خبرگزاري آريا –
انتقال شپش از يک فرد به فرد ديگر از طريق تماس مستقيم صورت ميگيرد
شپش انگل اجباري خارجي و خونخوار جوامع انساني است که قدمت آن به دوران قبل از تاريخ بر مي گردد، اگر چه در مناطق متعددي بهبود وضعيت بهداشتي، اقتصادي و اجتماعي تاثير بسزايي در کاهش آلودگي به شپش داشته است اما همچنان شپش گستردگي جهاني دارد.شپش در محل هاي پر جمعيت و در زمان جنگ به علت عدم توجه به بهداشت فردي، بيشتر مشاهده مي شود.
شپش در کودکان، بسيار شايع تر از بزرگسالان بوده و در جنس مونث شايع تر از جنس مذکر است.
شپش به دنبال تماس هاي نزديک بين فردي يا هنگامي که افراد خانواده در فصول سرد براي تامين گرما لباس هاي بيشتري مي پوشند و به صورت دسته جمعي زندگي مي کنند، از شخصي به شخص ديگر انتقال مي يابد .
شپش به جامعه و يا طبقه اجتماعي خاصي تعلق ندارد و تمام افراد جامعه را به خصوص در همه گيري ها مبتلا مي سازد، بالا بردن سطح آگاهي هاي جامعه، بهبود رفتارهاي بهداشتي، تشخيص و درمان مبتلايان به ويژه در مراکز تجمع جمعيتي، از راه هاي مهم مبارزه با شپش است و هماهنگي و همکاري گسترده بخش بهداشت با ساير بخش هاي توسعه را مي طلبد.
شپش ها حشراتي مضر از دسته ي انگل ها هستند. اين بدان معني است که شپش بدون يک ميزبان انسان نمي توانند زنده بمانند. اين گونه فقط مي تواند روي بدن ميزبان انسان زندگي کند، بنابراين شما نمي توانيد آن را از سگ و گربه يا هر نوع حيوان خانگي ديگر که ممکن است داشته باشيد، دريافت کنيد.
شپش ها بال ندارند، بنابراين شپش نمي توانند پرواز کنند.شپش ها ، شش پا و پنجه در انتهاي خود دارند که به وسيله ي آن ها خود را به مو وصل مي کنند. شپش سر مي تواند در هر نقطه بر روي پوست سر قرار بگيرد، اما معمولا در موهاي پشت گردن و اطراف گوش ها، که گرم تر است، يافت مي شود.
رفع اين حشرات سمج از موي سر مي تواند دشوار باشد همچنين اين بيماري بسيار واگير دار است. علائم شپش سر شامل تشخيص شپش در مو، خارش سر، احساس تکان خوردن چيزي روي موي سر و يا احساس غلغلک روي پوست سر است. شپش سر از خون پوست سر به عنوان منبع تغذيه خود استفاده مي کند. شپش سر گاهي نزديک پوست و گاه در مژه ها و ابرو ديده مي شود.
شپش به جامعه و يا طبقه اجتماعي خاصي تعلق ندارد
انتقال شپش چگونه صورت مي پذيرد:
انتقال از يک فرد به فرد ديگر مي تواند از طريق تماس مستقيم (تماس سر افراد با هم) يا استفاده از وسايل شخصي ديگران مثل شانه، کلاه، شال، حوله و روسري صورت گيرد. انتقال در افراد خانواده به سرعت و سهولت رخ مي دهد. شپش در آب زنده نمي ماند. بنابراين از طريق شنا و استخر منتقل نمي شود.
اولين علامت ابتلا به شپش، خارش است و زماني اتفاق مي افتد که شپش شروع به حرکت مي کند که معمولا از حاشيه دو طرف سر شروع مي شود و به طرف مرکز سر گسترش مي يابد. در اين هنگام بيمار احساس خارش در سر مي کند. به تدريج خارش افزايش مي يابد و خراشيدگي با ناخن در اثر خارش در سر پيش مي آيد. گاهي در موارد پيشرفته، غدد لنفاوي در ناحيه گردن برجسته مي شوند.
