آشنايي با خواص زالو

خبرگزاري آريا – بزاق زالو به دليل برخورداري از برخي آنزيم هاي شناخته شده براي درمان و جلوگيري از بسياري از بيماري ها از جمله سکته مغزي و قلبي، زالودرماني را به يک حرفه نان و آب دار تبديل کرده است، حرفه اي حساس در حوزه سلامت که گويا در کشورمان از نظارت کافي برخوردار نيست.
به گزارش خبرگزاري آريا به نقل از ايرنا، زالو نوعي کرم خونخواري است که از ويژگي چسبندگي و لزج برخوردار است و البته در طول تاريخ همواره مورد توجه اطبا براي درمان برخي از بيماري ها از جمله زخم هاي عفوني، سردرد، دمل و آبسه و تب مورد استفاده قرار گرفته است. موجودي که گفته مي شود هنوز بسياري از اسرار و خواص فيزيکي و درماني آن کشف نشده است.
طبق گزارش ها زالو درماني ۱۵۰۰ سال قبل از ميلاد مسيح در مصر انجام مي شده و زالو درماني در ايران، مصر، روم و بعدها در اروپا رواج پيدا کرد.
گفته مي شود که زالودرماني در کمتر از صد سال پيش کاملا در کشور رايج بوده است که البته در حال حاضر نيز با گسترش و توجه به حوزه طب سنتي بار ديگر بهره گيري از اين جاندار در قالب يک صنعت سودآور و اشتغالزا به منظور درمان برخي بيماري ها بيش از پيش اهميت يافته است.
امروزه پزشکان يکي از راه کارهاي موثر به منظور درمان برخي بيماري‌ها از جمله خون‌رساني مجدد به نواحي از بدن که عروق وريدي آسيب ديده يا بسته شده است را زالودرماني مي دانند.
ويژگي زالو
دکتر مهديه حسيني متخصص فارموکولوژي از جمله کساني است که بواسطه علاقه به طب سنتي و مکمل، در خصوص تاثيرات زالودرماني بر روي انواع و اقسام زخم ها به خصوص زخم هاي سوختگي و ديابتي به مدت چهارسال تحقيقات بسيار خوبي داشته است و در حال حاضر با يکي از بيمارستان هاي تهران همکاري مي کند.
وي در اين خصوص ويژگي هاي زالو به خبرنگار گروه علمي ايرنا، مي گويد: زالو از خانواده نرمتنان و زالوي طبي Hirudo Medicinalis نام دارد که مشخصه ظاهري آن وجود نوارهاي سبز زيتوني تا سبز لجني در پشت اين حيوان خونخوار است.
حسيني با اشاره به اينکه مزاج زالو سرد و خشک مي باشد افزود:بيشتر زالوها در آب هاي شيرين با عمق کم و مرداب ها و باتلاق ها زير سنگ ها زندگي مي کنند، زالوها از نور فراري هستند و بيشتر شب ها مشغول شکار هستند.
اين متخصص فارموکولوژي همچنين افزود: زالو پزشکي از گونه هاي زالوي آرواره دار بي خرطوم است اندازه آن به طور معمول بين ۵ تا ۱۲ سانتي متر با عرض يک سانتي متر است که البته گاها تا ۲۵ سانتي متر نيز وجود دارند.
وي در ادامه تاکيد مي کند که زالوهاي سياه‌رنگ يا سرمه‌اي بزرگتر از ۱۲ سانتي متر براي درمان بيماري ها نامناسب و خطرناک هستند.
بزاق زالو، ضد انعقاد خون و از بين برنده لخته خون
دکتر حسيني در ادامه با بيان اينکه، زالو هنگام نيش زدن براي مکش خون يک زخم به شکل ستاره سه شاخه روي پوست ايجاد مي کند، گفت: اين نيش البته يک نوع خنکي ايجاد مي کند و به دليل داشتن يک نوع ماده بي حس کننده بدون درد است.
وي با اشاراه به اينکه، زالو مواد گوناگوني از خود ترشح مي کند که از خواص درماني برخوردارند افزود:شناخته شده ترين ماده ترشح شده از زالو «هيرودين» نام دارد که بعنوان يک ماده ضد انعقاد خون از «هپارين» موثرتر است.
