بسیاری از زنان باردار مسلمان تمایل به گرفتن روزه در دوران حاملگی و به خصوص ماه مبارک رمضان دارند، از این رو این مطلب را به موضوع روزه در بارداری و به طور کلی شرایط روزه داری برای مادر باردار پرداخته ایم. در ادامه همراه ما باشید.
با شروع ماه رمضان ممکن است این سوال پیش بیاید که آیا خانم های باردار می توانند روزه بگیرند یا نه؟ با توجه به اینکه رژیم غذایی خانم باردار برای دریافت انرژی، ۳۰۰ کیلو کالری در طول روز می باشد، لذا مادران قبل از هر تصمیمی برای روزه در بارداری باید با پزشک خود که می تواند فردی حاذق و متدین باشد، مشورت نمایند.
شرایط گرفتن روزه در بارداری
خانم های باردار زیادی هستند که توانسته اند در ماه مبارک رمضان روزه بگیرند، بدون اینکه مشکلی برای خود و جنینشان پیش آید، اما به طور کلی روزه گرفتن به شرایط جسمی مادر باردار بستگی داشته و اگر احساس کند که حال مساعدی نداشته و یا ممکن است، روزه گرفتن برای سلامتی وی و جنینش مضر باشد، نباید روزه بگیرد، این مطلب را به ارائه اطلاعاتی در زمینه روزه در بارداری اختصاص داده ایم که می تواند کمک زیادی به مادران بارداری نماید که قصد دارند در ماه مبارک رمضان روزه بگیرند.
در دوران بارداری، هورمون ها و سیستم گوارشی مادر، دچار تغییرات زیادی می شود، به گونه ای که وی تحمل حجم زیاد غذا را نخواهد داشت، از این رو توصیه می شود که از وعده های غذایی کم و به تعداد زیاد استفاده کنند تا مقدار انرژی لازم خود را که در حدود ۳۰۰ کیلو کالری در روز می باشد را تامین نمایند؛ بخش دیگری از این انرژی می تواند با استراحت و کم شدن تحرک مادر به خصوص در ماه های آخر بارداری تامین شود.
دلایل ممنوعیت روزه داری در سه ماهه اول و سوم دوران بارداری
تغییر گوارش موجب مشکلات دیگری از جمله تهوع و استفراغ به خصوص در سه ماهه اول بارداری می شود، ضمن اینکه بسیاری از خانم های حامله در طی این دوران، دچار سوء تغذیه و کاهش وزن می شوند.
تغذیه در سه ماهه اول بارداری از اهمیت زیادی برخوردار است، زیرا رشد و نمو سلول های عصبی در سه ماهه اول صورت گرفته و در نتیجه جنینی که با کمبود تغذیه در این دوران مواجه می شود، ممکن است مبتلا به بیماری های سیستم عصبی و مغزی و نیز بیماری روانی شود.
همچنین گرسنگی طولانی برای مادر باردار موجب به وجود آمدن ماده سمی کتون در خون و ادرار می شود که این ماده از طریق جفت وارد خون جنین شده و موجب آسیب دیدن سیستم عصبی وی خواهد شد، بنابراین گرسنه ماندن طولانی مادر باردار برای وی و جنین داخل رحمش بسیار خطرناک می باشد.
بدن انسان طوری تنظیم شده است که قند مورد نیاز خود برای تغذیه سلول ها را از گلوکز دریافت می کند، حال در صورتی که غذا به بدن نرسد، کبد تا هشت ساعت از طریق ذخیره موجود، نیاز خود را برطرف می کند، اما بعد از آن، برای تامین انرژی مورد نیاز خود از منابعی مانند پروتئین و چربی بدن برای رفع نیاز های سلول ها استفاده خواهد کرد؛ پروتئین نقش مهمی در بدن مادر باردار دارد و برای رشد و نمو جنین بسیار حیاتی می باشد، در نتیجه در هنگام گرسنگی طولانی و مصرف پروتئین به منظور تامین انرژی، جنین با کمبود پروتئین مواجه خواهد شد.
