بخش کشاورزی منبع اصلی تأمین کننده نیاز‌های اصلی و اساسی جوامع بوده و بیشترین اهمیت را در برنامه‌های توسعه اقتصادی به عهده دارد. این بخش تولید و عرضه مواد غذایی مورد نیاز جمعیت روز افزون کشور‌ها و برقراری امنیت غذایی؛ به عنوان یکی از مهم ترین اهداف را به عهده دارد.
میلیون‌ها نفر در جهان، یا در حدود یک نفر از هرهشت نفر در سال‌های ۲۰۱۳-۲۰۱۱، از گرسنگی رنج می‌بردند که این رقم در سال‌های ۲۰۱۲-۲۰۱۰، درحدود ۸۶۸ میلیون نفر بوده است (۲۰۱۴, FAO)براساس برآورد‌های انجام گرفته، تا بیست و پنج سال آینده می‌بایست مقدار تولید محصولات غذایی در کشور‌های در حال توسعه، ۷۰ درصد بیشتر از تولید فعلی آنها باشد، تا بتوانند جوابگوی نیاز‌های داخلی جمعیت رو به افزایش خود باشند.
در سال ۲۰۱۲ میلادی گندم به عنوان چهارمین محصول کشاورزی مهم در جهان شناخته شد.این محصول بعد از نیشکر، ذرت و برنج بیشترین میزان تولید را به خود اختصاص داد به همین دلیل، آمریکا برای آن که بتواند بازار‌های کشور‌های وارد کننده را در اختیار داشته باشد درباره محصول گندم دامپینگ می‌کند و این مسأله، لزوم خودکفایی و کاهش واردات گندم را برای سایر کشور‌های جهان مشخص می‌سازد , براساس آمار منتشر شده FAO در سال ۲۰۱۴میلادی، میزان تولید جهانی گندم در سال ۲۰۱۲، به حدود ۶۷۰ میلیون تن رسید، که در مقایسه با سال قبل از آن کاهشی در حدود ۱/۴ درصدی را شاهد بود.
همچنین، پیش بینی شده است تا سال ۲۰۵۰ جمعیت جهان بالغ بر ۹ میلیارد نفر شود، در این صورت انتظارمی‌رود، تقاضا برای محصول گندم در حدود ۶۰ درصد افزایش داشته باشد. برای پاسخگویی به این میزان حجم بالای تقاضا در سال‌های آینده، لازم است عملکرد گندم از یک درصد در حال حاضر، حداقل در حدود ۶/۱ درصد در سال افزایش داشته باشد.
بنابراین، تولید نقش کلیدی و مهمی در دستیابی به خودکفایی گندم و برقراری امنیت غذایی ایفا می‌کند. در سطح کلان، حداکثر سازی منافع
و سود اجتماعی یا افزایش ضریب خودکفایی محصول مهمترین هدف تولید شناخته می‌شود.
به طورکلی، به دلیل تنوع شرایط اقلیمی و قابلیت‌های بهره‌برداری از منابع تولید، تفاوت در سطح توسعه اقتصادی کشور‌ها و تقسیم بین المللی کار تعداد معدودی از کشور‌ها را می‌توان یافت که نسبت به تمامی نیاز‌های مصرفی موادغذایی به خودکفایی مطلق رسیده باشند.
در چنین شرایطی، توسعه ارتباطات تجاری امری اجتناب ناپذیر است. براین اساس خودکفایی بدین صورت نیز قابل تفسیر است، وضعیت توسعه های که در آن واردات غیر قابل جانشین، توسط صادرات مورد نیاز برای بازپرداخت آنها، تأمین مالی گردد.
پس از پیروزی انقلاب اسلامی و به دنبال تاکیدهای بنیانگذار کبیر انقلاب اسلامی، حضرت امام خمینی (ره)، مبنی بر ضرورت خودکفایی کشور در زمینه محصولات استراتژیک مانند گندم، حرکت‌های قابل توجهی در راستای تولید این محصولات صورت گرفته است.
با توجه به شرایط قبل و بعد از انقلاب درمی یابیم که تحولات عظیمی در بخش کشاورزی اتفاق افتاده است، چرا که نگاه کشاورزان توجه به تامین نیاز کشور از طریق تولید داخل است و هم اکنون ایران از واردات بالای گندم بی نیاز شده است.
