رئیس جهاد دانشگاهی در گفتگوی تفصیلی باشگاه خبرنگاران جوان:
طیبی با اشاره به فعالیت های علمی و پژوهشی جهاد دانشگاهی در شرایط فعلی کشور به بیان راهکارهایی برای بهبود شرایط علمی و فناورانه در این برهه زمانی پرداخت.
به گزارش خبرنگار حوزه دانشگاهی گروه علمی پزشكی باشگاه خبرنگاران جوان، مجموعه جهاد دانشگاهی با سابقه حدود چهار دهه فعالیت و به عنوان یکی از مولودهای انقلاب اقدامات قابل توجهی درحوزه پژوهش، فناوری و حتی فعالیت های فرهنگی در کارنامه خود دارد؛ در واقع جهاددانشگاهی به عنوان پلی میان دانشگاه و بخش صنعتی، خدماتی کشور محسوب می شود.این نهاد در حال حاضر علاوه بر دفتر مرکزی، دارای ۱۰۳ واحد سازمانی در کشور است که شامل ۳ پژوهشگاه، ۲۹ پژوهشکده، ۷ مرکز، ۳ خبرگزاری، ۱ مجتمع تحقیقاتی، ۷ موسسه آموزش عالی، ۱ موسسه قرض الحسنه، ۷ سازمان استانی، ۳۶ واحد، ۳ سازمان فرهنگی، ۱ سازمان تجاری سازی، ۲ دانشگاه و ۳ پارک علم و فناوری می‌شود.
مجموعه ای که به همت دانشمندان ایرانی اکنون مدعی حرکت در مرز علم است و تعاملات قابل توجهی با مجموعه ها و اساتید بزرگ بین المللی برقرار کرده است و حالا در برخی حوزه ها مانند شاخه هایی از علوم پزشکی همچون سلول درمانی کشور را جز قطب های علمی آورده است.
شرایط تحریم های فعلی در کشور و از طرفی تاکید بر تولید و توانمندی داخلی موجب شد تا گفتگویی با حمیدرضا طیبی رئیس جهاد دانشگاهی داشته باشیم تا از چگونگی عملکرد این مجموعه علمی و عملگرا در شرایط فعلی جویا شویم. مشروح این گفتگو در ادامه آمده است:
فعالیت اساتید علمی بزرگ جهان با دانشمندان ایرانیباشگاه خبرنگاران جوان: با توجه به آنکه در شرایط تحریم قرار داریم آیا در این شرایط هم تعاملات علمی بین‌المللی وجود دارد یا خیر و اگر وجود دارد در چه حوزه‌هایی است؟
طیبی: در شرایط فعلی در حوزه پزشکی موفق هستیم و کار‌های ارزشمندی به واسطه بخش‌هایی چون واحد پزشکی رویان و سرطان معتمد انجام شده است، آشنایی اساتید برتر دنیا در حوزه پزشکی با این مراکز باعث تداوم تعاملات آن‌ها با ما شده است و حتی در مواردی دانشمندان ما با این اساتید بزرگ وارد تعاملات علمی شده اند و حتی در دوره‌های پست دکتری با آن‌ها همکاری می‌کنند.باشگاه خبرنگاران جوان: آیا در حوزه‌های دیگر هم با توجه به شرایط تحریم برنامه ریزی برای تولید علم و دستاورد‌های حاصل از آن دارید؟
طیبی: به دنبال برنامه‌ریزی برای فعالیت در حوزه کشاورزی و فنی مهندسی هم هستیم که در این حوزه البته اقداماتی را آغاز کردیم و با توجه به شرایط تحریم کار‌ها سخت و زمان بر پیش می‌رود البته چاره‌ای نداریم و کار را دنبال می‌کنیم هرچند که کند طی می‌شود.
