه آلبوم‌ها و اسناد سلطنتی در ساختمان سابق گارد شاهنشاهی مراجعه کنید. در این موزه تصاویری از دوره‌های اول و دوم و همه خاندان پهلوی در معرض دید عموم قرار گرفته‌اند.
موزه ها و کاخ های مجموعه سعد آباد
منبع عکس: سایت رسمی مجموعه سعد آباد
کاخ‌های مختلف مجموعه تاریخی و فرهنگی سعد آباد، پس از انقلاب اسلامی ایران، تغییر کاربری دادند و تعداد زیادی از آن‌ها به موزه تبدیل شدند. ۱۸ ساختمان اصلی از کاخ‌های کوچک و بزرگ در مجموعه سعد آباد وجود دارند که از آن‌ها استفاده‌های متفاوتی می‌شود. در بعضی ساختمان‌ها بیش از یک موزه تعبیه کرده‌اند و تعدادی از کاخ‌ها نیز امروزه مورد استفاده اداری یا نهاد ریاست جمهوری قرار گرفته‌اند. در این قسمت به معرفی کاخ‌ها و موزه‌های مختلف مجموعه سعد آباد می‌پردازیم.
کاخ احمد شاهی در حال بازسازی و مرمت
منبع عکس: ایسنا
کاخ احمد شاهی از قدیمی‌ترین ساختمان‌های مجموعه سعد آباد به شمار می‌رود. این کاخ همان طور که از نامش پیدا است، در زمان سلطنت احمد شاه قاجار بنا شده است؛ اما با روی کار آمدن رضاخان، در زمان حکومت پهلوی اول، ساخت آن به پایان رسید. در حال حاضر به‌دلیل انجام عملیات مرمت و بازسازی در کاخ احمد شاهی، امکان بازدید عمومی از این کاخ وجود ندارد. پس از پایان مرمت کاخ احمد شاهی، بازدید برای عموم آزاد خواهد بود.
کاخ شهوند نام دیگر کاخ سبز در حال حاضر با کاربری کاخ موزه ییلاق تابستانی رضا شاه در دوره پهلوی اول
منبع عکس: talab.org
کاخ شهوند که به‌دلیل معماری آن با نام کاخ سبز نیز شناخته می‌شود، در قسمت شمال غربی مجموعه تاریخی و فرهنگی سعد آباد واقع شده است. کاخ شهوند یا کاخ سبز در زمان وزارت جنگ رضاخان، ساختمانی نیمه‌کاره با مالک شخصی بود و خارج از محدوده کاخ‌های سلطنتی قرار داشت. سپس رضاخان این ساختمان نیمه کاره را خرید و در محل آن کاخ شهوند را بنا کرد. کار ساخت کاخ سبز در زمان به قدرت رسیدن رضا شاه، پایان یافت.
منبع عکس: iranhotelonline.com
پس از بازسازی و مرمت کاخ سبز، از این ساختمان با عنوان کاخ شهوند یاد می‌کردند و پس از انقلاب از این بنا با عنوان کاخ سبز، نام برده می‌شد. طبقه همکف کاخ سبز محل زندگی و دفتر کار رضا شاه پهلوی و زیرزمین آن انبار شاه بوده است. از زیباترین وسایل تاریخی موجود در این ساختمان می‌توان به سرویس مبلمان غذاخوری مجلل در تالار کاخ، ظروف نفیس چینی و سرامیک و نقره ایتالیایی، قالی مشهد ۷۰ متری، مبل کوبلن دوز کار دست از زمان قاجار، میز کار فرانسوی وسط تالار و پرده نقره فام با چوب پرده منبت کاری شده در تالار، اشاره کرد. مبلمان مربوط به دوره لویی شانزدهم فرانسه و دو میز کنسول از زمان ناپلئون بناپارت نیز در این کاخ وجود دارند.
کاخ سفید نام دیگر کاخ ملت در حال حاضر با کاربری کاخ موزه ییلاق تابستانی محمد رضا شاه در دوره پهلوی دوم
منبع عکس: gardeshgari724.com
کاخ سفید همان طور که از نامش پیدا است، نمایی سفید دارد. کاخ سفید بزرگترین کاخ در مجموعه سعد آباد به حساب می‌آید و محل زندگی محمد رضا شاه پهلوی و همسرش فرح در تابستان بوده است. ساخت کاخ سفید در سال ۱۳۱۰ به دستور رضا شاه آغاز شد و تا پنج سال بعد ادامه داشت.
