برترین‌ها: در این مطلب با بهره بردن از دانش و توانایی دکتر وحید عارفی دو موضوع مهم رو مورد بررسی قرار دادیم. موضوعاتی که مطمئناً دغدغه بسیاری از شما عزیزان است و میتوانید با خواندن آن‌ها اطلاعات مفید و دقیقی درباره ایمپلنت و کشیدن دندان‌ها به دست بیاورید تا با تصمیم‌های درست و مبتنی بر دانش روز، از مشکلات عدیده‌ای که ممکن است در آینده به سراغ شما بیاید، پیشگیری کنید.
ایمپلنت یک مرحله‌ای دندان‌های قدامی
موضوع اول مطلب کاشت ایمپلنت به عنوان جایگزینی برای دندان‌های قدامی یا دندان‌هایی است که در نمای صورت تأثیرگذارند. یکی از مسائلی که همیشه برای افراد در ضوابط اجتماعی مطرح بوده، نقیصه‌های دندان‌های قدامی و دندان‌هایی است که در طرح لبخند و زیبایی و ظاهر افراد بسیار مؤثر هستند، که اگر دندانی دچار مشکلی شد، مشکلی که قاعدتاً غیرقابل ترمیم باشد، در چنین شرایطی از طرف دندانپزشک توصیه می‌شود که این دندان باید از مکان خود خارج شود، چرا که کارآیی لازم را ندارد و تاثیری در کمک به ظاهر و همچنین عملکرد آن‌ها نخواهد داشت.
معمولاً در این مواقع این دندان‌ها یا دچار مشکلات عفونی شده‌اند که عفونت‌ها معمولاً در ناحیه فوقانی ریشه اتفاق می‌افتد و به دلیل فعالیت میکروبی چاره‌ای جز خروج ریشه نیست، یا که این دندان‌ها دچار حادثه‌های مختلف شده اند؛ حادثه‌هایی مثل شکستن در مقاطع مختلف دندان، در اثر ضربه‌ها و تصادف‌ها و نیز سابقه دندان از نظر ضعف ریشه و مشکلات عدیده‌ای که در طول سال‌های گذشته داشته است.
در گذشته برای خروج چنین دندان‌هایی افراد با این مشکل بزرگ روبه‌رو می‌شدند که تا زمانی که مکان آن دندان بتواند با یک مشابهی جایگزین شود، چه شرایطی خواهد داشت و آیا شخص باید مدتی بی‌دندانی را تحمل کند؟ در دهه ۷۰ میلادی بود که دو نفر اولین بار ابتکار جایگزینی هم‌زمان یک دندان را در ناحیه قدامی انجام دادند.
این اشخاص که نام‌شان شولت و هایک بود، در حدود سال ۱۹۷۶ میلادی دست به این ابتکار زدند و توانستند روش جایگزینی‌های دندان به‌صورت هم‌زمان و بدون فوت وقت را شروع کنند.
البته این روش نیاز به پژوهش بیشتر داشت و تا دهه ۹۰ میلادی هم‌چنان به‌صورت عمومی به‌کار گرفته نمی‌شد. از دهه ۹۰ میلادی که دانشمندان توانستند با پژوهش‌های مختلف به اثبات برسانند که انجام چنین کاری، عملی و ماندگار است، این موضوع جنبه جدی‌تری پیدا کرد و در عملکرد رشته دندانپزشکی به‌عنوان یک روش بسیار کاربردی و کاملاً پاسخگو به‌کار گرفته شد.
حال در انجام این روش، زمینه اولیه باید چگونه باشد تا بتوان شخصی را دعوت به درمانی اینچنین کرد و به‌طور هم‌زمان و در یک مرحله، شخص با دندانی از بین‌رفته و ناکارآمد وارد یک محیط دندانپزشکی شود و در همان زمان دندان معیوب خارج شده، جایگزینی از جنس تایتانیوم، یک ایمپلنت مناسب در مکان ریشه آن دندان به کار گذاشته شود و به‌طور هم‌زمان دارای یک تاج خارجی جهت حفظ ظاهر دندان شود.
در این مواقع ابتدا باید عفونت‌ها و فعالیت‌های میکروبی را تشخیص داد. این عمل فقط در دندان‌هایی قابل انجام است که بحث عفونی و میکروبی نداشته باشند، چرا که اگر در محیط یک ریشه دندان عفونتی وجود داشته باشد و میکروبی در آنجا فعال باشد، با کارگذاری یک جسم خارجی و یک ایمپلنت خارجی در آن مکان، آن فعالیت میکروبی ادامه خواهد یافت و اجازه جذب ریشه جدید را نخواهد داد؛ بنابراین در این روش فقط ریشه‌هایی که دارای فعالیت عفونی نباشند می‌توانند شرکت کنند.
برای خارج شدن یک ریشه دندان قدامی، ابتدا مشکلی که به‌وجود می‌آید، خروج یک ریشه روی استخوان پیرامون است. استخوان پیرامون بسیار حائز اهمیت است چرا که در اثر خروج یک ریشه بدون دانستن تکنیک لازم، استخوانی که شاید پهنای آن در بعضی موارد کمتر از یک میلیمتر باشد، دچار شکستگی شده و اگر چنین اتفاقی بیفتد، موفقیت چنین درمانی را به مخاطره خواهد انداخت. لذا در این روش ایمپلنت، برای خروج ریشه باید بسیار دقیق عمل کرد.