انواع شپش:
در حقيقت ۳ نوع شپش وجود دارد که هر سه آنها علائم تقريبا مشابهي را ايجاد مي‌کنند اما هر يک در قسمت متفاوتي از بدن لانه گزيني مي‌کنند. شپش سر که روي سر، گردن و گوش‌ها زندگي مي‌کند، شپش بدن که از روي لباس يا تختخواب روي بدن منتقل مي‌شود و
شپش ناحيه تناسلي که روي موهاي زائد و پوست ناحيه تناسلي زندگي مي‌کند. سايز شپش به اندازه يک دانه کنجد است که با کمي دقت مي‌توانيد آنها را ببينيد. رنگ شپش مي‌تواند سفيد، قهوه‌اي يا خاکستري تيره باشد. تخم شپش معمولا گرد يا بيضي شکل است و شپش‌ها آنها را روي ساقه مو در نزديکي پوست سر مي‌چسبانند.
براي مشخص‌شدن تخم شپش مي‌توانيد بعد از حمام موي‌تان را شانه بزنيد و موهاي روي شانه را بررسي کنيد. شپش در ميان کودکان در مدارس و مهدکودک‌ها رايج‌تر است زيرا بچه‌ها با يکديگر ارتباط نزديک‌تري دارند و ممکن است از شانه‌ها و گل سرهاي يکديگر استفاده کنند.
بزرگسالاني که در خانه با کودکان زندگي مي‌کنند هم در خطر بيشتري قرار دارند. وقتي موهاي سرتان با موهاي سر فرد مبتلا تماس پيدا مي‌کند شپش مي‌تواند از روي موي او به موي شما بخزد. البته شپش‌ها مي‌توانند براي مدت کوتاهي روي لباس يا وسايل شخصي هم زنده بمانند اما به‌ياد داشته باشيد شپش‌ها نه مي‌توانند پرواز کنند و نه بپرند!
اولين علامت ابتلا به شپش خارش است
پيشگيري از ابتلا يه شپش:
ابتلا به شپش مسري است، بنابراين براي جلوگيري از ابتلا به شپش بايد يکسري نکات را رعايت کنيد. هيچ‌وقت وسايل شخصي خود ازجمله شانه سر، سنجاق، کش، تل، کلاه، مقنعه و روسري خود را با افراد ديگر تقسيم نکنيد. لباس‌ها و ملحفه‌هاي‌تان را هم مرتب عوض کنيد و شست‌وشو دهيد. اگر يک نفر در خانه‌تان مبتلا به شپش شده حتما همه مبل‌ها، صندلي‌ها و زمين را جاروبرقي بکشيد و براي ۲ هفته روي آنها را با کاور پلاستيکي بپوشانيد. اگر مي‌خواهيد نگراني‌تان رفع شود به پزشک مراجعه کنيد؛ پزشک، پوست سر شما را با استفاده از نور مخصوصي بررسي مي‌کند.
با اين لامپ مي‌توان به آساني شپش‌ها را شناسايي کرد. علاوه‌بر اين بايد تمامي لباس‌هايي که در ۴۸ساعت گذشته از آن استفاده کرده‌ايد و ملحفه‌ها و حوله‌ها را با استفاده از شوينده‌هاي مخصوص شپش و آب داغ شست‌وشو دهيد. اگر هم کودک‌تان عادت دارد با عروسک‌هايش بخوابد آنها را هم براي ۲۰دقيقه در خشک کن با دماي بالا بيندازيد. براي درمان شپش‌تان خجالت نکشيد! ارزش اين همه خارش و سختي را ندارد!
درمان شپش:
از پديکوليسايد يا شامپوي شپش براي درمان شپش سر استفاده کنيد.
پديکوسايد را مي توانيد بدون نسخه پزشک هم تهيه کنيد. يک بطري براي درمان فردي با موي کوتاه يا متوسط و دو بطري براي کسي که موي بلندي دارد لازم است. بعضي شامپو هاي شپش علاوه بر رفع شپش سر تخم شپش يا رشک را نيز مي کشد اما بعضي ديگر فقط شپش هاي خزنده را مي کشند.
در صورتي که شپش هاي زنده را از بين برديد بايد به دنبال راه حلي براي از بين بردن رشک ها يا همان تخم شپش نيز باشيد. به ياد داشته باشيد که داروهاي شيميايي شپش حاوي مواد تشکيل دهنده اي هستند که ممکن است اثرات پنهاني مضري براي بدن داشته باشد. به همين دليل اگر نگران درمان شپش سر با داروي شيميايي هستيد در ادامه روش هاي درمان خانگي شپش سر با استفاده از مواد طبيعي را نيز آورده ايم.
