کیاوش حافظی: هنوز مشخص نیست اصلاح طلبان در انتخابات اسفندماه مجلس چه خواهند کرد و با چه استراتژی وارد میدان می شوند اما نمی شود گفت به خاطر نامشخص بودن حضور یا غیبت شان در انتخابات، از حالا به فکر رایزنی با حاکمیت نباشند. برخی فعالان این جریان سیاسی حتی در چند انتخابات اخیر با اعضای شورای نگهبان وارد رایزنی شده اند تا شاید شرایط حضور در انتخابات برایشان سهل الوصول تر شود. استراتژی که به نظر می رسد در این دوره از انتخابات هم همچنان قرار است دنبال شود.
در این میان اما مهمترین رایزنی ها و دیدارها با رهبری انقلاب صورت گرفته است که بنا به روایت ها، مباحث انتخاباتی تنها یکی از سرفصل های دیدارهای مهم برخی چهره های اصلاح طلب چون مجید انصاری، موسوی لاری، جهانگیری، رهامی، منتجب نیا و ...با رهبری بوده است.
با این وجود تمامی اقدامات صورت گرفته را می توان تلاش های اصلاح طلبان برای حفظ راه های تماس خود با حاکمیت خاصه بعد از حوادث سال ۸۸ ارزیابی کرد. در این میانه حتی اگر برخی از راه های تماس با حاکمیت از مسیر اصولگرایان بگذرد هم با دست رد اصلاح طلبان روبرو نشده است.
آیت الله، چشم امید اصلاح طلبان بود
یکی از اصلی ترین کانال های ارتباطی اصلاح طلبان با حاکمیت، مرحوم آیت الله هاشمی رفسنجانی بود. همان هایی که زمانی در دوران ریاست جمهوری هاشمی، منتقد سرسخت او در جریان اصلاحات بودند زمانی دیگر آیت الله را تنها مرجع خود برای حل بن بست های سیاسی و ارتباط با حاکمیت یافتند.
اگرچه خود هاشمی نیز گاها با بی مهری بخش هایی از حاکمیت روبرو می شد و در برخی تریبون ها علیه‌اش تند و تیز سخن گفته می شد اما تا آخرین روزهای حیاتش یکی از وزنه های پرقدرت نظام بود و اصلاح طلبان خاصه در دوران انزوای سیاسی بعد از حوادث سال ۸۸، آیت الله را مهمترین واسطه و کانال ارتباطی شان با رهبری انقلاب و بخش های حاکمیتی می‌دانستند.
تلاش های روحانی میانجی گر برای ایجاد وحدت ملی بعد از حوادث ۸۸
آیت الله هاشمی تنها روحانی برخاسته از جریا اصولگرا نبود که مورد وثوق و اطمینان اصلاح طلبان بود. آیت الله مهدوی کنی، روحانی میانجی گر اصولگرا از جایگاه دبیر کلی جامعه روحانیت در بحبوحه انتخابات ۸۸ طرحی برای وحدت ملی تهیه کرده بود. جامعه روحانیت حتی در بیانیه ای که از ریشه اختلافات انتخاباتی روایت می کرد از محمود احمدی نژاد رئیس دولت وقت خواست «با جدیت به رفع مشکلات مردم و ساماندهی اوضاع اجتماعی و اقتصادی کشور همت گمارید و از طرح مسائل غیر ضرور و تشنج آفرین پرهیز نمایید.» حتی مرحوم مهدوی کنی در همان ایام که با ماه مبارک رمضان مصادف شده بود در توصیه ای تلویحی به میرحسین موسوی، وی را به تبعیت از سیره امام حسن (ع) دعوت کرد.
برخی نیز همچون علی مطهری، غلامرضا مصباحی مقدم و سیدرضا اکرمی از آیت الله مهدوی کنی درخواست کردند با میانجی گری خود آشتی ملی را رقم بزند. البته طرح این موضوع واکنش هایی در بر داشت. برای نمونه روزنامه کیهان نوشت: «شمشیر عدالت جوی نظام به عمود خیمه معاندین و فتنه انگیزان نزدیک شده است. کاری نکنیم که کلام حقی چون «وحدت» بر سر نیزه ها رود.»
با این حال حسین ابراهیمی، غلامرضا مصباحی‌مقدم، مصطفی پورمحمدی، نواب، احمد سالک و رئیسی کارگروهی تشکیل دادند که پیشنهادهای مناسب را بررسی کند و آنها را در اختیار آیت الله مهدوی کنی قرار دهند اما تلاش برای میانجی گری و وحدت منتفی شد. علی مطهری دلیل آن را اینگونه توضیح داد که از پیشنهادها و میانجی گری آیت الله مهدوی کنی استقبال نشد.