یعنی در این روش دندانپزشک جراح پیش از هر چیز باید با تکنیک مورد نیاز این شیوه آشنا بوده و دارای مهارت مورد نیاز برای انجام آن باشد. برای خروج ریشه باید حتماً یک عمل جراحی انجام شود، منتهی این جراحی، جراحی گسترده‌ای نیست. از این جهت به آن جراحی گفته می‌شود، چون بایستی تا حدودی اطراف چنین ریشه‌ای با روش‌هایی باز شود و پس از باز شدن و نمایان شدن مرکز مورد نظر، با ابزار به‌خصوص و روش‌های خاص، این ریشه به آرامی از مکان خود جدا شده، الیاف مربوطه گسسته شوند، الیافی که ریشه‌ها را به مکان داخلی استخوان بسط می‌دهند و پس از گسستگی این الیاف، ریشه کم‌کم با ظرافت خارج می‌شود.
آنچه که باقی می‌ماند مکانی است به‌نام «ساکت» یا جایگاه ریشه در استخوان که آن‌هم باید توسط روشی کاملاً پاک‌سازی شده و بر اساس طول ریشه دندانی که از مکان خارج شده، یک ایمپلنت از جنس تیتانیوم انتخاب شود که بتواند از استخوان پایه که در بخش فوقانی مکان ریشه قبلی قرار دارد، برای استحکام بیشتر ایمپلنت استفاده شود.
در زمانی که ریشه فضای خود را آماده دارد، با تعدادی دریل‌های ظریف، استخوان پایه باز شده و ریشه در جایگاه خود به‌صورت ایمپلنت بلندتری قرار می‌گیرد. در زمانی که از استحکام کافی ایمپلنت در استخوان پایه مطمئن شدیم، می‌توان بخش سطحی را با بخیه‌های کوچک بست و آنچه که باقی می‌ماند، دهانه ایمپلنت بیرون از لثه است و قطعات پروتزی که شکل ظاهری دندان را تشکیل می‌دهند، نصب شده و دندان مربوطه با شکل موقت ساخته شده و روی آن قرار می‌گیرد.
این روش در یک مرحله انجام می‌شود و نیاز به کار بیشتری ندارد و شخص با دندان جدید از مرکز خارج می‌شود. این نکته بسیار ضروری است که تا زمانی که انسجام لازم ایمپلنت به استخوان و پیوند قطعی آن تشکیل شود، معمولاً زمانی در حدود ۴۰ تا ۵۰ روز برای دندان‌های قدامی لازم است و در این دوره، تاج مورد نظر که ظاهر دندان را تشکیل می‌دهد، به‌صورت موقتی نصب می‌شود. پس از ۴۰ تا ۵۰ روز تاج موقت برداشته و یک تاج جدید که به‌صورت دائمی خواهد بود، روی مرکز نصب می‌شود و دندان قابل استفاده است.
از نظر تکنیک، روش جایگزینی محل ریشه با ایمپلنت به‌صورت هم‌زمان، به دو روش تقسیم می‌گردد. روش جراحی یا روش فلپ و روش غیرجراحی یا فلپلِس. انجام هر کدام از این روش‌ها بستگی به شرایط آن ریشه مورد نظر دارد. در ریشه‌هایی که اصولاً میزان استخوان اطراف ریشه کافی نیست یا ریشه دچار لقی و سستی شده است و یا لثه اطراف به دلایلی ملتهب و از مکان خود جدا شده، ناچار بایستی عمل جراحی یا فلپ را انجام داد تا بتوان به وضوح محل جراحی را رؤیت کرد و ساختمان اطراف ایمپلنت جایگزین را به‌صورتی که در آینده دارای استخوان کافی و لثه مناسب باشد، طراحی کرد.
اما در ریشه‌هایی که لثه و استخوان دارای هیچ‌گونه نقیصه‌ای نیستند، می‌توان با روش خاص خود، بدون عمل جراحی و فقط به وسیله ابزار مخصوص، ریشه را خارج نمود و هم‌زمان ایمپلنت مورد نظر را در جایگاه ریشه قرار داد. در این روش هیچ‌گونه جراحت و یا خونریزی اتفاق نخواهد افتاد و معمولاً درد کمی خواهد داشت و راه ساده‌تری است.
کشیدن زودرس دندان‌ها و مشکلات آن
مطلبی که قالب افراد و خانواده‌ها توجهی به آن ندارند و از گذشته یکی از مشکلات سنین بعد از بلوغ و بالاتر برای افراد بوده است، کشیدن زودرس دندان‌ها به دلایل مختلف است. کشیدن دندان‌های مختلف علی‌الخصوص دندان‌هایی که در ناحیه خلفی هستند و یا در انتهای فکین قرار دارند، زمینه اختلالات بسیاری را فراهم می‌کند که شاید افراد عادی و حتی دندانپزشکان به آن توجه ندارند. این موضوع معمولاً زیاد مورد بحث قرار نمی‌گیرد به خاطر اینکه اغلب در مقالات و آگاهی‌رسانی‌های رشته دندانپزشکی به این نکته که نبود یک دندان از سنین پایین در یک فرد چه مجموعه‌ای از مشکلات را فراهم می‌کند، توجهی نمی‌شود و بیشتر صحبت از نحوه بازسازی و یا جایگزینی دندان است.