ارتقای ارقام مختلف گندم طی چهل سال
عباسی معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی گلستان در گفتگو با خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از گرگان، گفت: قبل از انقلاب اسلامی تولید تنها ۳ رقم گندم ۳۵۰ هزار تن بوده که اکنون تولید ۱۳ رقم گندم به یک میلیون و ۳۰۰ هزار تن رسیده است.وی ادامه داد: سطح زیر کشت گندم در زمان قبل از انقلاب ۳۶۰ هزار هکتار بود که در حاضر، ۳۶۰ هزار هکتار از مزارع گلستان به زیر کشتاین محصول می‌رود.
عباسی افزود: مجموعه تولید گندم دیم و آبی هر هکتار در قبل از انقلاب یک تن و ۳۵۰ کیلوگرم بوده که اکنون به ۳ تن و ۶۰۰ کیلوگرم رسیده است و از لحاظ کیفیت نیز، گندم آن زمان رنگ بود، اما حالا به بهترین کیفیت و به درجه یک رسیده است.
وی گفت: در دوران قبل از انقلاب امکان ذخیره سازی گندم وجود نداشت، اما در حال حاضر به یک میلیون تن ظرفیت ذخیره سازی گندم رسیدیم.
عباسی با بیان اینکه میزان وضعیت مکانیزاسیون به شکل قابل ملاحظه‌ای در کشاورزی استان بهبود یافته است گفت: در آن دوران، هزار و ۸۰ دستگاه کمباین داشتیم، اما در حال حاضر به ۲ هزار و ۷۰۰ دستگاه کمباین مدرن مجهز هستیم و در حال حاضر ۹۹ درصد گندم استان به صورت مکانیزه کشت می‌شود.
وی با بیان اینکه گندم آن دوران در مقابل آفات حساس بود افزود: در حال حاضر گندم اصلاح نژاد شده و مقاوم در مقابل بیماری هاست و همچنین در شرایط خاک شور و خشک، تنوع اقلیمی مختلف نیز هم به عمل می‌آید.
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی گلستان با اشاره به اینکه ۳ سال است درحوزه گندم خودکفا شدیم و صادرات نیز داریم، ادامه داد: درحال حاضر برای یک سال خوراک کشور ذخیره سازی شده است و اگر این محصول به قیمت واقعی جهانی برسد کشور ما توان صادرات را بیشتر از کشور‌های دیگر خواهیم داشت.وی بابیان اینکه گندم غنی شده با روی و پروتئین ۱۴ درصد به بالا نیز تولید می‌شود، اضافه کرد: با این روش ما می‌توانیم سفارش نیز از کشور‌های دیگر بنا بر استاندارد‌های جهانی داشته باشیم که با روش گندم غنی شده با روی و پروتئین می‌توانیم نقش به سزایی در سلامت جامعه داشته باشیم.
همچنین حبیب اله سوقی عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان گلستان در گفتگو با خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از گرگان، در این باره گفت: قبل از انقلاب رقم‌هایی که کشت می‌شد وارداتی بود، اما بعد از انقلاب اسلامی در داخل کشور رقم‌های خوبی تولید شد و کشورمان به خودکفایی رسید.
وی ادامه داد: از طریق تلاقی و دورگه سازی رقم‌های گندم، به طور میانگین در هر هکتار ۳۴ کیلوگرم باعث افزایش محصول شد.
حبیب اله سوقی افزود: رقم‌های گندم در قبل از انقلاب، ضعیف و در مقابل بیماری‌های شایع غیرمقاوم بود، اما طی این چهل سال بذر این محصول اصلاح شد و رقم‌های متفاوتی در اختیار کشاورزان قرار گرفت.
وی از رقم جدید گندم که امسال در حال آزادسازی است و در اختیار برخی از کشاورزان قرار گرفت، افزود: رقمی که امسال آزاد می‌شود به نام اولیه N-۹۱-۱۷ است که موسسه تحقیقات و تهیه نهال و بذر آن را نامگذاری می‌کند و مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان گلستان آن را در اختیار کشاورزان قرار می‌دهند.
حبیب اله سوقی گفت: این رقم جدید مقاوم درمقابل بیماری شایع گندم و متحمل به تنش خشکی آخر فصل است و امسال حدود ۴۰ هزار هکتار و به میزان ۸ هزارتن از این رقم در استان، تولید شده است که پیش بینی می‌شود در سال آینده به ۱۰۰ هزار هکتار برسد.
گزارش از سیده معصومه مرتضوی اول
انتهای پیام/م