دفتر کار محمد رضا شاه پهلوی در کاخ سفید قرار داشت و امور اداری و تشریفاتی دربار نیز در این کاخ انجام می‌شد. از برجسته‌ترین آثار به جا مانده در کاخ سفید می‌توان پرده‌های بزرگ رنگ روغن اثر استاد حسین بهزاد و شاگردانش را نام برد. در این کاخ فرش‌های نفیس ایرانی، سفالینه‌های تاریخی، کریستال‌های با ارزش، لوسترها و چلچراغ‌های اروپایی و میز تحریر متعلق به ماری آنتوانت، ملکه پیشین فرانسه، به چشم می‌خورند.
کاخ اختصاصی سعد آباد موزه تاریخ طبیعی سابق در حال حاضر در اختیار نهاد ریاست جمهوری
منبع عکس: باشگاه خبرنگاران جوان
کاخ اختصاصی سعد آباد از بخش‌های غیر قابل ورود برای عموم مردم است. این کاخ از مجموعه تاریخی سعد آباد در حال حاضر در اختیار نهاد ریاست جمهوری قرار دارد. در گذشته موزه تاریخ طبیعی در کاخ اختصاصی سعد آباد قرار داشت؛ اما با واگذاری این کاخ به نهاد ریاست جمهوری، کاربری آن تغییر داده شد. کاخ اختصاصی سعد آباد در غرب موزه هنرهای زیبا قرار گرفته است.
کاخ اسود یا سیاه موزه هنرهای زیبا محل استقرار وزیر دربار در دوره پهلوی دوم
منبع عکس: eskannews.com
کاخ سیاه در منتهی الیه جنوب مجموعه تاریخی سعد آباد قرار گرفته است. این بنا از زیباترین کاخ‌های مجموعه سعد آباد است. در طول سال‌های ۱۳۴۶ تا ۱۳۵۷، کاخ سیاه محل استقرار وزیر دربار بوده است. دلیل نام‌گذاری این ساختمان به نام کاخ سیاه، کاربرد سنگ‌های مرمر سیاه در نمای ظاهری این کاخ است. از سال ۱۳۶۱ کاخ سیاه با عنوان موزه هنرهای زیبا افتتاح شد.
کاخ شمس موزه مردم شناسی موزه پوشاک سلطنتی در گذشته محل اقامت شمس پهلوی، اولین فرزند رضا شاه و خواهر بزرگ محمدرضا شاه
منبع عکس: tripyar.ir
ساختمان کاخ شمس پهلوی در ضلع شمال غربی مجموعه سعد آباد قرار گرفته است. در این کاخ امروزه موزه‌ای بسیار کامل از سیر تکاملی انسان وجود دارد. لباس‌های سلطنتی فرح دیبا نیز در بخشی از این کاخ با عنوان موزه پوشاک سلطنتی به نمایش در آمده‌اند.
کاخ اشرف موزه ظروف سلطنتی در گذشته محل اقامت اشرف پهلوی، خواهر دو قلوی محمد رضا شاه پهلوی
منبع عکس: hamshahrionline.ir
کاخ اشرف پهلوی در شرق مجموعه تاریخی و فرهنگی سعد آباد، امروزه به موزه ظروف سلطنتی تبدیل شده است. اولین بار موزه ظروف سلطنتی در سال ۱۳۷۲ افتتاح شد و دو سال بعد از آن در اختیار نهاد ریاست جمهوری قرار گرفت. اما پس از آن دوباره در سال ۱۳۸۴ به سازمان میراث فرهنگی برگردانده شد. در حال حاضر صنایع دستی و ظروف سلطنتی مربوط به دوره‌های پهلوی و قاجار و همچنین ظروف اهدایی به محمد رضا شاه و فرح پهلوی از سراسر دنیا، در این موزه به نمایش در آمده‌اند.
کاخ ملکه مادر در حال حاضر در اختیار نهاد ریاست جمهوری نام امروزی ساختمان جمهور در گذشته محل اقامت تاج الملوک، مادر رضا خان
منبع عکس: virgool.io
در آخرین سال‌های حکومت رضا شاه پهلوی، کاخ ملکه مادر محل سکونت او بود. کاخ ملکه مادر را به دستور رضا خان، برای تاج الملوک (مادر رضا خان)، ساختند. در حال حاضر این کاخ در اختیار نهاد ریاست جمهوری قرار دارد و در آن از مهمانان خارجی دولت پذیرایی می‌شود. امروزه کاخ ملکه مادر با نام ساختمان جمهور شناخته می‌شود.
