ماهواره امیرکبیر در حال تحویل‌گیری است/ رتبه نخست ایران در صنعت فضایی منطقه/ مشکلات آب‌وهوایی و کشاورزی را به کمک داده‌های فضایی برطرف می‌کنیم

براری در گفت‌وگوی تفصیلی با باشگاه خبرنگاران جوان:

رئیس سازمان فضایی کشور گفت: اگر در زندگی روزمره نگاه کنید متوجه می‌شوید که تمام اطلاعات هواشناسی از طریق داده های ماهواره ای به دست می آیند و تمام کسب و کارها منوط به اطلاعات هواشناسی  شده‌اند زیرا کسب و کارهای مختلفی همچون کشاورزی و یا صیادی احتیاج به های ماهواره ای دارند.

به گزارش  حوزه فن‌آوری‌گروه علمی پزشكی باشگاه خبرنگاران جوان، امروزه بهره گیری از صنعت فضایی و استفاده از داده های ماهواره ای در زندگی مردم نقش بسیار موثری دارد، به طوری که بسیاری از اطلاعات مختلف در حوزه‌هایی همچون هواشناسی کشاورزی و موقعیت یابی به وسیله اطلاعات ماهواره‌ای به دست می‌آیند؛ اطلاعاتی که برای هر کشوری می‌تواند اهمیت بسیاری داشته باشد خوشبختانه از سال ۶۶ فعالیت فضایی در ایران رشد پیدا کرد و توانستیم اکنون جزو ۱۱ کشوری باشیم که موفق به دستیابی چرخه کامل فضایی شده اند، همچنین دانشمندان ایرانی با اقتدار و غیرت توانستند رتبه اول منطقه را در حوزه صنعت فضایی کسب کنند رتبه ای که برای کشورمان بسیار حائز اهمیت است، برای آگاهی از چگونگی رشد صنعت فضایی و همچنین دستاوردهای آن با مرتضی براری رئیس سازمان فضایی کشور به گفتگو نشستیم که مشروح آن را در ادامه می‌خوانید.

باشگاه خبرنگاران جوان: به طور کلی از چه سالی صنعت ماهواره‌سازی در کشور ایران کار خود را آغاز کرد و از چه سالی به فکر ساخت ماهواره افتادید؟

براری: از دهه 60 و ورود دانشگاه‌ها به رشته هوا فضا آغازگر این رشته بود، در سال 66 اولین دانشکده هوا فضا در دانشگاه صنعتی امیر کبیر، سپس شریف و خواجه نصیر شکل گرفت؛ خوشبختانه امروز بیش از 30 دانشگاه‌ مرکز تحقیقاتی در حوزه هوا فضا فعال هستند و نیروی انسانی بسیار متخصصی شکل گرفته است، اکنون تمام زنجیره ارزش افزوده صنعت فضایی در دانشگاه‌ها آموزش داده می‌شود، از بالادست این حوزه که ساخت ماهواره و ایستگاه‌های فضایی است تا درگیر شدن دانشکده‌های مختلف از برکات حوزه فضایی بوده و همچنین در پایین دست هم دانشکده‌های بسیاری همچون کامپیوتر، جغرافیا و نقشه کشی فعال هستند.

براری: امروزه از  لحاظ علمی رتبه اول منطقه هستیم و این اقتدار علمی است که ایران در حوزه هوا فضا آن را بدست آورده است، همچنین در دنیا هم رتبه یازدهم را اخذ کرده‌ایم، این  زنجیره انسانی موفقی که در حوزه فضایی ایجاد شده است علاوه بر ساخت ماهواره و ایستگاه زمینی قدرت دیگری دارد که از آن می توان به عنوان توانایی پردازش ماهواره‌ای یاد کرد؛ اکنون در این ماهواره‌ها گزارش‌های بسیار خوبی انجام می‌گیرد و آن‌ها برای دستگاه‌های اجرایی ارسال می‌شوند و ما این داده‌‌ها را در اختیار کسب و کارها قرار داده‌ایم.

