راههاي درمان زخم بستر

خبرگزاري آريا –

زخم بستر اغلب در بخش‌هاي استخواني بدن ايجاد مي‌شود
زَخم بَستر به آسيب بافت بدن (شامل پوست٬ درم٬ اپيدرم و ماهيچه) در اثر ايجاد فشار درازمدت بر يک يا چند نقطه از بدن گفته مي‌شود. خوابيدن طولاني‌مدت در يک وضعيت ثابت، سائيدگي در صندلي يا بستر، استفاده از لگن بيمار نامناسب يا کشيدگي با ملحفه مي‌تواند به بخشي از پوست يا بافت بدن آسيب بزند.
زخم بستر اغلب در بخش‌هاي استخواني بدن ايجاد مي‌شود زيرا در اين قسمت‌ها فشار بيشتري بر پوست وارد مي‌شود و چربي کمتري براي محافظت از اين ناحيه وجود دارد. بايد بدانيد که مشکل زخم بستر اغلب در نقاط باسن، شانه، پوست، در امتداد ستون فقرات، پشت دست و يا کمر، پاشنه، مچ پا و يا پوست پشت زانو اتفاق مي افتد .
اگر زخم بستر به موقع درمان نشود، مي تواند به يک زخم عميق منجر شود و علائم عفونت مانند چرک نيز در اين زخم ها ايجاد شود.
چه کساني بيشتر در معرض زخم بستر هستند؟
– افرادي که براي مدت طولاني تري در يک وضعيت ثابت (خوابيدن به يک سمت) قرار مي گيرند
– افراد مسن
– افراد مبتلا به ديابت نوع دو
– افرادي که از ويلچر استفاده مي کنند
مراحل پيدايش زخم بستر
زخم بستر که با عنوان زخم فشاري نيز شناخته مي شود، زخمي است که در اثر فشارهاي طولاني مدت بر نقاط مختلف بدن، به خصوص نقاطي که دچار زخم و يا جراحت شده اند، ايجاد مي شود. گرچه اين زخم ها معمولا به دنبال جراحت پوستي ايجاد مي شوند، اما مي توانند عميق شده و به استخوان نيز برسند. در صورتي که زخم بستر درمان نشود، مي تواند با جان فرد بازي کند.
زخم بستر عمدتا به دنبال فشار و نيرويي ايجاد مي شود که باعث قطع جريان خون به قسمت هايي از بدن و يا بافت هاي آن ناحيه مي شود. با کاهش و يا قطع خون رساني، مواد مغذي و اکسيژن نيز به مقدار کافي به سلول ها نمي رسد. در صورت تداوم چنين وضعيتي، سلول مي ميرد و زخم نيز گسترش پيدا مي کند.
دانستن اين موضوع که زخم در چه مرحله اي قرار دارد، به تشخيص و درمان سريع توسط متخصصين باليني کمک مي کند. مراحل زخم بستر به شرح زير مي باشد:
مرحله اول: در اين مرحله، متوجه تغيير رنگ و بي رنگ شدن پوست ناحيه درگير خواهيد شد. در چنين حالتي، زخم کمترين عوارض را به همراه دارد، و طي چند روز بهبود مي يابد.

زَخم بَستر به آسيب بافت بدن در اثر ايجاد فشار درازمدت بر يک يا چند نقطه از بدن گفته مي‌شود
مرحله دوم: در اين مرحله، پوست ناحيه باز، و علائمي از مرگ و نکروزه شدن بافت اطراف زخم مشاهده مي شود، احتمال عفوني شدن در اين چنين حالتي افزايش مي يابد، و بستر زخم به رنگ صورتي و قرمز در مي آيد. بهبود زخم در اين مرحله چند هفته اي طول مي کشد.

دانستن اين موضوع که زخم در چه مرحله اي قرار دارد به درمان سريع کمک مي کند
مرحله سوم: در اين مرحله، زخم عميق مي شود و بر لايه هاي چربي نيز تاثير مي گذارد. معمولا چند ماه درمان براي زخم ها در اين مرحله، زمان نياز مي باشد.

زخم بستر که با عنوان زخم فشاري نيز شناخته مي شود
مرحله چهارم: در اين مرحله، استخوان و ماهيچه ها نيز درگير مي شوند.