حسيني با تاکيد براينکه، زالو از قدرت بسيار بالايي در توليد بزاق برخوردار است، گفت: هنگامي که زالو به بدن انسان مي چسبد بزاق خود را از زير بدن خود جاري مي کند که اين بزاق داراي موادي است که قابليت ضد انعقاد خون دارد. به طوريکه فقط چند قطره بزاق دهان زالو مي تواند مقدار زيادي خون را به صورت مايع نگه داشته و از انعقاد آن جلوگيري کند.
وي همچنين با اشاره به برخي ديگر از آنزيم هاي شناخته شده در زالو، اظهارکرد: آنزيم `کالين`که باعث خونريزي ثانويه مي شود، آنزيم `اگلين` بعنوان يک آنزيم ضد تورم، آنزيم`داستابيلاز`که داراي قدرت ضد تجمع پلاکتي بسيار قوي و همچنين قابليت از بين بردن لخته خون است و همچنين آنزيم`هيالورونيد` که از ويژگي آنتي بيوتيک برخوردار است.
ليچ تراپي و کمک به بهبود زخم پاي ديابتي
حسيني در ادامه با اشاره به اينکه، زخم پاي ديابتي يکي از عوارض قابل توجه ديابت محسوب مي شود، مي گويد: حدود ۱۵ درصد مبتلايان ديابتي ها گرفتار زخم پاي ديابتي مي‌شوند که بيش از ۸۰ درصد از اين تعداد نيز با قطع پا مواجه مي شوند.
اين متخصص در خصوص بيشترين تاثير زالودرماني در درمان بيماري ها نيز گفت: انحصارا در کلينيک زخم و سوختگي بيمارستان از زالودرماني براي التيام و درمان زخم ها از جمله زخم هاي پاي ديابتي و زخم هايي مانند زخم بستر که مشکل خونرساني دارند استفاده مي شود.
وي مي گويد: طي ۲۰ سال گذشته افزايش مرگ هاي ناشي از ديابت اغلب ناشي از عوارض عروقي ديابت بوده است که شامل درگيري عروق ريز مانند درگيري‌هاي کليه و رتينوپاتي (شبکيه چشم) و درگيري عروق بزرگ شامل عروق انتهاي اندام تحتاني که به دنبال آن اختلال در فرايند ترميم زخم اتفاق مي افتد.
رونق کسب و کار پرورش زالو در ايران
اما بر اساس گزارش ها در حال حاضر با گسترش و توجه به حوزه طب سنتي، زالودرماني بعنوان يک حرفه سودآور توجه سودجويان را به خود جلب کرده است.حوزه اي حساس در حوزه سلامت که به طور حتم نيازمند نظارت بيشتري است.
مدتي است در کشورمان نيز بحث پرورش زالو و تجارت آن رونق ويژه اي گرفته است برخي داروخانه ها و مطب هاي پزشکي در سراسر کشور به متقاضيان براي درمان بيماري هاي شان زالو عرضه مي کنند و البته مراکزي نيز که ادعا مي کنند داراي گواهي رسمي از مراکز ذيربط هستند به کار زالودرماني مشغول شده اند.
احسان احمدپور که مديرعامل يکي ازشرکت هاي فعال در حوزه پرورش و عرضه سالانه ۱۰۰ هزارقطعه زالو در استان قزوين است، در اين خصوص مي گويد: زالو به دليل مواد خاص موجود در بزاق خود بسيار با اهميت است اما استفاده گسترده از آفت کش ها اين موجود را که مدت ها در برکه ها، رودخانه ها و محل هاي طبيعي زيست مي کرده است را تقريبا ناياب کرد.
وي که با خبرنگار گروه علمي ايرنا سخن مي گفت ادامه داد: البته چندسالي مي شود که به دليل استفاده هاي درماني، پرورش و توليد زالو طبي در مناطق مختلف دنيا مورد توجه بيشتري قرار گرفته است.
احمدپور با اشاره به ويژگي زالو اظهارکرد:زالو از گروه نرم تنان و دو جنسي است که براي تکثيرنياز به طرف مقابل دارد و هر دو بارور شده و در سال يک دوره پيله گذاري دارند و تا ۴ پيله و هر پيله تا ۳۰ لارو يا بچه زالو به طبيعت مي دهد.
احمدپور ادامه داد: البته ما در بحث صنعتي با بهره گيري از دانش استفاده از نور و رطوبت و در يک پروسه زمان بندي شده اين پيله گذاري که در طبيعت که در سال يکبار است، به دو و سه بار افزايش مي دهيم.