به عنوان مجموعه‌ای که کف بحث تولید فناوری بومی محسوب می‌شویم معتقدیم که باید تلاش کنیم تا تحریم‌ها برداشته شود، اما باید شرایط به گونه‌ای باشد که در توسعه فناوری ملی دسترسی به قطعات اولیه و سایر تجهیزات آزمایشگاهی و کارگاهی داشته باشیم تا بتوانیم برخی تجهیزات که تولید آن صرفه اقتصادی در کشور ندارد از کشور‌های دیگر خریداری کنیم و امکان تبادل ارزی با بانک‌های خارجی وجود داشته باشد که از تجارب دیگر کشور‌ها در تولید علم و دستاورد‌های حاصل از آن بهره‌مند شویم.بسیاری از کار‌ها و فعالیت های علم را از طریق پروژه‌های مشترک با دیگر کشور‌ها به دست آوردیم گاهی حتی طرف خارجی تمایلی به تبادل علم نداشت، اما در تعامل کارشناسان ما با طرف خارجی این تبادل علم صورت گرفت که از جمله مصادیق آن می‌توان به دستگاه کنترل آلاینده و غبار‌گیر‌های صنعتی اشاره کنیم.
سیاستمداران باید تولید علم بومی را جدی بگیرند
باشگاه خبرنگاران جوان: با توجه به تجربه تعاملات بین المللی چقدر این تعاملات را در بهبود شرایط کشور موثر می‌دانید؟
طیبی: دنبال کار علمی هستیم و در تعاملات با کشور‌های دیگر توانستیم فناوری‌های بهتری را برای بهبود کار کسب کنیم و تمامی این تجارب و انتقال اطلاعات از طریق روابط بین‌المللی حاصل می‌شود درواقع در تعامل با طرف خارجی از آخرین فناوری‌های موجود مطلع می‌شویم و جذب فناوری و ارتقا آن را در شکل بومی دنبال خواهیم کرد البته این تاثیر مثبت زمانی محقق می‌شود که سیاستمداران ما به توانمندی ما معتقد باشند و نخواهند بعد از کسب دانش مجددا با خارجی‌ها همکاری کنند.باشگاه خبرنگاران جوان: شما به رفع تحریم‌ها اشاره کردید و با توجه به اینکه این تحریم‌ها تا حدی بر توسعه روابط بین‌المللی علمی تاثیر گذاشته است چه راهکاری برای بهبود این موضوع دارید؟
طیبی: علی‌رغم حمایت از برجام و رفع تحریم‌ها درب کشور مانند سابق باید روی خارجی‌ها باز باشد البته این نگرانی را داریم که آن‌ها نباید صاحبان خط تولید ما شوند، بازار باید در مقابل انتقال فناوری به آن‌ها واگذار شود و بتوانیم کار‌ها را خودمان انجام دهیم؛ اکنون در مرز علم حرکت می‌کنیم و به توانمندی رسیدیم که به دنبال اثبات برخی فرضیه‌ها هستیم.باشگاه خبرنگاران جوان: آقای دکتر در گفته‌هایتان به این موضوع اشاره کردید که باکشور‌های دنیا اکنون هم تعامل علمی دارید، این کشور‌ها جزو کدام دسته از کشور‌ها محسوب می‌شوند و در چه زمینه‌هایی با وجود تحریم هنوز این ارتباطات حفظ شده است؟
طیبی: در زمینه برخی علوم پزشکی همچون علوم سلولی دانشمندان ایرانی با کشور‌های تراز اول دنیا ارتباط علمی دارند.
شرط ورود کشور به بازار صادرات در حوزه های مختلف علم و فناوریباشگاه خبرنگاران جوان: بزرگترین موانعی که تحریم‌ها در فرایند تولید علم و فناوری موجب شده‌است، چیست؟
طیبی: یکی از مشکلات این است که وقتی فناوری تجاری سازی می‌شود توقع داریم این فناوری به خوبی استفاده شود، اما به علت تحریم‌ها و بخشی از پول‌های کشور که در کشور‌های دیگر بلوکه شده‌اند باعث می شود شرایط به خوبی پیش نرود و گاهی برخی کشور‌ها پول بلوکه شده خودمان را به صورت فاینانس به ما می‌دهند که در این شرایط گا‌ها مجبوریم تا ۸۵ درصد تجهیزات را هم از همان کشور خریداری کنیم.