کاخ بهمن در حال حاضر ساختمان مدیریت مجموعه سعد آباد در گذشته محل اقامت بهمن پهلوی، پسر غلامرضا پهلوی و برادرزاده محمدرضا شاه
منبع عکس: سایت رسمی مجموعه سعد آباد
کاخ بهمن در دوران حکومت محمد رضا شاه در دوره پهلوی دوم ساخته شد. این بنا از زیباترین ساختمان‌های مجموعه سعد آباد به شمار می‌رود و محل زندگی برادر زاده شاه و پسر غلامرضا پهلوی بوده است.
در حال حاضر کاخ بهمن محل استقرار مدیریت مجموعه سعد آباد است. کاخ بهمن در جوار موزه مردم شناسی در ضلع شمالی باغ سعد آباد و نزدیک دروازه شمالی مجموعه سعد آباد قرار دارد.
کاخ شهرام موزه نظامی در گذشته محل زندگی تاج الملوک، همسر دوم رضا خان و سپس شهرام، پسر اشرف پهلوی
منبع عکس: persianv.com
کاخ شهرام نیز امروزه به موزه نظامی تبدیل شده است و در مرکز مجموعه سعد آباد قرار دارد. بنای اولیه این کاخ در سال ۱۳۱۴، به دستور رضا شاه پهلوی برای همسر دومش تاج الملوک ساخته شد. در طول سال‌های ۱۳۵۱ و ۱۳۵۲، ساختمان این کاخ بازسازی کامل شد و در اختیار شهرام، پسر اشرف پهلوی قرار گرفت. در سال ۱۳۶۲ این کاخ با نام موزه نظامی افتتاح شد.
کاخ ملکه عصمت دولتشاهی موزه استاد فرشچیان در گذشته محل اقامت همسر چهارم رضا شاه پهلوی
موزه فرشچیان، منبع عکس: سایت رسمی مجموعه سعد آباد
این کاخ در مرکز مجموعه سعد آباد، امروزه محل نمایش آثار برجسته استاد مینیاتور ایران، استاد فرشچیان است. در زمان رضا شاه، عصمت دولتشاهی، همسر چهارم او در این کاخ زندگی می‌کرد و در دوران پهلوی دوم، پس از سکونت برادر محمد رضا شاه و سر آشپز مخصوص او، این ساختمان به انبار تبدیل شد. موزه استاد فرشچیان در سال ۱۳۸۰ افتتاح شد و در پنج سالن این موزه بیش از ۷۰ اثر زیبا از استاد فرشچیان به نمایش در آمده‌اند.
کاخ قدیم ولیعهد رضا پهلوی موزه مینیاتور استاد بهزاد نام دیگر کاخ کرباس در گذشته محل استقرار رضا پهلوی، ولیعهد محمدرضا شاه
موزه استاد بهزاد، منبع عکس: hamshahrionline.ir
کاخ قدیم ولیعهد با نام کاخ کرباس نیز شناخته می‌شود. این کاخ در ابتدا محل کار و استراحتگاه رضا شاه پهلوی بود؛ اما پس از برکناری او، در زمان پهلوی دوم، رضا پهلوی نوه رضا خان از کاخ کرباس استفاده می‌کرد و به همین دلیل این ساختمان را با نام کاخ ولیعهدی می‌شناسند.
پس از انقلاب ایران، ساختمان کاخ ولیعهدی را بازسازی و مرمت کردند و در سال ۱۳۷۳ که صدمین سالگرد تولد استاد بهزاد بود، ساختمان کاخ کرباس با کاربری موزه و عنوان موزه استاد بهزاد افتتاح شد. هم‌اکنون زیرزمین موزه بهزاد، آموزشگاه و نمایشگاه هنری است.
کاخ فرحناز و علیرضا موزه خط و کتابت میرعماد در گذشته محل زندگی فرحناز و علیرضا پهلوی فرزندان محمد رضا شاه و فرح دیبا
منبع عکس: سایت رسمی مجموعه سعد آباد
ساختمان این کاخ در بخش مرکزی مجموعه سعد آباد قرار گرفته است. در گذشته دو فرزند خانواده محمدرضا شاه پهلوی، فرحناز و علیرضا، در این کاخ زندگی می‌کردند. پس از انقلاب با تغییر کاربری ساختمان کاخ فرحناز و علیرضا پهلوی، در سال ۱۳۷۶ موزه خط و کتابت میر عماد، هنرمند برجسته خوشنویسی ایران، در این ساختمان افتتاح شد.