وي در خصوص نحوه نگهداري زالو نيز اظهارکرد: پزشکان سنتي بايد طبق اعلام سازمان غذا و دارو زالو را در دماي ۱۵ تا ۲۰ درجه و دور از اشعه مستقيم آفتاب و در آب بهداشتي و فاقد کلر نگهداري کنند. ضمن اينکه آب شهري کلر دارد و براي نگهداري زالو در آب شهري نيز بايستي يکي – دو روز آب را بگذاريم بماند تا کلر آن از بين برود.
احمدپور مي گويد:متاسفانه برخي از همکاران ما با تبليغت سوء يک وسوسه اي راه مي اندازند مبني براينکه، در حال حاضر در دنيا ارزش هر ۴ زالو معادل يک بشکه نفت است و ۱۰ ميليون بگذاريد و ظرف شش ماه يکصد ميليون تومان برداشت کنيد، افزود: اين درحالي است که پروسه پروش زالو حداقل ۱۷ تا ۱۸ ماهه است و اگر با مشکلي مواجه نشويم مي توان طي اين مدت اولين محصول را که قرنطينه آن تمام شده است و به ساير طبي رسيده است به بازار عرضه کرد.
وي افزود: حال اگر در اين بين يک خطا و اتفاقي بيافتد چون موجود زنده است کل سرمايه طرف از بين خواهد رفت و اين زمان خيلي بيشتر خواهد شد.
بهترين گونه زالو ايراني و روسي
شايد برخي تصور کنند که زالو تنها کاري که مي کند سوراخ کردن سوزني بدن و خروج خون از بدن بصورت مکش است در حاليکه احمدپور مي گويد: ارزش زالو براي توليد آنزيم و نوع بزاقي است که وارد بدن مي کند که البته گونه ايراني و روسي زالو که بهترين نوع آن در دنيا محسوب مي شود حدود ۱۲۰ نوع بزاق و آنزيم وارد بدن مي کند.
اين کارشناس افزود:به همين دليل است که بعد از استفاده از اين زالو بين ۴ تا ۵ ساعت بدن خونريزي پيدا مي کند در حاليکه اگر سوزن را وارد بدن کنيم و روي آنرا هم نبنديم، خون پس از يک دقيقه لخته مي شود.
وي ادامه داد: اين درحالي است که جاي نيش زالو که پنبه اي گذاشته مي شود در عين اينکه پر از خون مي شود، حتي پس از يک روز لختگي خون اتفاق نمي افتد. زالو جداره قلب را مي شورد و گرفتگي عروق را از بين مي برد.
وي در خصوص تنوع زالو در دنيا گفت: حدود ۶۵۰ نوع گونه زالو وجود دارد که از اين تعداد ۵۰ گونه خونخوار است و از اين تعداد پنج گونه کاربرد پزشکي دارد که از اين تعداد نيز سه گونه آن در ايران پرورش داده مي شود و تنها يک گونه بومي ايران است که بنام «هيرودو» که بهترين گونه زالوي جهان با ۱۲۰ نوع آنزيم محسوب مي شود.
وي مي گويد:زالو از سوي مراکز داراي مجوز بسته بندي و پلمپ مي شود و سيب سازمان سلامت و غذا و دارو روي آن مي خورد و پس از مصرف و براي معدوم سازي بايد برگشت داده مي شود.
احمدپور اظهارکرد:در حال حاضر ما سالانه آزمايشات مختلفي شامل آزمايش ايدز، هپاتيت بي، هپاتيت سي و پنج تا ميکروبي به منظور ارائه زالوي سالم به بازار انجام مي دهيم.
هر زالو ۳ تا ۴ هزار تومان
احمدپور در خصوص خريداران زالو نيز اظهارکرد:مشتري هاي ما همه پزشکان فعال در طب سنتي هستند و اين زالوهاي پرورشي بين ۳ تا ۴ هزار تومان به آنها عرضه مي شود.
به گفته وي زالو قابليت استفاده يکبار مصرف دارد و پس از آن بايستي در اتانول يا الکل ۷۰ درصد گذاشته شود يا در دماي منفي ۲۰ درجه فريز و معدوم شود چرا که در صورت اينکه در طبيعت رها شود مي تواند ناقل ويروس و بيماري باشد.