باشگاه خبرنگاران جوان: در گفته‌هایتان به تولید داخلی در برخی از زمینه‌ها اشاره داشتید آیا برای تولید داخلی با شما همکاری می‌شود؟
طیبی: علی‌رغم تولید برخی محصولات داخلی در کمال تاسف مشاهده می‌کنیم برخی افراد در بدنه کشور و دولت به عنوان وارد کننده همان محصول را وارد می‌کنند و این به معنای دور زدن تولید داخل است، وقتی محصولی تولید بشود که وزارت صنعت، معدن و تجارت آن را تایید می‌کند و نیازی به واردات نداریم، اما باز هم این موضوع را مشاهده می‌کنیم که از مصادیق آن می‌توان به تولید داخلی در حوزه حمل و نقل ریلی، پتروشیمی و کانی‌های فلزی اشاره کرد.
باشگاه خبرنگاران جوان: آیا چشم اندازی برای ورود به بازار صادرات می‌بینید با توجه به اینکه در شرایط فعلی مشکلاتی برای تولید داخل وجود دارد؟
طیبی: وقتی که محصولی را در داخل تولید کنیم و رفرنس‌های مختلفی در آن حوزه وجود داشته باشد می‌توانیم به تدریج وارد بازار صادرات شویم و صادرات در صورتی برای ما تسهیل می‌شود که بتوانیم از آن محصول تولیدی به مقدار کافی در کشور استفاده کرده باشیم و پس از آن با رفع مشکلات به صادرات این محصول توجه کنیم.
ایجاد کارآفرینی به کمک رونق تولید داخلباشگاه خبرنگاران جوان: آیا می‌توان تخمینی بزنیم که تولید یک محصول در کشور تا چه در صرفه جویی در هزینه‌ها موثر است و کارآفرینی ایجاد می‌کند؟
طیبی: وقتی یک قطعه تولید داخلی باشد حدود ۳۰ تا ۴۰ درصد از مواد اولیه را وارد می‌کنیم که این موضوع اجتناب ناپذیر است، اما علاوه بر آنکه مابقی مواد اولیه داخلی است به کارآفرینی هم کمک به سزایی می‌کند به عنوان مثال اگر یک دکل حفاری طراحی کنیم ۳۰ تا ۴۰ درصد تجهیزات خارجی است و می‌توانیم مابقی تجهیزات اولیه را در داخل کشور تامین کنیم که همین موضوع ۲۰۰ شغل مناسب ایجاد می‌کند علاوه بر آن ۴۰۰ شغل غیر مستقیم هم ایجاد می‌شود بعد از ایجاد دکل هم ۱۵۰ نفر مستقیم روی آن کار خواهند کرد و حتما برای این دکل ۳۰۰ شغل غیر مستقیم خدمات رسانی دارند.
باشگاه خبرنگاران جوان: با توجه به این تاثیر مثبت تولید داخلی چه توصیه‌ای دارید تا در شرایط تحریم بتوانیم از ظرفیت تولید داخل بیشتر استفاده کنیم؟
طیبی: اراده جدی همراه با تنبیه و تشویق می‌خواهیم، وقتی مدیری با وجود وسایل استاندارد تولید داخل اقدام به خرید نمونه خارجی می‌کند باید تنبیه شود و بالعکس، همچنین برنامه منسجمی برای سایر نیاز‌ها داشته باشیم و در اغلب صنایع کشور توانمندی ملی تقویت شود.
باید به توافق ملی در حوزه اقتصاد دانش بنیان برسیمباشگاه خبرنگاران جوان: همواره به توانمندی ملی اشاره می‌شود، اما چه مشکلی وجود دارد که این توانمندی به مرحله عملیاتی نمی‌رسد؟
طیبی: یکی از مشکلات جدی اختلافات سیاسیدر کشور است و این درحالی است که باید در مسائل مربوط به اقتصاد دانش بنیان به توافق ملی برسیم، یکی از ضرورت‌ها رفع تحریم است تا اقتصاد دانش بنیان مبتنی بر توان ملی پیش رود که در این زمینه نیازمند توافق ملی هم هستیم، اما جناح‌های سیاسی از هر موضوعی برای ضربه زدن به جناح مقابل استفاده می‌کند و این موضوع محقق نمی‌شود.