باشگاه خبرنگاران جوان: از چه زمانی  به طور خاص فعالیت‌مان در حوزه هوا فضا آغاز شد؟

براری: از سال 66 بحث آموزش هوا فضا آغاز شد و در دهه 70 بحث تحقیق و توسعه فناوری ماهواره در دانشگاه‌ها و شرکت‌های خصوصی آغاز شد، از سال 85 سعی شد تا با امضای قرار داد میان دانشگاه های صنعتی امیرکبیر، صنعتی شریف و علم و صنعت، صنعت فضایی را رونق دهیم، البته باید ذکر کنم پیش از سال 85 هم سعی کردیم تا با همکاری کشورهای دیگر بتوانیم ماهواره‌ها را بسازیم اما به دلیل آنکه در آن سال‌ها با اوج محدودیت‌ها مواجه بودیم متخصصین خودمان با غیرت و همت مثال زدنی خود موفق به ساخت ماهواره شدند، سال 85 قرارداد ساخت  سه ماهواره منعقد شد.

باشگاه خبرنگاران جوان: دو سند ده ساله  در صنعت هوا و فضا منعقد شده است، درباره این دو سند و اهداف آن‌ها توضیح دهید و آیا اهداف کلی سند اول منعقد شده است تا بتوانیم وارد سند ده ساله دوم شویم؟

براری: سند ده ساله اول از سال 85 تا سال 94 آغاز شد و خوشبختانه در این سند به توفیقات خوبی در صنعت فضایی دست یافتیم، ما توانستیم رتبه اول علمی منطقه را در طول این سند کسب کنیم، همچنین تربیت نیروی متخصص در عرصه فضایی هم به خوبی انجام گرفت؛ در برنامه ده سال اول فضایی توانستیم به چرخه کامل فناوری فضایی دست پیدا کنیم، درحال حاضر ایران جزو معدود کشورهایی است که موفق به  کسب این مقام شده است، با پرتاب ماهواره امید در 14 بهمن ماه سال 87 توانستیم به این چرخه دست پیدا کنیم و جزو 9 کشور اول دنیا باشیم که توانسته‌اند به این افتخار دست پیدا کنند؛ اکنون فقط 11 کشور در جهان وجود دارند که صاحب این چرخه هستند اما درباره بخش دوم سوال و اینکه آیا توانسته‌ایم به طور کامل به این چرخه مهم دست یابیم یا خیر باید بگویم که خیر ما متناسب با منابعی که اختصاص داده شد و با توجه به اینکه تلاش ما در برنامه ده ساله اول استفاده از ظرفیت‌های بین‌المللی بود و به دلیل آنکه نتوانستیم به این برنامه دست یابیم و به توان داخل تکیه کردیم موفق نشدیم  تمام اهداف را محقق کنیم؛ در برنامه 10 سال دوم هم که از سال 95 آغاز شده و تا سال 1404 ادامه دارد مهمترین هدف ما تبدیل اقتدارعلمی به اقتدار اقتصادی در فضاست و هدف ما عملیاتی کردن ماهواره‌ها مبتنی بر کاربردهای مختلف است تا بتوانیم در این دهه زیرساخت‌های بومی را تکامل ببخشیم و به توانایی ساخت ماهواره عملیاتی و قراردادن آن در مدار برسیم؛  همچنین دریافت خدمات پایدار از ماهواره ها هم جزئی از اهداف ماست.

ما در عصری زندگی می‌کنیم که اقتصاد فضا بسیار مهم است تلاش ما این است که بتوانیم زیرساخت های بومی فضا را در این دهه ایجاد کنیم و هم در حوزه ماهواره های سنجش و هم در حوزه ماهواره های مخابراتی به موفقیت های خوبی دست پیدا کنیم.

باشگاه خبرنگاران جوان: به اقتصاد فضایی اشاره کردید و در این راه شرکت های دانش بنیان و استارت آپ ها می توانند عملکرد خوبی داشته باشند، آیا هم اکنون بودجه مناسب و زیرساخت‌های درستی برای فعالیت آنها ایجاد شده است؟

براری: امروزه فضا ابزاری برای توسعه و رفاه جامعه است و به همین دلیل در زندگی مردم نقش بسزایی پیدا کرده است، اگر در زندگی روزمره نگاه کنید متوجه می‌شوید که تمام اطلاعات هواشناسی از طریق داده های ماهواره ای به دست می آیند و تمام کسب و کارها منوط به اطلاعات هواشناسی  شده‌اند زیرا کسب و کارهای مختلفی همچون کشاورزی و یا صیادی احتیاج به های ماهواره ای دارند.