اين پرورش دهنده زالو در ادامه با بيان اينکه، درحال حاضر يکي از شغل ها صيد زالو از طبيعت است افزود: بيشتر صيادان اين زالوها را از تالاب ها و آبگيرها صيد مي کنند که در همه جاي کشور وجود دارد و ما در سمت آب گرم قزوين دو تا تالاب داريم که داراي زالو است.
وي به نکته مهمي اشاره مي کند و با بيان اينکه، برخي قاچاقچيان زالو را بصورت شبانه حتي از طريق ترمينال ها و اتوبوس ها از طريق مرزهاي شمال و شمال غربي کشور در يخچال هاي کائچويي وارد کشور مي کنند، افزود:« متاسفانه ضمانتي وجود ندارد که همان زالوي مصرف شده را صيادان مجددا به بازار مصرف عرضه نکنند.»
زالو وارد حوزه دانش بنيان نيز شده است
اما زالو به حوزه دانش بنيان نيز وارد شده است و تعدادي از اساتيد و محققان کشورمان در اين حوزه حسابي مشغول کارهاي تحقيقاتي و فناورانه شده اند.
محمدمهدي حليمي که مدعي است نخستين شرکت دانش بنيان توليد«زالو طبي» را در استان گلستان در مرکز رشد واحدهاي فناوري دانشگاه علوم کشاورزي و منابع طبيعي گرگان راه اندازي کرده است دراين خصوص به خبرنگار گروه علمي ايرنا گفت: تيم ما از سال ۱۳۹۰ وارد اين کار شد و از سال ۱۳۹۵ بصورت علمي کار را دنبال کرديم و براي استريل کردن زالو به لحاظ تغذيه و آنتي بيوتيک هاي مصرفي موفق به کسب دانش بنيان شده ايم.
وي که داراي مدرک کارشناسي ارشد زيست شناسي است مي گويد: در حال حاضر فرايند تکثير اين موجودات يک صنعت پيشرفته و علمي در بسياري از کشورهاي جهان محسوب مي شود و يکي از الزامات موفقيت در اين نوع از فعاليت هاي اقتصادي و توليدي، داشتن اطلاعات کامل و علمي در مورد چرخه حيات اين جاندار مي باشد.
حليمي همچنين اظهارکرد: گونه مولد زالويي که در اين واحد فناورانه توليد مي‌شود از بهترين گونه زالوي جهان محسوب مي شود که از آنزيم‌هاي بسيار موثري در درمان انواع بيماري‌ها نظير ديابت، ميگرن و حتي ايدز برخوردار است.
وي افزود:يکي از آنزيم‌هاي اين گونه در عمل قلب بهترين کاربرد را دارد در واقع بهترين آنزيم‌ها در گونه‌هاي زالوي ايراني وجود دارد.
حليمي مي گويد: تقريبا هم اکنون در همه کشورهاي اروپايي توليد طبيعي و زيستي زالو منقرض شده است و در ايران نيز در بهترين حالت پنج سال ديگر منقرض خواهد شد و ديگر امکان صيد زالو از مناطق طبيعي وجود نخواهد داشت.
وي در خصوص چگونگي تامين زالو نيز گفت: ما به شکل تخصصي پرورش و تکثير زالو داريم و زالوهاي موردنياز را از طريق صيد داخلي تامين مي کنيم.
حليمي مي گويد:ما کل ايران نمايندگي داريم و در خصوص تکثير و پرورش زالو حدود ۷۰ کار تحقيقاتي را آغاز کرده ايم و قصد داريم به حوزه صادرات نيز ورود کنيم.
شهريه يک ميليون توماني براي آموزش چند روزه زالودرماني
اسد حکيمي مديرعامل يکي ديگر از شرکت هاي پرورش و بازرگاني زالو فعال در شهرستان گرگان است، او مي گويد هدف ما در اصل تکثير بهترين گونه هاي زالوهاي ايراني و همچنين ارائه آموزش هاي مهارتي و ايجاد کارآفريني و اشتغال براي جوانان است.
وي با اشاره به انعقاد يک تفاهمنامه اي با جهاد کشاورزي استان گلستان در خصوص آموزش و پرورش زالوافزود:در واقع کار پرورش زالو از سوي شرکت ما که داراي مجوز از سوي دامپزشکي استان است، تحت نظر مسئول فني دامپزشک در قرنطينه سه ماهه صورت مي گيرد.