ناطق نوری؛ مردی شبیه هاشمی رفسنجانی
ناطق نوری هم خصوصا این سال های اخیر نقشی شبیه به آنچه که مرحوم هاشمی رفسنجانی از ۸۸ به بعد ایفا می کرد را برای اصلاح طلبان ایفا کرده است. شیخ اصولگرا که خود روزگاری دورتر و در دهه ۷۰ رقیب اصلی کاندیدای اصلاح طلبان در انتخابات ریاست جمهوری بود به لطف بی مهری ها و تندروی هایی بخش هایی از بدنه اصولگرا، مسیرش را کم کم تغییر داد و دست همکاری به سیاسیونی داد که مرام و مشی شان اعتدال بود و میانه روی. سیاسیونی که هم در میان آنها آیت الله هاشمی و روحانی حضور داشتند هم سیدحسن خمینی و رئیس دولت اصلاحات.
او حتی در همراهی با آیت الله هاشمی و سیدمحمدخاتمی نقش اساسی در پیروزی حسن روحانی در انتخابات ۹۲ و وحدت بین اصلاح طلبان و اصولگرایان اعتدالی داشت.
حضور ناطق نوری در جایگاه ریاست دفتر بازرسی رهبری از او چهره ای موثر و کاریزماتیک ساخته بود و چشم امید اصلاح طلبان برای ارتباط با رهبری نیز بود. انتظاری که حتی این روزهایی که ناطق در این جایگاه حضور ندارد هم به واسطه رابطه نزدیک او با رهبری همچنان از او می رود.
او از جمله چهره هاییست که بارها از ضرورت وحدت ملی سخن گفته است: «اصلا کسی که از چند سال قبل بحث وحدت ملی را آغاز کرد، بنده بودم. گفتم جزو ضروریات جامعه کنونی است؛ هم‌اکنون نیز بر آن تاکید دارم. وحدت جزو ضروریات مباحث داخلی است. لازمه وحدت این است که از تندروی‌ها پرهیز کنیم و طبق دستور اسلام و قرآن منصفانه، معتدل، عاقلانه و یکپارچه بر مشترکات و منافع ملی تاکید کنیم.»
شاید همین نگاه اعتدالی ناطق باشد که اصلاح طلبان را این روزها به او نزدیکتر کرده است آنچنان که برخی فعالان اصلاح طلب نیز گاهی برای شکل دادن به فضای وحدت با او به گفت و گو می پردازند. محسن رهامی، فعال سیاسی اصلاح طلب پیشتر از دیدارهایی با ناطق نوری در حوزه علمیه لواسان خبر داده بود.
امام جمعه ای که درب دفترش به روی اصلاح طلبان باز است
از دیگر اصولگرایانی که شاید بتوان برای او نقش میانجی گری بین اصلاح طلبان و حاکمیت قائل شد، حجت الاسلام سیدمحمدحسن ابوترابی فرد است. او که بعد از دوران نمایندگی مجلس و نایب رئیسی پارلمان، امام جمعه موقت تهران شده است، هم در میان اصولگرایان چهره ای محوری و مورد وثوق است هم اصلاح طلبان با احترام و ارادت از او یاد می کند. او اخیرا دفترش را محل رایزنی و گعده با اصلاح طلبان و اصولگرایان قرار داده است.
او هر دو هفته یک بار در دفتر خود جلساتی برگزار می کند که علاوه بر اصولگرایان، تعدادی از اصلاح طلبان نیز در آن شرکت می کنند. محسن رهامی، فعال سیاسی اصلاح طلب که در این جلسات شرکت می کند در گفت و گو با خبرآنلاین هدف این جلسات را کاهش اختلافات بین جناح‌های سیاسی، پیداکردن مشترکات، ایجاد فضای گفتمان ملی و همفکری برای بالا بردن کارآمدی نظام عنوان کرده بود.
رهامی همچنین به تازگی به ایلنا گفته: نقطه نظرات مطرح شده در جلسات توسط آقای ابوترابی‌فرد به دست رهبری می‌رسد. او توضیح داده است: تا زمانی که موضوعات مشترک مطرح شده جلو نرود کسی به جمع اضافه نمی‌شود و فعلا با افراد معتدل از هر دو جریان درباره نگرانی‌های مختلف کشور به گفت‌وگو می‌پردازیم. در عین حال، علی‌القاعده این موضوعات توسط آقای ابوترابی به رهبری انعکاس پیدا می‌کند و همچنین تلاش داریم یک گزارش مکتوب از مجموع دیدگاه‌های مطرح شده تهیه و به دست ایشان برسانیم.
۲۷۲۷