اما از نظر جامعه‌نگر باید این اطلاع‌رسانی به افراد مختلف، چه والدینی که فرزندانشان دچار مشکلات دندانی می‌شوند و چه افرادی که به سن بلوغ رسیده‌اند و یا بالای ۱۸ سال هستند و شاید به دلایل مختلف که این دلایل می‌تواند عدام داشتن آگاهی، مشکلات اقتصادی، راهنمایی‌های اشتباه از طرف دندانپزشکان و ... باشد، بی‌محابا و با بی‌مبالاتی دندانی را به دلیل ایرادی که شاید قابل درمان باشد، از جای خود خارج می‌کنند.
اما چه اتفاقی می‌افتد وقتی یک دندان بی‌دلیل و زودرس از جای خود خارج می‌شود؟ اصولاً دندان‌ها در هر فک دارای یک نسبت همسایگی و تقابل هستند و این همسایگی و تقابل دندان‌هاست که مکانیزم ارتباطی و عملکرد دندان‌ها را تعریف می‌کند. به‌طور مثال اگر دندانی در فک بالا وجود دارد که هنگام جویدن و بستن فکین با دندان مقابلی که مشابه خود و به میزان حجم و مقاومت این دندان است، در فک مقابل برخورد می‌کند و هدف طبیعت از این تقابل، عمل گراوندینگ یا خرد کردن یا فشار دادن قطعه‌های غذایی برای انجام عمل مستیکیشن یا جویدن به جهت آماده‌سازی مواد غذایی برای ورود به بخش گوارشی هستند، اگر چنین دندانی وجود نداشته باشد در تقابل، دندانی که متقابل خود را نمی‌بیند، اصولاً دچار مشکلات مختلف می‌شود.
مکانیزم ثبات دندان‌ها بر اساس نیرو‌های متقابل، تنظیم و موازنه می‌گردد. به این مفهوم که دندان‌ها با نیرو‌های وارده بر خود، در جایگاه خود باقی می‌مانند و مکانیزم تغذیه و ارتباطات جانبی خود را حفظ می‌کنند، اما اگر دندانی، دندان متقابل نداشته باشد، رفته رفته از جای خود خارج شده و انساج اطراف را با خود خارج می‌کند.
این موضوع در درجه اول باعث خروج ریشه‌های دندان که با سطح عاجی پوشیده شده و عاج، جسمی نرم و آسیب‌پذیر است و همچنین حساسیت بسیار بالایی دارد، همراه است که یاعث ایجاد درد در اثر حساسیت می‌شود و همچنین آسیب‌های وارد به سطح ریشه بیرون آمده باعث از بین رفتن دندان دیگری می‌شود.
گذشته از آن، اطراف دندان خالی، جایی که دندان کشیده شده، دندان‌های همسایه به دلیل نداشتن تکیه‌گاه در طول زمان از جای خود حرکت می‌کنند، اما این حرکت به سمت فضای خالی یک حرکت عمودی نیست بلکه یک حرکت مورب است و این سبب کج شدن دندان به سمت ناحیه خالی می‌شود که این مورد، ایجاد تحلیل استخوان اطراف دندان مورد نظر می‌کند و خود این دندان هم دچار بیماری لثه و انساج اطراف می‌شود.
مورد دیگری که خالی بودن جای یک دندان ایجاد می‌کند، تحلیل و یا کاهش ابعاد استخوان منطقه است که از ابعاد طولی، عرضی و همین‌طور ارتفاع، این تغییر به‌قدری است که برحسب گذشت هر یک سال ممکن است در حدود ۲ تا ۳ دهم میلیمتر تحلیل ایجاد شود. این در حالی است که عرض یک استخوان در مکان یک دندان خلفی به‌طور مثال نهایتاً در حدود ۱۰ تا ۱۲ میلیمتر است؛ بنابراین اگر چیزی در حدود ۵ سال یا ۱۰ سال دندان جای خالی داشته باشد، در این محل، استخوان به مقدار زیادی کوچک شده و اگر شخص تصمیم به جایگزینی منطقه با یک دندانی از جنس تیتانیوم از ایمپلنت‌های معمول بگیرد، ممکن است این کار عملی نباشد.
در ارتباط با فضا‌های خالی حاصل از کشیدن نابهنگام یا زودرس دندان‌ها، موارد زیادی است که اختلالات ارتباطی دندان‌ها که منتج به کاهش ارتفاع فکین با هم و همین‌طور ارتفاع صورت نیز می‌گردد و در نهایت تأثیرات منفی روی مفصل‌های گیجگاهی می‌گذارد، مورد دیگری است که این مشکل بزرگ را مطرح می‌کند.
