حتما دیده اید کسی که فوت می کند بلافاصله بعد از دفنش روی قبر آب می ریزند و بعد از آن نیز هربار که بر سر قبر مرده می آیند روی آن آب می ریزند. شاید کمتر کسی علت این کار را بداند. امروز در بخش دینی نیک صالحی می خواهیم علت آب ریختن روی قبر مرده را توضیح دهیم. با ما همراه باشید
راز آب ریختن روی قبراز حضرت ابو عبد اللَّه علیه السّلام پرسیدند: سرّ آب ریختن روی قبر چیست؟
علت آب ریختن روی قبر
حضرت فرمودند: تا مادامى که خاک
قبر تازه و مرطوب است عذاب از صاحب قبر برداشته مى شود.
از حضرت جعفر بن محمّد، از پدرش علیهما السّلام نقل شده که فرمودند:
قبر نبىّ اکرم صلّى اللَّه علیه و
آله به قدر یک وجب از زمین مرتفع است و آن حضرت امر فرموده اند که قبور را آب بپاشند.
کارهای نیک نقش به سزایی در آرامش روح در عالم برزخ و رهایی از فشار قبر دارد
ولی مطابق روایات بعضی از اعمال در این راستا نقش بیشتری دارند در این جا به این موارد توجه کنید :
۱ – نماز شب : امام رضا (علیه السلام) فرمودند : « کسی که نماز شب بخواند
و در قنوت نماز « وِتْر » هفتاد بار استغفار کند « اُجِیرَ مِنْ عَذابِ الْقَبْرِ » : « از عذاب قبر پناه داده می‌شود »۱
۲ – به طور کامل و صحیح انجام دادن رکوع : امام باقر (علیه‌السلام) فرمودند :
« کسی که رکوع نمازش را کامل انجام دهد وحشت قبر به او نمی‌رسد . »۲
۳ – صدقه دادن : رسول اکرم (صلی الله علیه وآله) فرمودند : « بر میت ساعتی
سخت‌تر از شب اول قبر نیست ، پس رحم نمایید به مردگان خود با صدقه دادن . »
۴ – نماز وحشت خواندن برای مرده
۶ – مردن در جمعه : مردن بین ظهر پنجشنبه تا ظهر جمعه موجب رفع فشار قبر می‌گردد
و طبق بعضی روایات امام صادق (علیه السلام) فرمودن : « کسی که در روز جمعه بمیرد
برای او برات آزادی از فشار قبر مقرّر می‌شود . »۳
۸ – ریختن آب روی قبر : مستحب است پس از آنکه میت به خاک سپرده شد شخصی رو به قبله بایستد و از ناحیه‌ی بالای سر میت تا روبروی پای او آب بپاشد و سپس از آنجا تا بالای سر او بپاشد و اگر آب زیاد آمد به وسط قبر بپاشد ؛ چنان که این مطلب از امام کاظم (علیه السلام) نقل شده است .۴بعید نیست که پاشیدن آب بر روی قبر تا ۴۰ روز یا ۴۰ ماه مستحب است .
عواملی برای آرامش روح در عالم برزخ
راز آب ریختن روی قبر
پیامبر (صلی الله علیه وآله) دستور می‌داد روی قبر آب بپاشیدند. و این سنت در زمان رسول خدا عمل می‌شد .۶
محدّث قمی (رحمه الله علیه) می‌گوید : « پاشیدن آب روی قبر در هر نیکو است . »۷
امام صادق (علیه السلام) درباره پاشیدن آب بر روی قبر فرمودند : « تا وقتی که
رطوبت آب روی خاک قبر است ، عذاب قبر از میت دور می‌گردد.»۸
لازم به ذکر است که : مردم به این کار استحبابی خوب عمل می‌کنند ؛چون هر عصر پنجشنبه
که به زیارت اهل قبور می‌روند سنگ قبر و حتی تمام روی قبر را با آب یا گلاب می‌شویند.
۹ – خواندن بعضی از سوره‌های قرآن : امام علی (علیه السلام) فرمودند :
« کسی که هر جمعه سوره‌ی نساء را بخواند از فشار قبر در امان باشد .»۹
امام صادق (علیه السلام) فرمودند : « سوره‌ی یاسین قلب قرآن است
هرکس آن را قبل از غروب بخواند از فشار قبر ایمن باشد . » ۱۰
همچنین کسی که به خواندن سوره‌ی « زُخْرف » مداومت کند خداوند او را
در قبرش از فشار قبر و جانوران زمین ایمن گرداند .۱۱
پیامبر (صلی الله علیه وآله) فرمودند : « کسی که هنگام خواب سوره‌ی تکاثر را بخواند ، از سختی قبر ایمن گردد . »۱۲
امام صادق (علیه السلام) فرمودند : « کسی که سوره‌ی ((ن وَ الْقَلَم))
را در نماز واجب یا نافله بخواند او را از فشار قبر پناه دهد . »
۱۱ – آنکه دفن شود در نجف اشرف و کربلا ؛ زیرا که از خواصّ آن تربت شریف آن است که ساقط می‌شود عذاب قبر و حساب منکر و نکیر از کسی که در آن مدفون شود .۱۵
۱۲ – آنکه روز اول رجب ده رکعت نماز بخواند و در هر رکعت یک مرتبه حمد و سه مرتبه توحید تا محفوظ بماند از فتنه‌ی قبر و عذاب روز قیامت . و در شب اول رجب بعد از نماز مغرب بیست رکعت به حمد و توحید خواندن برای رفع عذاب قبر نافع است.۱۶
شیخ طوسی در « مصباح المتهجّد » از حضرت رسول (صلی الله علیه وآله) روایت کرده که هر که در شب جمعه دو رکعت نماز بخواند در هر رکعت حمد و پانزده مرتبه « اذّا زلزلت »حق تعالی او را از عذاب قبر و از هول‌های روز قیامت ایمن گرداند
۱۳ – آنکه چهار روز از ماه رجب روزه بگیرد۱۷ و همچنین روزه گرفتن دوازده روز از شعبان .۱۸
۱۴- از چیزهایی که باعث نجات از عذاب قبر است خواندن سوره‌ی « تَبارَکَ الْمُلک » بالای قبر میت است ؛ چنان که قطب راوندی از ابن عباس نقل کرده که : مردی رو به روی قبری خیمه‌ای زد و ندانست که آن قبر است و سوره‌ی « تَبارَکَ الْمُلک » را خواند ، پس شنید صیحه زننده‌ای را که گفت : این سوره نجات دهنده است. این مطلب را به حضرت رسول (صلی الله علیه وآله) کرد . آن حضرت فرمودند : آن سوره نجات دهنده است از عذاب قبر .۱۹
شیخ کلینی از حضرت امام محمد باقر (علیه السلام) روایت کرده که فرمودند : « سوره‌ی ملک مانعه است ؛یعنی منع می‌کند از عذاب قبر .
حوزه و تبیان