مادران بارداری که دچار سوء تغذیه هستند، نوزادان آنها اغلب کاهش وزن دارند و در نوزادان دارای وزن پایین، احتمال ابتلا به بیماری سندرم متابولیک زیاد می باشد. بنابراین برخی از این کودکان در بزرگسالی خود از فشار خون بالا، افزایش چربی خون، عدم تحمل گلوکز و دیابت، چاقی و تنبلی تخمدان رنج می برند و این مشکل معمولا در افرادی بروز پیدا می کند که در ماه آخر بارداری مادر، با کمبود تغذیه مواجه بوده اند.
همانطور که گفتیم، تغذیه مادر در سه ماهه اول بارداری بسیار مهم است و جنین برای رشد خود، نیاز به مقدار زیادی آهن، کلسیم و دیگر مواد معدنی و ویتامین ها دارد، ضمن اینکه باید کالری مورد نیاز بدن خود را دریافت کند تا سلامت وی در هنگام زایمان و نیز دوران شیردهی حفظ شود.
کم آبی بدن در دوران بارداری به ویژه سه ماه آخر موجب شروع شدن زودتر دردها و نیز زایمان زودرس می شود، زنان بارداری که در طول روزه داری خود دچار ضعف و سرگیجه می شوند، حتما باید برای ادامه روزه خود به پزشک مراجعه کرده و در صورت صلاحدید وی روزه بگیرند.
البته مدت زمان روزه داری نیز از جمله عوامل مهم در زمینه گرفتن روزه در بارداری می باشد، مثلا همزمانی روزه با فصل تابستان، به دلیل طولانی بودن روزها و آب و هوای گرم، طبیعتا شرایط روزه داری بسیار سخت تر می باشد، چرا که نیاز بدن به آب زیاد بوده و در نتیجه ممکن است شخص روزه دار در معرض خطر کم آبی بدن قرار گیرد.
بسیاری از متخصصان، روزه در بارداری به خصوص در سه ماهه اول و سوم بارداری را مجاز نمی دانند، اما گرفتن روزه در سه ماهه دوم بارداری و تحت نظر پزشک متخصص مانعی ندارد.
پس روزه داری در سه ماهه دوم به خصوص اگر قبل از بارداری به متخصص تغذیه مراجعه شود و با استراحت کافی در هنگام افطار و سحر، تغذیه مناسب با وزن و شرایط جسمی مادر باردار مشکلی ایجاد نخواهد کرد، اما در سه ماه سوم و نزدیک شدن به زمان زایمان، به دلیل تغذیه جنین از گلوکز بدن مادر باید مراقبت بیشتری صورت گیرد و معمولا در این دوران، توصیه به روزه داری نمی شود.
همچنین بعد از زایمان و در شش ماهه اول پس از بارداری به علت وابستگی نوزاد به شیر مادر، بهتر است که مادر برای حفظ سلامت نوزاد از گرفتن روزه خودداری کند، زیرا گرسنگی طولانی مدت مادر در رشد کودک، اختلال ایجاد خواهد کرد.
مادران بارداری که دارای وزن کمتر از ۵۰ کیلوگرم می باشند، در صورت داشتن بیماری هایی نظیر بیماری کم خونی، دیابت و فشار خون بالا بهتر از روزه گرفتن ممانعت نمایند. اما به طور کلی خانم های باردار با مراجعه به یک کارشناس تغذیه، باید نسبت به میزان کالری مورد نیاز بدنشان بر اساس قد، وزن و سن بارداری خود آگاهی یافته و در صورت نداشتن بیماری های خاص و نیز تامین کافی مقدار کالری از طریق وعده های افطار و سحری، همچنین توجه به نکات بالا می توانند روزه بگیرند.