حکيمي ادامه داد:پس از دوران قرنطينه مرحله آزمايش ميکروبي و تست ويروس شروع مي شود که در صورت نبود مشکل و تاييد مسئول فني دامپزشکي، زالوها در پک هاي استريل شده بصروت ۵، ۱۰، ۲۰ و ۱۰۰ تايي بسته بندي و پلمپ مي شود و به نمايندگي هاي فروش و مطب اطبا و داروخانه ها ارسال مي شود.
وي با بيان اينکه، اين واحد پرورشي براي فروش زالو به پزشکان و درمانگاه ها قرارداد مي بندند، گفت:هنگامي که مرکز درماني بسته زالو را از ما دريافت مي کنند همان موقع مي توانند آنرا براي صحت سالم بودن محصول باز کنند و حداکثر ۲ تا ۳ روز مي توانند از زالو استفاده کند چراکه اين موجود زنده است و هرچه زودتر بايد آزاد شود در غير اينصورت اذيت مي شود.
حکيمي مي گويد: البته ما درصدد راه اندازي يک سامانه پاسخگو براي دريافت کد و سريال محصول روي پک هاي زالو به منظور جلوگيري از فروش محصولات منقضي شده به مشتريان هستيم.
وي درخصوص قيمت زالو ارائه شده به بازار نيز گفت: ما به پزشک ۳ هزار تومان مي دهيم و پزشکان نيز هرزالو را بين ۱۵تا ۲۵ هزار تومان به بيماران عرضه مي کند که معمولا حداقل زالو مورد استفاده براي هر بيماري طبق نظر پزشک معمولا ۵ تا ۱۰ عدد است.
اين پرورش دهنده زالو با اشاره به برگزاري دوره هاي کارورزي از صفر تا صد تکثير و پرورش زالو از سوي اين شرکت مي گويد: اين کارگاه هاي آموزشي حداقل سه تا ۱۰ شبانه روز با حضور اساتيد آموزشي است، در خصوص هزينه اين دوره هاي آموزشي نيز گفت: اين هزينه يک ميليون و ۲۰۰ هزار تومان است که بيشتر آن صرف استاد مي شود.
آموزش زالودرماني در همايش هاي يک روزه!
اما حکيمي در ادامه در خصوص اينکه، گفته مي شود يکسري سودجو وارد اين کار تکثير، پرورش و همچنين زالودرماني شده اند گفت: «متاسفانه همين اتفاق افتاده است، يک موقعي شما مي بينيد که مي آيند دو روز کارگاه برگزار کنند باز هم خوب است اما اينکه بصورت همايشي ۲۰۰ تا ۳۰۰ نفر را جمع کنند و يکروزه مدرک زالودرماني بدهند بسيار تعجب آور است.
وي باتاکيد براينکه، زالودرماني و پرورش آن نيازمند برخورداري علم و تجربه بصورت توامان است گفت: حتي ما معتقديم که دانشجوياني که در مراکز علمي کاربردي آموزش زالودرماني ديده اند نيز بايستي حداقل چندماهي را در کارگاه هاي آموزشي بصورت عملي شرکت کنند. آنها بايد همه مسائل مربوط به زالو را شفاف ببينند و بصورت عيني لمس کنند.
اين فعال در حوزه پرورش زالو با تاکيد براينکه، نبايستي در کارگاه توليدي که بعنوان مثال صدهزار زالو پرورش مي دهند کارگاه آموزشي برگزار کرد، افزود: در واقع اين واحدها به نوعي قرنطينه محسوب مي شوند و به دليل احتمال ورود ويروس و ميکروب نمي توان در اين مراکز کارگاه آموزشي برگزار کرد.
صدور مدرک زالودرماني در چند روز از سوي مراکز آموزشي
اما پريسا کاکاوند سوپروايزر واحد درمان زخم يکي از بيمارستان هاي تهران با تاکيد براينکه، پرورش، تکثير و البته زالودرماني نيازمند يک دوره آموزش تخصصي و بلندمت است يکي از مشکلات فعلي در اين حوزه را ورود افراد غير متخصص به حوزه درماني زالو عنوان کرد.
اين سوپروايزر باليني بيمارستان عرفان در گفت و گوبا خبرنگار گروه علمي ايرنا افزود: اين درحالي است که متاسفانه در حال حاضر يکسري مراکز آموزشي از جمله فني و حرفه اي چند روزه به علاقمندان کار دراين حوزه مدرک زالودرماني مي دهند.