اگر در شبکه ناوبری نگاه کنید متوجه می‌شوید تمام اطلاعات و موقعیت یابی ها توسط اطلاعات فضایی انجام می شود و در همین راستا می‌توان گفت که اقتصاد فضایی طی ده سال گذشته رشد بسیار خوبی داشته است، رشد اقتصادی دنیا طی ۱۰ سال گذشته ۱۹.۴ دهم درصد بوده است اما در اقتصاد فضایی با ۱۳۴ درصد رشد مواجه بوده است؛ یعنی در رشد اقتصادی فضا بسیار خوب بوده است و این اقتصاد توسعه خدمات و بهبود رفاه زندگی جامعه توسعه شرکت‌های دانش‌بنیان است اقتصاد فضایی اکنون توسط شرکت های خصوصی رونق پیدا می‌کند و جالب است بدانید 76% اقتصاد فضایی توسط بخش خصوصی ایجاد می شود، یعنی شرکت های خصوصی فناوری فضایی رشد داشتند و اقتصاد و اشتغال خوبی در این میان شکل گرفته است اما در این میان ما هم وظیفه داریم که رشد اقتصادی و اشتغالزایی در بخش فضایی بیشتر شود و روزانه بیش از 200 گیگ داده ماهواره ای را دریافت می‌کنیم و هدفمان این است که این اسم را افزایش دهیم، این داده ها در اختیار شرکت ها از اولویت‌های سازمان فضایی است.

سازمان فضایی مدتی است اقداماتی را آغاز کرده که بر مبنای آن بستری مناسب ایجاد می‌شود تا داده ها را در اختیار کسب و کارها قرار دهیم، همچنین با بخش خصوصی مذاکراتی انجام گرفته تا به وسیله آن بتوانیم کارهای فضایی را در کشور توسعه دهیم.

کارهایی که باید انجام دهیم تسهیل گری و توسعه بازار است و طی چند روز گذشته چندین معاون و وزیر دولت از دستاوردهای ماهواره‌ای بازدید داشتند، ما روزانه تمام محصولات کشاورزی را پایش می‌کنیم و همین موضوع می‌تواند به وزارت جهاد کشاورزی کمک کند.

باید بتوانیم به کمک اطلاعات فضایی از هدر رفت بی رویه آب جلوگیری کنیم و بتوانیم نقاط مناسبی را که می توانند برای کشت برنج مناسب باشند در اختیار کشاورزان قرار دهیم؛ با داده های ماهواره ای می توانیم منابع آبی را رصد کرده و آنها را مدیریت کنیم، همچنین الگوهای چشم به وسیله ی داده های ماهواره ای میتوانند اصلاح شوند.

می‌توانیم به کشاورز کمک کنیم تا متوجه شود کدام یک از بخش های زمین کشاورزی اش نیاز به سم پاشی دارد تا از همین طریق از شیوع بسیاری از بیماری هایی که به وسیله سموم کشاورزی منتقل می شوند جلوگیری کنیم.

همچنین از دیگر اطلاعاتی که می توان به وسیله ی ماهواره ها و داده های فضایی به دست آورد پایش گرد و غبار سطح کشور است، ما می توانیم به وسیله اطلاعات ماهواره ای تمام رویدادها را مورد بررسی قرار دهیم، بررسی‌های خود را در اختیار وزارت امور خارجه قرار دهیم تا او با دیگر کشورهای منطقه مذاکره کند و منشاء این گرد و غبار ها از میان برداشته شود.

