اگر با دقت و کاووشگرانه به بازیهای جدی روزانه خود بنگریم، میبینیم که بخشی از آنها، آموزههای ما از بازیهایی است که در گذشته و کودکی آنها را کسب کردهایم. بازی ها فرهنگ میسازند. سیاست و کیاست می آموزند، تغییر رفتار ایجاد میکنند و تجربه لذت موفقیت تلاشگرانه را برای بازیگران به ارمغان میآورند.
بازیها از نسلی به نسل دیگر تغییر میکنند. بازیهای نسل پدر با فرزند و پدر با پدربزرگ تفاوت دارد. شاید یکی از عمدهترین دلایل اختلاف نسلها، بازیهای دوره کودکی آنها باشد. با نگاهی ساده میتوان مشاهده کرد که نسلی که بازیهای فیزیکی، پر تنش و با ابزارهای محدود طبیعی انجام می شده، با نسلی که اسباب بازیهای آن در بستر تکنولوژی قراردارد چقدر باهم متفاوت هستند.
اما تقریبا در همه نسلها و در طول تاریخ بعضی از مدلهای بازی، مشترک است. که مرسوم ترین آنها برد گیمها هستند.
بُردگِیم (Board Game)بُردگِیم (Board Game) به نوعی از بازی فکری گفته میشود که روی یک میز یا زمین بازی شده و دربردارندهی مُهرهها یا ژتونهایی است که طبق قوانینی مشخّص، روی صفحهای از پیش طراحیشده، چیدمان شده و حرکت میکنند. بُردگِیمها ممکن است بر «استراتژی ناب» استوار باشند (مانند «شطرنج»، «کوریدور» یا «زرتز») یا بر «شانس و تصادف» (بازیهایی که دارای «تاس» هستند، مانند «منچ» یا «مار و پلّه» یا بر ترکیبی از این دو (مانند «تخته نرد» یا «مراکش»)؛ در بُردگِیمها معمولاً هدفی وجود دارد که هر بازیکن، تلاش میکند تا زودتر از حریف (حریفان) به آن برسد.
بازیهای فکری اولیه غالباً جنگی بین دو ارتش را بازسازی و بازنمایی میکردند و موضوعِ مُدرنترین بازیهای روزگار ما نیز هنوز شکست دادنِ حریف (یا حریفان) با تکیه بر مُهرهها، موقعیتهای بُرد یا مجموع امتیازات است - که معمولاً تحتِ عنوان «اعتبارِ رایج در بازی بیان میشود. تنوّع بُردگِیمها Board Games بسیار بالا است. آنها ممکن است کاملا ذهنی و انتزاعی بوده و هیچ ارتباطی به وقایع و زندگی طبیعی نداشته باشند (مانند «چِکِرز») یا اینکه براساس روایت و داستانی کاملا ملموس و شبیه به واقعیت طرّاحی شده باشند (مانند «محلهی چینیها»).
برخی بُردگِیمها قوانینی بسیار ساده دارند (مانند «کاستل») و برخی دیگر چنان پیچیدهاند که جهانی مخصوص به خود، با بیشترین جزئیات ممکن طراحی میکنند (مانند «سیاهچالها و اژدها»). البته بسیاری از بازیهای نوع دوم، در دستهی «بازیهای نقشآفرینانه» قرار میگیرند -که در آنها، «صفحه» تبدیل به یک وسیلهی جانبی میشود که بیشترین نقشاَش، کمک به ایجاد تصویرِ ذهنی بازیکنان و بصری کردنِ «سناریو»ی بازی است. زمان لازم برای یادگیری و استاد شدن در بُردگِیمها و بازیهای فکری مختلف بهشدت متفاوت است. زمان یادگیری یک بازی لزوماً ارتباطی به تعداد یا میزان پیچیدگی قوانین آن ندارد؛ برخی از بازیهایی که استراتژیهایی بسیار عمیق دارند (مانند «شطرنج»، «گو» یا «هایو») قوانینی ساده دارند.
بسیاری از تمدنهای باستانی، با مقولهی بازیهای فکری و بُردگِیمها آشنا بودهاند. دستساختهها و مدارک برجایمانده از تعدادی از مناطق تاریخی مهم، سرنخهایی برای شناخت بورد گِیمهای اولیه به ما میدهند:
صفحههای بازی یافتشده در تمدن «جیرفت» بازی «سِنِت»، یافتشده در مقبرههای مصر باستان، با قدمتی بیش از ۵۰۰۰ سال بازی «مِهِن»، نمونهای دیگر از بازیهای فکری مصر باستان بازی «گو» یا «وِیچی»، نمونهای از بُردگِیمهای اوّلیه در چین قدیم بازی «پاتولی»، با اصالتی از آمریکای میانه (لاتین) و یادگاری از تمدّن باستانی «آزتِک» بازی سلطنتی «اور»، یادگاری از بینالنهرین با قدمتی حدود ۴۶۰۰ سال بازی «پاچیسی» و «چائوپار»، بازیهای باستانی هند بازی «تختهنرد»، برجستهترین بازی فکری منسوب به ایران باستان، با قدمتی بیش از ۵۰۰۰ سال بازی فکری «موریس ۹تایی»، منسوب به روم باستان، با قدمتی حدود ۲۰۰۰ سال بازی فکری «سولیتر»، با قدمتی حدود ۴۰۰ سالهمهی آنچه که خوب است پیشاز خرید بازی فکری بدانیم...
