منشأ بسیاری از آبشارهای جهان ناشناخته است. دانشمندان احتمال می‌دهند بعضی آبشارها بدون تأثیرپذیری از زمین شکل گرفته باشند.
به‌طورکلی فرض می‌کنیم اکثر آبشارها به‌دلیل شکل ظاهری کوه‌ها و در بالادست رودخانه‌ها شکل می‌گیرند. به‌عنوان مثال، زلزله می‌تواند زمین را به‌سمت بالا در امتداد گسل حرکت دهد تا چاه صخره‌ای به‌وجود آید. همچنین، آبشار می‌تواند به‌وسیله‌ی حرکت یخچال ایجاد شود یا رودخانه ردیفی از سنگ‌ها در مسیر خود را تخریب کند تا به‌تدریج آبشار پدید آید.
جوئل شینگراس (Joel Scheingross) از دانشگاه نوادا و همکارانش دریافتند آبشارها بدون هیچ‌یک از این عوامل می‌توانند شکل بگیرند. رودخانه‌ای که در سرتاسر زمین صاف و یکنواخت قرار دارد، می‌تواند آبشارهای خود را کاملا مستقل توسعه دهد.
تحقیقات در‌این‌زمینه به‌دلیل مشکلات در دسترسی به محیط طبیعی آبشارها آسان نیست. به‌همین‌دلیل، دانشمندان تحقیقات خود را با استفاده از صخره‌های مصنوعی ساخته‌شده با فوم پلی‌اورتان آزمایش کردند. آن‌ها آب و سنگ‌ریزه‌های کوچک را بالای این فوم‌ها ریختند تا رودخانه‌ی کوچکی با رسوب جریان پیدا کند.
جوئل شینگراس می‌گوید:
طبیعت چیزهای صاف را دوست ندارد؛ به‌همین‌دلیل، بعضی از مناطق به‌دلیل جریان رودخانه یا تشکیل آبشار، باریک‌تر و عمیق‌تر می‌شوند؛ اما نواحی دیگر کم‌عمق باقی می‌مانند.
در درازمدت، این تفاوت‌های کوچک روی محیط اثر می‌گذارند. قطرات آب که از ارتفاع بالاتر به پایین می‌ریزند، در آن سنگ‌هایی سخت‌تر می‌شوند که به مناطق عمیق می‌ریزند و قطره‌های تیزتر ایجاد می‌کنند. درنهایت، برخی از این قطره‌ها به آبشارهای کامل تبدیل می‌شوند.
اغلب از آبشارها به‌عنوان اثبات تغییرات اقلیمی و زمین‌شناسی استفاده می‌کنیم؛ مثل تأثیر یخچال‌ها بر سطح زمین و درک سرمای هوا در زمان‌های گذشته. آبشارهای خودساخته نیز می‌توانند به شناخت زمین و وضعیت‌های آن در سال‌ها قبل کمک کنند.
شینگراس می‌گوید:
اگر معلوم شود این نوع آبشارها همه‌جا هستند، تغییرات گذشته در آب‌و‌هوا و زمین را باید اصلاح کنیم؛ اما اول باید آبشارهای خودساخته را در طبیعت پیدا کنیم.