اگر حتی معتقد هستیم تحریم‌ها برداشته نمی‌شود باید شرایط پیشرفت را در حال تحریم فراهم کنیم و این تحریم‌ها مدیریت شود، به عنوان مثال گاهی برای انجام یک پروژه مجبوریم مواد اولیه را وارد کنیم، اما به محض آنکه کشور مبدا یا واسط متوجه شرایط می‌شود از ورود مواد اولیه جلوگیری می‌کند و همین موضوع باعث می‌شود تا پروژه ما توقیف شود که اگر مدیریت تحریم داشته باشیم کارفرما نباید به دلیل توقیف شدن ماده اولیه پیمانکار داخلی را توبیخ کند و متهم شویم که تولید داخلی کیفیت لازم را ندارد، باید بدانیم تحریم تبعاتی دارد و حتی اگر بخواهیم پیشرفت کنیم سرعتمان کند خواهد بود
صرفا به دنبال تولید مقاله نیستیم باشگاه خبرنگاران جوان: به عنوان مجموعه‌ای که هم کار‌های پژوهشی و هم فعالیت‌های علمی و عملیاتی را دنبال می‌کنید انتظارتان از بودجه پژوهشی چگونه است؟طیبی: به هیچ وجه در جهاد دانشگاهی به دنبال تولید مقاله صرف نیستیم و معتقدیم پژوهش باید مشکل جامعه را حل کند و در خدمت توسعه فناوری باشد بر همین اساس بودجه فعلی کفاف برنامه‌ها را نمی‌دهد و سعی داریم از طریق سازمان‌های دارای بودجه و غیردولتی فعالیت‌هایمان را همچون تولید بذر هیبریدی و اصلاح نژاد دام دنبال کنیم اکنون با توجه به شرایط اقتصادی از دولت بودجه نمی‌خواهیم بلکه باید همتی باشد تا صاحبان سرمایه وارد عمل شود، برای صاحب فناوری شدن برنامه‌هایی را داریم که با اقبال مواجه خواهد شد و به آینده امیدواریم که تحریم‌ها عقلانیت لازم برای تولید داخل داشته باشد.
باشگاه خبرنگاران جوان: با توجه به فعالیت‌های گسترده‌ای که جهاد دانشگاهی در حوزه‌های مختلف دارد دلیل انتخاب امسال شما در حوزه آزمون استخدامی همین موارد بوده یا خیر؟
توانمندی جهاد در حوزه فناوری اطلاعات، علوم انسانی، برگزاری آزمون‌های متعدد ملی و نیمه ملی کارکنان دولت و کار پیشرفته مبتنی بر فناوری اطلاعات باعث شد تا برگزار کننده آزمون استخدامی دستگاه‌های اجرایی هم باشیم.
به طور کلی سازمان امور اداری و استخدامی هر مجموعه‌ای از کشور که بتواند این آزمون را بهتر برگزار کند متولی این کار می‌کند البته بهتر است رقابت بین ۲ تا ۳ سازمان باشد و وجود تعدد رقبا درست نیست اما در کمال تاسف شاهد هستیم برخی سازمان‌های دولتی برای ورود به مجموعه افکار سنجی (ایسپا) که اولین مجموعه این فعالیت در جهاد دانشگاهی است بچه‌های ما را به طور غیر مستقیم به کار می‌گیرند تا خودشان این فعالیت را دنبال کنند، اخیرا وزارت علوم این کار را در دستور فعالیت‌های خود قرار داده است و وزارت ارشاد هم این کار را پیش از این انجام داده بود متاسفانه به جای آنکه بدنه دولت را کوچک کنیم به دنبال بزرگ کردن آن هستیم.
انتهای پیام/