اگر زخم بستر به موقع درمان نشود مي تواند به يک زخم عميق منجر شود
پيشگيري از زخم بستر
تغيير وضعيت خواب بيمار: تغيير وضعيت خواب بيمار باعث مي شود که فشار وارد بر زخم کاسته شود. لذا هر چند وقت بايد وضعيت خواب بيمار تغيير داده شود. اين راه، اولين و اصلي ترين اقدام براي پيشگيري از ايجاد زخم بستر به شمار مي رود.
استفاده از بالش هاي هوايي: استفاده از بالش هاي هوايي باعث مي شود که فشار وارد بر زخم کاسته شود و خون بيشتري در سلول ها جهت تسريع بهبودي زخم جريان داشته باشد.
تغذيه: وضعيت تغذيه مي تواند تاثير فراواني بر بهبودي زخم بستر داشته باشد. استفاده از پروتئين و سبزيجات و ميوه جات تازه (مخصوصا ميوه هاي حاوي ويتامين ث ) و زينک نقش بزرگي در بهبودي زخم دارند. همچنين يک برنامه غذايي منظم باعث مي شود که بدن توانايي ساخت سلول هاي جديد را بدست آورده و زخم سريع تر بهبود يابد.

استفاده از پانسمان هاي مناسب در تسريع روند بهبود زخم، بسيار موثر مي باشد
درمان زخم بستر
درمان زخم بستر، بر اساس مرحله، اندازه و عمق زخم صورت مي گيرد. برخي اقدامات درماني زخم بستر به شرح زير مي باشد:
يکي از مهم ترين اقدامات در درمان زخم بستر، کاهش فشار وارد شده به ناحيه درگير مي باشد. به همين خاطر، پوزيشن و وضعيت قرار گيري فرد بايستي مرتب تغيير کند. افرادي که از ويلچر استفاده مي کنند، پوزيشن نشستن و وزن وارده به يک ناحيه بايستي هر پانزده دقيقه يک بار تغيير کند. افراد بستري نيز بايد هر دو ساعت يک بار حرکت داده شوند.
استفاده از تشک هاي مناسب، و يا قرار دادن بالشت در نواحي که بيشتر تحت فشار هستند، يکي از راه هاي متعادل کردن فشار وارده به تمامي قسمت ها و سطوح بدن مي باشد. به عنوان مثال مي توان هنگام خواب، بالشتي را ميان مچ و زانو قرار داد.
جهت درمان زخم بستر، بهتر است ناحيه زخم با آب و صابون (نه صابون هاي قوي)، کاملا تميز و شسته شود، تا هر گونه مواد اضافي و بافت مرده از روي زخم برداشته شود. اين کار، به تسريع روند بهبودي زخم نيز کمک مي کند. اما اين نکته را در نظر داشته باشيد که زخم بلافاصله بايد خشک شود.
بايد زخم بستر را با ماده‌اي بنام سالين شستشو داده و سپس آنرا با يک پانسمان بي منفذ بپوشانيد.
در صورت تعويض هرروز پانسمان فرصت ترميم زخم را به محل جراحت نداده، لذا استفاده از يک پانسمان بي‌منفذ اين فرصت را به عامل رشد مي دهد تا در تماس کافي با سطح پوست باشد و در بسياري موارد ترميم زخم را شتاب مي دهد.
اين افراد نيازمند مراقبت ويژه پوستي هستند؛ لذا بايد از محصولاتي نظير افشانه‌هاي شستشو دهنده و يا محافظ هاي مرطوب که ويژه افراد مبتلا به بي اختياري ساخته شده‌اند استفاده شود.
به منظور غذا رساني کافي به پوست، در روز دست کم نوشيدن هشت ليوان آب و غذايي متناسب حاوي مقدار کافي پروتئين از جمله ماهي مي تواند پاسخگوي نيازهاي جسمي فرد باشد، لذا علاوه براينکه پروتئين ترميم کننده بافت هاي بدن است، مي‌تواند جهت حفظ سلامتي پوست مفيد باشد.
مصرف ۵۰۰ ميلي گرم ويتامين ث دو بار در روز اندازه تعداد زخم هاي بستر را تا ۸۴ درصد کاهش مي دهد، البته افراد پيش از مصرف اين ويتامين بايد با دکتر خود مشورت کنند.
درمان‌هاي خانگي زخم بستر
روغن نارگيل: روغن نارگيل سرشار از اسيدهاي چرب ميباشد که ميتواند انتخاب مناسبي براي درمان زخم بستر باشد. روغن نارگيل را بر روي قسمت هايي که دچار زخم بستر شده است به آرامي ماساژ دهيد تا روغن نارگيل جذب پوست شود. اما دقت داشته باشيد که هنگام ماساژ دادن , فشاري بر زخم هاي بيمار وارد نشود.
عسل: همچنين مي‌توانيد براي استفاده از اثرات شفابخش عسل آن را روي پوست قرا داده و پس از گذشت چيزي حدود ۳۰ دقيقه آن را شست و شو دهيد. عسل گرم بوده و گرماي حاصل مي‌تواند خون رساني به ناحيه زخم و در نتيجه روند بهبود را تسريع کند.
آب شور: گاهي اوقات زخم ها به خوبي تميز نمي شوند , اين گونه زخم ها بيشتر در برابر عفونت آسيب پذير هستند.استفاده از آب شور پوست مرده و شل را از بين ميبرد و مايع اضافه را کم ميکند. اگر تمايل داريد از اين روش استفاده نماييد کافيست , يک فنجان آب تهيه کنيد و ۲قاشق چايخوري نمک به آن بيفزاييد و خوب ترکيب کنيد. اجازه دهيد اين ترکيب بجوشد و زماني که خنک شد براي تميز کردن زخم ها از اين ترکيب استفاده کنيد. اين روش را چند بار در روز تکرار کنيد.
آلوئه ورا : آلوئه ورا به شما کمک زيادي ميکند تا زخم بستر خود را درمان کنيد زيرا به پوست آسيب ديده رطوبت ميرساند و به اين علت سبب درمان هر چه سريعتر زخم بستر ميشود.
براي استفاده از اين روش کافيست , ابتدا آلوئه ورا را برش زده و ژل آلوئه را بر قسمت هايي که دچار زخم شده به آرامي بماليد و منتظر بمانيد تا ژل خشک شود.
در نهايت با پارچه اي پاکيزه قسمت آسيب ديده را تميز کنيد. اين روش را سه بار در روز انجام دهيد تا نتايج مثبتش را ببينيد.
زردچوبه : زردچوبه خواص ضدعفوني کننده و آنتي اکسيداني دارد و هم چنين براي رفع التهاب به کار برده ميشود.اگر تمايل داريد از اين روش استفاده کنيد , کافيست قسمتي را که دچار زخم بستر شده با آب شور تميز نماييد و به اندازه ي کافي زردچوبه روي زخم بپاشيد . بعد از اينکه کل زخم با زردچوبه پوشانده شد , زخم را با پانسمان ببنديد.
اين روش را سه بار در روز تکرار کنيد. اگر ميخواهيد سريع تر به نتايج مثبت برسيد علاوه بر استفاده از اين روش , شيرگرم و زردچوبه را ترکيب نماييد و دو بار در روز نوش جان کنيد.