آیا امکانپذیر است که پیشاز خرید یک بازی فکری، بتوان تشخیص داد که آن بازی، برای ما مناسب هست یا نه؟! این سؤال، سؤال بسیار مهمی است که پاسخ به آن، از چندین جهت میتواند کمککننده باشد؛ مهمتر از همه اینکه میتواند از صرف وقت، انرژی و هزینهی اضافی جلوگیری کند... بازیهای فکری نیز -مثل هر پدیدهی دیگری- به چندین و چند روش و براَساسِ چندین و چند پارامتر مختلف دستهبندی یا طبقهبندی میشوند. این پارامترها را میتوان به این شرح برشمرد:
سن بازی یا ردهبندی سنی بازی: ردهی سِنّیِ یک بازی، به شما نشان میدهد که آیا این بازی، برای شخصی به سنّوسال شما (یا همبازیهای شما / یا کودک شما) جذاب و مناسب هست یا نه! تعداد بازیکنان و مدت زمان بازی: این پارامتر شاید در نگاه نخست، بهاندازهی سایر پارامترها بااهمیت بهنظر نرسد ولی با کمی تأمل، اهمیت آن را در خواهیم یافت؛ برخی افراد به بازیهای تکنفره یا دونفره علاقهدارند ولی برخی دیگر دوست دارند که در جمعهای پنج یا ششنفره به بازی بپردازند! برخیاز بازیها بیشاز یکساعت طول میکشند و برخی دیگر، تنها ۱۵ دقیقه! پس اگر میخواهید بازیای بخرید که برای انجام دادنش دستکم نیاز به ۳ یا 4 همبازی و یکساعت یا یکساعتونیم وقت دارید، اول مطمئن شوید که میتوانید ۳ یا ۴ همبازی و مقدار زیادی وقتِ خالی برای خود پیدا کنید! میزان پیچیدگی یا سطح پیچیدگی بازی: همواره پیشاز خرید یک بازی، به میزان پیچیدگی (سنگینی / دشواری) آن دقت کنید؛ یک بازی بسیار پیچیده و دشوار، برای فرد یا کودکی که بهتازگی وارد دنیای بازیهای فکری شده، مناسب نخواهد بود و برعکس، یک بازی خیلی ساده، ممکن است برای یک بردگیمباز حرفهای چندان جذاب نباشد! میزانِ وابستگیِ بازی به زبان خارجی (معمولاً زبان انگلیسی): برخی بازیها ممکن است کارتها یا صفحههایی داشته باشند که روی آنها نوشتههایی بعضاً طولانی به زبانهای خارجی (معمولاً انگلیسی) موجود باشد. بدیهی است که اگر شما یا همبازیهایتان به زبان خارجی (انگلیسی) مسلّط نباشید، استفاده از چنین کارتهایی و درنتیجه، انجام چنین بازیهایی برای شما غیرممکن خواهد بود! گونه یا گروه بازی: بازیهای فکری براساس ایدههای اصلی و هستهی وجودی و ذاتیشان، به گونههای مختلفی تقسیم میشوند. برخیاز مهمترین گونهها عبارتاند از بازیهای خانوادگی، بازیهای دورهمی، بازیهای استراتژی، بازیهای کودکانه، بازیهای جنگی و بازیهای انتزاعی. مثلاً اگر شما، بهدنبال یک بازی برای سرگرم شدن در جمعهای خانوادگی هستید، یک بازی از گروه «بازیهای خانوادگی» میتواند انتخاب درستی برای شما باشد.پس از گروهبندی اصلی، بازیها به چندین و چند زیرگروه مختلف و جذاب تقسیم میشوند که به تِم، موضوع، فضا، داستان یا در برخی موارد به نحوهی انجام بازیها اشاره دارند. مثلاً زیرگروه بازیهای کارتی یا بازیهای پیروی؛ بازیهای فضایی، کشاورزی، اقتصادی، مسابقهای و... این تِمها و داستانها میتوانند به شما در تشخیصِ بازی مورد علاقهیتان کمک کنند؛ برای نمونه، اگر شما به فضاهای ترسناک علاقهمندید، میتوانید یک بازی از زیرگروه وحشت را انتخاب کنید.
سایت سیاره بازی، در تلاش است تا با جمعآوری و بررسی روزآمدترین اطلاعات موجود راجعبه بازیهای فکری روز دنیا، بهترینها را برای هموطنان عزیز و علاقهمندانِ بازیهای فکری فراهم کرده و دراختیار ایشان قرار دهد. شما میتوانید اطلاعات مورد نیاز خود را از کارشناسان ما بخواهید و بدینشکل، پیشاز خرید، شناختی نسبی از کالایی که میخواهید بخرید، بهدست بیاورید.