باشگاه خبرنگاران جوان: علم اطلاعات و پایش بسیاری از موضوعات کشور بسیار اهمیت دارد اما اکنون این اطلاعات و داده ها از طریق ماهواره های خارجی به دست می آیند آیا می توانیم خودمان ماهواره هایی بسازیم که داده ها را در اختیارمان قرار دهند؟

براری: روزانه از ۱۰ ماهواره اطلاعات دریافت می کنیم، پنج ماهواره در مدار لئو و پنج ماهواره دیگر در مدار ژئو را در اختیار ما قرار می‌دهند، ماهواره های خارجی هستند اما بسترهایی فراهم شده تا بتوانیم به کمک این ماهواره‌ها برخی خدمات را برای کشور ایجاد کنیم تا از طریق آن کسب و کارها بتوانند هم به دستگاه‌های دولتی خدمت کنند و هم به مردم کشور کمک برسانند، مهمترین دغدغه ما در برنامه ده ساله دوم توسعه زیرساخت‌های بومی است، یعنی بتوانیم به وسیله ماهواره های خودمان اطلاعات را بدست آوریم.

باشگاه خبرنگاران جوان: درباره ماهواره پیام امیرکبیر که اکنون تست های نهایی خود را انجام می دهد، توضیح دهید؟

براری: سال ۸۷ توسط دانشگاه امیرکبیر قراردادش منعقد شد و تا سال ۹۰ به دنبال پیدا کردن پرتابگر خارجی بود، سال ۹۱ هیچ کشور خارجی با ایران همکاری نکرد و همین موضوع به غیرت جوانانمان در دانشگاه امیرکبیر برخورد و آنها با تلاش شبانه روزی و در اوج محدودیت ها شروع به ساخت ماهواره کردند، اکنون این ماهواره در حال تحویل گیری است، ماهواره ای که قرار بود با کشوری دیگر و با دقت هزار متر ساخته شود امروز با دقت بسیار بالاتر و با دقت ۴۵ متر ساخته شده است یعنی ۲۰ برابر دقت آن افزایش یافته است و از ۱۰۰۰ متر به ۴۵ متر رسیده است، این ماهواره کامل عملیاتی است و در مدار عملیاتی هم با در مدت بیش از دو سال قرار می گیرد.

باشگاه خبرنگاران جوان: درباره همکاری کشور ایران و روسیه برای ساخت ماهواره‌ها بفرمایید؟

براری: کشورها سعی دارند تا در حوزه فضایی با دیگر کشورها همکاری کنند زیرا این حوزه به سرمایه‌گذاری بالایی احتیاج دارد ما هم تلاش کردیم تا با همکاری دیگر کشورها بتوانیم ماهواره را بسازیم، ماهواره سینا یکی از این ماهواره هاست که با همکاری کشورمان و روسیه ساخته و پرتاب شد و البته گزارش هایی بود که این ماهواره گم شده است پس از آن همکاری را با کشور ایتالیا داشتیم که طی آن ماهواره مصباح ساخته شد البته به دلیل وجود برخی از مشکلات هنوز پرتاب نشده است، در همین میان به این نتیجه رسیدیم که برای دستیابی به فضا و دستیابی به ویژگی‌های آن و توسعه اقتصاد باید بتوانیم برنامه استراتژیک برای خود داشته باشیم اقتصاد فضا با رشد بسیار خوبی مواجه بوده است.

باشگاه خبرنگاران جوان: در حوزه پرتابگرها چه میزان موفق بوده ایم و توانستیم در این ایام پرتابگر بومی با کیفیت خوب را تولید کنیم؟

براری: سال ٨۴ تصمیم گرفتیم تا همانطور که به توان و دانش متخصصان ما برای تولید ماهواره و ایستگاه های فضایی اعتماد کردیم پرتابگرهای بومی را هم خودمان بسازیم، به جایی رسیدم که می توانیم خودمان با پرتابگر بومی ماهواره‌های مانا در مدار ۵۰۰ کیلومتری از سطح زمین قرار دهیم.