وي ادامه داد:اين افراد نيز به محض دريافت مدرک پس از حداکثر گذراندن يک دوره ۱۰ روزه آموزشي شروع به طبابت مي کنند در صورتيکه آموزش زالودرماني نيازمند شناسايي طب سنتي و داروها است و تنها زالو انداختن نيست.
کاکاوند با اشاره به برگزاري برخي کلاس هاي آموزشي از سوي سازمان جهاد دانشگاهي گفت:البته اين سازمان بسيار به طب سنتي و گياهان دارويي اهميت مي دهد، اما يکسري کلاس ها در حوزه زالودرماني برگزار مي کند که مدرسان آن از حداقل پايه آموزشي برخوردار نيستند.
وي مي گويد: افراد شرکت کننده در اين دوره هاي آموزشي نيز که به آنها مدرک و گواهينامه داده شده بواسطه همين مدرک باچاپ مدل هاي مختلف کارت و بروشورهاي تبليغاتي به کار زالودرماني مشغول شده اند و اين باعث شده که مردم مقداري فاصله بگيرند چراکه زالودرماني بايد تنها درمراکز معتبر از جمله سلامتکده ها و کلينيک هاي داراي تجهيزات بيمارستاني و با حضور پزشک داراي مدرک دکتراي طب سنتي انجام شود.
کاکاوند اظهارکرد:در حوزه آموزش در صورتيکه بجاي برگزاري دوره هاي فشرده و کوتاه مدت تعداد بيشتري از پزشکان و پرستاران را در رشته هاي مختلف بصورت آکادميک درگير کار کنند آينده حرفه اي زالودرماني تضمين خواهد شد.
زالودرماني بايد در مراکز مورد تاييد وزارت بهداشت انجام شود
کاکاوند در ادامه ضمن اظهارتاسف از کار زالودرماني در محيط هايي غير از مراکز درماني و بيمارستاني مي گويد: به طورحتم ادامه اين روند باعث تغيير ديد جامعه نسبت به اين تيپ درمان ها يا درمان هاي مکمل و طب سنتي و گياهي خواهد شد.
وي با خبرنگار گروه علمي ايرنا سخن مي گفت، افزود: فردي که زالودرماني مي کند بايد از حداقل دانش سيستم فيزيولوژيک بدن برخوردار باشد که در صورتي خونريزي هاي غيرعادي و موارد خاص بعنوان درمانگر بتواند کار خود را به نحو صحيحي انجام دهد.
کاکاوند با بيان اينکه، زالودرماني درمواقعي باعث ايجاد بيماري، عفونت و انتقال بيماري مي شود افزود: البته امحا کردن زالو و علم و دانش کسي که اين کار را انجام مي دهد همه اينها روي هم ديگر کار را سخت تر مي کند.
اين سوپروايزرباليني بيمارستان عرفان معتقد است جايگاه واقعي زالودرماني در کلينيک هاي زخم تخصصي است چراکه بيمارستان جاي آزمون و خطا نيست.
وي با اشاره به انجام کار زالودرماني در برخي از کلينيک ها گفت:ما خيلي علاقمنديم که کلينيک هاي زخم بيمارستان ها بيايند با کارزالودرماني آشنا شوند چراکه اگر بصورت تخصصي نگاه کنيم جايگاه واقعي اين طب در کلينيک زخم داخل بيمارستان ها است.
کاکاوند همچنين با اشاره به مزاياي زالودرماني مي گويد:هرجايي که سيستم خون رساني مشکل داشته باشد از جمله پا که در معرض صدمه قرار گيرد، به طور حتم زالودرماني موثر خواهد بود.
وي با تاکيد براينکه، حاشيه درماني زالو بسيار بالاست و در حال حاضر زالودرماني يکي از درمان هاي قطعي ميگرن محسوب مي شود که روي پيشاني و شقيقه گذاشته مي شود افزود: البته درمان سينوزيت، سکته مغزي، واريس تنها تعدادي از آنها به شمار مي روند.
کاکاوند ضمن تاکيد بر امحاء زالو پس از استفاده گفت: البته وزارت بهداشت در حال برنامه ريزي به منظور الزام واحدهاي توليد و تکثير زالو براي فروش محصول بصورت پک هاي استاندارد و بسته بندي شده و همچنين الزام برگشت زالوهاي مصرفي در جهت جلوگيري از استفاده مجدد آن است که اميداوريم اين مسير با سرعت بيشتري دنبال شود.