کاخ فرح پهلوی موزه نگارستان محل برگزاری نمایشگاه‌های لباس و نقاشی در سال‌های اخیر
منبع عکس: سایت رسمی مجموعه سعد آباد
ساختمان این کاخ در شمالی‌ترین نقطه مجموعه سعد آباد با معماری زیبا و منحصربه‌فرد قرار گرفته است. در طول سال‌های ۱۳۸۵ تاکنون، نمایشگاه‌های مختلف لباس و پوشاک سنتی در این ساختمان برگزار شده‌اند. برگزاری نمایشگاه‌های هنری دیگر مانند نمایشگاه‌های رنگ روغن و اکرلیک روی بوم و آثار نگارگری مختلف، از رویدادهای سال‌های اخیر در کاخ فرح بوده‌اند و به همین دلیل این کاخ را در حال حاضر با نام موزه نگارستان می‌شناسند. از هنرمندان برجسته حوزه نگارگری که آثارشان در این موزه و نمایشگاه در معرض دید عموم قرار گرفته‌اند می‌توان به نام‌های اساتیدی مانند رضا صمدی، مینا قویدل، نادر یاسمی، مصطفی بسیمی، طاهره چیذری و خلیل طوایی حمیدی اشاره کرد.
کاخ ملکه توران امیر سلیمانی موزه چهره‌های ماندگار در گذشته محل زندگی همسر چهارم رضا شاه پهلوی
منبع عکس: gashtool.com
بنای اولیه کاخ ملکه توران به دوران قاجار تعلق داشت و رضا خان پس از تکمیل کاخ سبز، دستور به بازسازی و مرمت این کاخ داد. بخش بیرونی این کاخ بعدها محل سکونت همسر چهارم رضاشاه، ملکه عصمت شد؛ اما بخش درونی ساختمان به ملکه توران، همسر سوم رضا شاه پهلوی تعلق داشت.
در حال حاضر بخش بیرونی این ساختمان به موزه استاد فرشچیان تبدیل شده است و در بخش درونی کاخ ملکه توران، مجسمه‌های مشاهیر و دانشمندان ایرانی به چشم می‌خورند. این قسمت با عنوان موزه چهره‌های ماندگار در مجموعه سعد آباد شناخته می‌شود.
کاخ لیلا پهلوی (موزه مینیاتور استاد آبکار) موزه مینیاتور استاد آبکار در گذشته محل زندگی لیلا پهلوی، کوچک‌ترین عضو خانواده محمد رضا شاه پهلوی
منبع عکس: setare.ir
ساختمان کاخ لیلا در مرکز مجموعه سعد آباد تهران، آخرین کاخ ساخته شده در این مجموعه است. در سال ۱۳۷۳ در محل کاخ لیلا، به مناسبت روز جهانی موزه، موزه مینیاتور استاد آبکار افتتاح شد. آثار استاد آبکار در این موزه به نمایش در آمده‌اند و انواع مختلف تابلوهای نقاشی در میان این آثار به چشم می‌خورند.
موزه برادران امیدوار در گذشته محل کالسکه خانه قاجار
عکاس: حامد ملکپور
ساختمان کنونی موزه برادران امیدوار در شمال غربی مجموعه سعد آباد، باقی مانده از دوران قاجار است. در گذشته بخشی از خدمه کاخ و سورچیان در این ساختمان استراحت می‌کردند و از کالسکه‌های دربار در این بخش نگهداری می‌شد. برادران امیدوار اولین جهانگردان ایرانی بودند که از سال ۱۳۳۳ سفر به دور دنیا را آغاز کردند. از دستاوردهای با ارزش و تاریخی برادران امیدوار در این موزه نگهداری می‌شود و بازدید از این مجموعه برای عموم آزاد است. موزه برادران امیدوار در سال ۱۳۸۲، در هفته جهانگردی افتتاح شد.