باشگاه خبرنگاران جوان: درباره ماهواره ها و علت تاخیر پرتاب آنها توضیح دهید؟

براری: دانشگاه شریف در مدار ۲۵۰ کیلومتر و در ۴۵ روز قرار می‌گیرد، پیام امیرکبیر در مدار بالای ۵۰۰ کیلومتر و بیش از دوسال قرار می گیرد؛ تمام تلاش ما این است که بتوانیم ماهواره های خوبی را بسازیم اکنون در حال تحویل گیری این دو ماهواره هستیم و به صورت ماهانه آنها را مورد بررسی و تست قرار می‌گیریم و اگر نیاز به تعویض و یا تستی دوباره داشته باشند آنها را انجام می‌دهیم و ان‌شاءالله شاهد قرار گرفتن این دو ماهواره روی مدار خواهیم بود.

پرتاب ماهواره ها در اولویت ماست و تلاش داریم تا آنها را حتما پرتاب کنیم،  این اعتقاد اکنون وجود دارد که باید حوزه فضایی را رونق بخشید و در آینده ای نزدیک شاهد پیشرفت صنعت فضایی و قرار دادن ماهواره ها در فضا و استفاده از داده های مختلف علمی و توسعه کسب و کارها خواهیم بود.

باشگاه خبرنگاران جوان: درباره ماهواره پارس ١ و تفاهم‌نامه‌ای که با وزارت علوم تحقیقات و فناوری به امضا رسیده است، توضیحاتی بفرمایید.

براری: پارس ۱ با همکاری دانشگاه ها و شرکت های خصوصی و با مدیریت پژوهشگاه فضایی ساخته شد و قراردادی که ما با وزارت علوم منعقد کردیم برای قطع ساخت ماهواره با قدرت پنج متر بود، برنامه ما این است که تا سال ۱۴۰۴ بتوانیم به ساخت ماهواره بومی با دقت یک متر دست پیدا کنیم، ماهواره سنجشی ما از ۴۵ متر امیرکبیر به ۳۰ متر شریف ۲۲ متر ظفر ۱۵ متر پارس ١ و پنج متر پارس ٢ رسیده است.

باشگاه خبرنگاران جوان: در حوزه ساخت ماهواره‌های مخابراتی آیا موفقیت‌هایی کسب کرده ایم؟

براری: ماهواره مخابراتی ناهید یک وجود دارد که کاملا تحویل گیری آن انجام گرفته و در حال سازگاری پرتاب آن هستیم؛ همچنین ماهواره ناهید ۲ و ایران ست ۱ و ایران ست دو هم جزئی از این ماهواره های مخابراتی هستند که  امیدوارم تا سال ۱۴۰۴ بتوانیم ماهواره های مخابراتی را هم روی مدار قرار دهیم.

باشگاه خبرنگاران جوان: به حضور شرکت های دانش بنیان و بخش اقتصادی در میان حوزه فضایی اشاره کردید اما دولت هم به عنوان بخش تصدی‌گری و حکومتی باید بودجه ای را برای بخش حوزه فضایی در نظر گرفته باشد بودجه ای که در سال جدید و همچنین و قانون ششم توسعه برای حوزه فضایی در نظر گرفته چه میزان بوده است؟

براری: از وقتی که سازمان فضایی دوباره به وزارت ارتباطات تحویل داده شد بیش از ۸۸۰ میلیارد تومان در حوزه فضایی سرمایه‌گذاری داشته است و هر سال با رشد خوبی در حوزه فضایی مواجه بوده ایم، تمام کشورهای توسعه یافته برای رونق صنعت فضایی از ترکیب بخش بودجه دولتی و خصوصی استفاده می کنند و در سال جدید هم قرار شد سه هزار و ۶۰۰ میلیارد تومان به بخش فضایی تخصیص یابد که از این مبلغ ۹۰۰ میلیارد تومان توسط بخش خصوصی جذب می‌شود و این ترکیب سبب پیشرفت حوزه فضایی می شود.

در تلاش هستیم تا از تمام منابع مالی برنامه ششم توسعه استفاده کنیم و سپس از بخش خصوصی برای رونق حوزه فضایی بهره ببریم و بستر مناسبی را برای حضور بیشتر این شرکت ها فراهم کنیم زیرا آنها پتانسیل بسیار خوبی برای رشد و توسعه صنعت فضایی دارند.

انتهای پیام/