درمان زخم بستر، بر اساس مرحله، اندازه و عمق زخم صورت مي گيرد
درمان‌هاي پزشکي زخم بستر :
براي بهبود و درمان زخم بستر در درجات بالاتر و حادتر مي‌توان از پانسمان‌هاي مخصوصي که حاوي سلول‌هاي بنيادي هستند استفاده کرد. اين پانسمان‌ها امکان رشد و نمو بافت‌هاي از دست رفته را براي بيمار امکان پذير کرده و درمان زخم بستر بسيار موثر هستند. همچنين ليزردرماني نيز مي‌تواند انتخاب مناسبي به عنوان يک روش درماني براي زخم بستر باشد. حرارت حاصل از ليزر درماني مي‌تواند روند تقسيم سلولي را در محل آسيب ديده تحريک کرده و به بهبود زخم‌ها کمک شاياني کند.
به هنگام شستن زخم بستر، بهتر است به نکات زير توجه شود:
بايستي از پنبه و دستمال هاي نرم استفاده شود، تا بستر زخم خراشيده و ساييده نشود.
از کرم هاي مرطوب کننده مي توان استفاده کرد.
نيازي به استحمام روزانه نمي باشد.
استفاده از پانسمان هاي مناسب در تسريع روند بهبود زخم، بسيار موثر مي باشد، زيرا که اين پانسمان ها محيط مرطوبي را براي زخم فراهم مي کنند، و همانند سدي محافظ، مانع از ورود عوامل بيماري زا به زخم مي شوند، در نتيجه، احتمال بروز عفونت نيز به حداقل خواهد رسيد. اين در حالي است، که پوست اطراف زخم کاملا خشک باقي مي ماند.
پانسمان ژل، فوم، و پانسمان هاي نواري، از جمله پانسمان هايي هستند که در درمان زخم بستر استفاده مي شوند. گاهي لازم است فرد از چندين نوع پانسمان استفاده کند.
معمولا جهت پيشگيري از بروز عفونت، داروهاي آنتي باکتريال تجويز مي شود.
جهت تسکين درد نيز داورهاي مسکن براي فرد در نظر گرفته خواهد شد.
وکيوم تراپي، که در آن از از فشار منفي کنترل شده اي براي ترميم و بهبود زخم ها استفاد مي شود، لوله اي عاري از هوا به زخم متصل مي شود، اين محيط خلاء، رطوبت زخم را مي گيرد و به بسته شدن زخم نيز کمک مي کند.
گردآوري:بخش سلامت بيتوته