موزه آب در گذشته محل استقرار رئیس تشریفات دربار و مسئول حفاظت ارتشساختمان امروزی موزه آب، در گذشته ابتدا محل دفتر کار مخصوص محمد رضا پهلوی بوده است که بعدها به دفتر کار تیمسار کسرائی، مسئول حفاظت ارتش و دفتر رئیس تشریفات کاخ سعد آباد تبدیل شد. امروزه این ساختمان با عنوان موزه آب در مرکز مجموعه سعد آباد در معرض دید عموم قرار دارد و اسناد، ابزار و تندیس متعلق به دانشمندان حوزه آب در آن نگهداری می‌شوند.
دیگر موزه‌ها و کاخ‌های مجموعه سعد آبادبهجز کاخ موزه‌های نام برده شده در مجموعه سعد آباد، موزه‌های دیگری مانند موزه آلبوم‌ها و اسناد سلطنتی در ساختمان گارد شاهنشاهی، موزه آشپزخانه سلطنتی در بخش آشپزخانه موزه ملت و موزه اتومبیل‌های سلطنتی از دیگر موزه‌های تاسیس شده در سال‌های اخیر و زیرمجموعه موزه‌های کاخ سعد آباد هستند. کاخ عبدالرضا پهلوی و کاخ غلامرضا پهلوی نیز امروزه به‌ترتیب محل ساختمان اداری مجموعه سعد آباد و موزه سلاح‌های دربار هستند. دیگر کاخ مجموعه تاریخی و فرهنگی سعد آباد، کاخ جدید ولیعهد رضا پهلوی یا همان موزه دفینه سابق است و اکنون در اختیار نهاد ریاست جمهوری قرار دارد.
بخش‌های دیگر کاخ سعد آباد
منبع عکس: سایت رسمی مجموعه سعد آباد
بخش‌های دیگر مجموعه سعد آباد نیز شامل سالن‌های سینما، زمین‌های تنیس و بخش‌های مختلف اداری و تاسیساتی می‌شوند. سالن آمفی تئاتر مجموعه سعد آباد، با عنوان ایوان عطار سعد آباد از زیباترین سالن‌های روباز ایران برای برگزاری کنسرت‌های موسیقی و نمایش‌های تئاتر است.
کتابخانه مجموعه سعد آباد در شمال کاخ سعد آباد قرار دارد و به میدان دربند مشرف است. در گذشته ساختمان کتابخانه، کاخ احمد رضا پهلوی بوده است. کتابخانه سعد آباد مجموعه‌ای برجسته از کتب متعدد با موضوعات متنوع در اختیار دارد. کارگاه مرمت مجموعه سعد آباد نیز از دیگر بخش‌های راه‌اندازی شده در طول سالیان اخیر است.
منبع عکس: خبرگزاری تسنیم
ایستگاه رادیوی سعد آباد در دورترین نقطه مجموعه سعد آباد نسبت به کاخ‌ها و ساختمان‌ها قرار دارد و از سال ۱۳۸۰ با هدف راهنمایی کامل بازدیدکنندگان و ارائه اطلاعات مناسب در طول بازدید از مجموعه به گردشگران، راه‌اندازی شده است.
از زیباترین بخش‌های مجموعه سعد آباد می‌توان به گلخانه‌های محوطه سعد آباد اشاره کرد که گیاهان و محصولات مختلفی در آن‌ها کشت می‌شوند. کشت موز نیز در گلخانه‌های این مجموعه انجام می‌شود. زیرزمین کاخ سفید، گلخانه اصلی کاخ بود که بعدها به موزه هنر اختصاصی فرح پهلوی تبدیل شد. پس از انقلاب نام این موزه به موزه هنر ملل تغییر کرد.
عکاس و منبع عکس‌ها: مریم محبعلی نژاد و سایت رسمی مجموعه سعد آباد
سرویس حمل و نقل مجموعه سعد آباد به‌دلیل وسعت بالای این مجموعه، برای جابه‌جایی داخلی گردشگران راه‌اندازی شده است و برای تردد بین ساختمان‌ها و کاخ موزه‌های مختلف می‌توانید از ماشین‌های مجموعه استفاده کنید.
قنات های کاخ سعد آباد
منبع عکس: خبرگزاری مهر
در گذشته رودخانه دربند از سراسر باغ سعد آباد می‌گذشت و یکی از دلایل اصلی سرسبزی منطقه دربند و شمیران بود؛ ولی به‌دلیل افزایش یافتن درختان و گیاهان باغ سعد آباد در دوران پهلوی اول، لزوم احداث قنات
