این روش تامین مالی در واقع نوعی جمع سپاری است که مشتریان نقش سرمایه‌گذاران را ایفا کرده و به‌صورت یک کانال تأمین مالی مؤثر برای دریافت مقدار اندکی سرمایه از جمعیت جهت سرمایه‌گذاری‌های متوسط تعریف می‌شود.
این نوع الگو یک راه جدید تأمین سرمایه برای پروژه‌های جدید و طرح‌های نوآورانه و کسب وکارهای کوچک است که اغلب برای شرکت‌های استارت آپ مورد استفاده قرار می‌گیرد و به عنوان یک «فراخوان عمومی» اساسا از طریق اینترنت برای تأمین منابع مالی در قالب کمک‌های مالی یا در ازای برخی پاداش‌ها و یا به‌صورت سهام، به منظور حمایت از ایده‌ها و طرح‌ها برای مقاصد خاص تعریف می‌شود.
مهمترین ویژگی این شیوه تاکید بر تمرکز زدایی است و یک ساختار شبکه ای را در تأمین‌مالی ایجاد می‌کند که در رقابت با الگوهای سنتی واسطه گری مالی به حذف واسطه مالی(بانک) در تأمین مالی می‌انجامد.
تأمین‌سرمایه از این روش برای شرکت‌های بزرگ به‌خصوص شرکت‌هایی که در بورس و فرابورس پذیرش شده‌اند، منع شده است تا رقابت صرفا برای تأمین‌سرمایه شرکت‌های کوچک و دارای طرح و ایده نو صورت پذیرد. تأمین مالی جمعی مدل‌های مختلفی دارد اعم از، مدل مبتنی بر اهدا، مدل مبتنی بر پاداش ومبتنی بر وام و مدل مبتنی بر شراکت (سهام) دارد.
مدل مبتنی بر اهدا معمولا برای پروژه‌های خیریه، اجتماعی، بشردوستانه و غیرانتفاعی کاربرد دارد. سرمایه‌گذاری جمعی مبتنی بر پاداش بزرگترین چارچوب تأمین مالی به‌صورت آنلاین است و رشد سریع‌تری در میان انواع سرمایه‌گذاری مالی جمعی دارد.
در این مدل، حامیان همانند مشتریان عمل می‌کنند، زیرا مدل اصلی کسب وکار در این سیستم عامل، بر اساس« پیش خرید» است و زمانی‌که سرمایه‌گذار بررسی می‌کند که آیا پروژه‌های پیش‌فروش را تأمین مالی کند، رفتار آنلاین آنها همانند مشتریان برای خرید کالاست.
در مدل مبتنی بر مشارکت که معمولا بودجه موردنیاز توسعه یک کسب‌وکار نوپا یا درحال‌توسعه تأمین می‌شود، تأمین‌کننده منابع، نقش مشارکت‌کننده پروژه را دارد و در سود و زیان پروژه شریک است که دستورالعمل تأمین‌مالی جمعی که به‌تازگی از سوی شورای عالی بورس و اوراق بهادار به‌طور رسمی ابلاغ‌شده نیز مبتنی بر مشارکت است. در تأمین مالی جمعی سهام محور، فرشتگان کسب وکار و سرمایه‌گذاران در ازای بخشی از سهام شرکت اقدام به سرمایه‌گذاری می‌کنند.
هر سرمایه‌گذار در نقش یک فرشته کسب وکار است (فرشتگان کسب وکار)
(business angels) به افراد ثروتمند و کارآفرین اطلاق می‌شود که در ازای تأمین مالی قسمتی از سهام شرکت را دریافت می‌کنند. آنها با توجه به ریسک بسیار بالایی که از تأمین مالی متحمل می‌شوند، انتظار بازدهی زیادی از رشد سهام شرکت و موفقیت کسب وکار دارند. موفقیت یا شکست تامین‌مالی جمعی ارتباط تنگاتنگی با رفتارهای اجتماعی دارد، بنابراین بررسی رفتار مردم و مشاهده چالش‌های احتمالی در این حوزه ضروری است.
نویسنده: شمیم بهاری، کارشناس شرکت کارگزاری صباجهاد
منبع: هفته‌نامه اطلاعات بورس