با ½ فنجان سرکه سيب و ½ فنجان آب گرم موها را بشوييد
از سرکه سيب براي درمان شپش استفاده کنيد.
با ½ فنجان سرکه سيب و ½ فنجان آب گرم موها را بشوييد. آن را روي مو بريزيد. موهاي فرد را با شانه ي مخصوص شپش يا همان شانه نيت شانه کنيد. اين کار باعث مي شود شپش هاي سمج راحت تر از بين بروند.
از روغن براي درمان شپش سر استفاده کنيد.
گفته شده است که انواع مختلفي از روغن ها، در درمان شپش سر موثر است. مي توانيد روغن هاي زير را امتحان کنيد:
از روغن نارگيل استفاده کنيد. ½ فنجان روغن نارگيل را روي پوست سر ماساژ دهيد. براي رفع شپش ها و تخم هاي شپش از شانه شپش نيت استفاده کنيد.
از روغن نيم يا چريش استفاده کنيد. اين روغن حشره کش طبيعي است که براي انسان ضرري ندارد. روغن را روي مو ها و پوست سر بماليد و چند دقيقه بگذاريد بماند. سپس موها را با شانه شپش نيت شانه کنيد تا شپش ها و تخم شپش يا رشک از موها خارج شود.
از روغن درخت چاي استفاده کنيد. مانند روغن نيم، اين روغن هم يک حشره کش طبيعي است.
از اسانس اين گياهان براي درمان شپش استفاده کنيد.
يک اسپري اسانس درست کنيد. اسپري کردن اسانس اين گياهان روي مو و سر موجب مي شود تخم شپش و شپش ها سست شوند و سريع تر بميرند. در يک بطري اسپري ۵ قطره روغن در يک اونس آب پر کنيد. مي توانيد اسانس گياهان دارويي زير را امتحان کنيد:
• اسطوخدوس
• پونه کوهي
• نعناع تند
• آويشن
• اکاليپتوس
تمام لباس هاي فرد مبتلا بايد شسته شود.
لباس، ملافه، حوله، بالش ها و هر چيز ديگري که قابل شستشو است بايد در آب گرم شسته شود. وقتي که شپش ها در معرض دماي ۵۴ درجه سانتيگراد يا بالا تر به مدت ۵ دقيقه يا بيشتر قرار بگيرند، مي ميرند.
موهاي خود را به طور منظم بررسي کنيد
پس از درمان هاي اوليه شما بايد هر ۸ ساعت يک بار موهاي خود را از وجود شپش بررسي کنيد زيرا شپش به صورت دوره اي تخم گذاري مي کند و محال است که بادرمان هاي ابتدايي از همه آن ها بتوانيم خلاص شويم. در ۳ روز اول درمان موها را هر ۸ ساعت يک بار شانه کنيد و پس از آن هر ۱۶ ساعت يک بار پوست سر را بررسي کنيد در صورت لزوم اين کار را به مدت دو هفته ادامه دهيد. بيشتر شپش ها با درمان هاي اوليه به مدت ۱۰ روز از بين مي روند.
درمان شپش موي سر با سس مايونز
گفته مي شود اگر مايونز روي مو ماليده شود و يک شب تا صبح روي آن با کلاه کيسه اي مخصوص سر پوشيده شود شپش ها را خفه مي کند ، براي اين منظور روش صحيح درمان شپش با سس مايونز را خواهيم گفت ؛ ابتدا موهايتان را کاملا به سُس مايونز آغشته کنيد. آنها را محکم با پلاستيک يا کلاه حمام بپوشانيد. همچنين مي توانيد روي پلاستيک را با حوله بپوشانيد؛ حالا اجازه بدهيد حداقل پنج تا شش ساعت روي موهايتان بماند. بعد از مدت تعيين شده موها را به خوبي با شامپو بشوييد و سرتان را کاملا با سشوار خشک کنيد . براي نتيجه ي هرچه بهتر اين کار را هفته اي يک بار به مدت حدود دو ماه تکرار کنيد.
ابتلا به شپش مسري است بنابراين براي جلوگيري از ابتلا بايد يکسري نکات را رعايت کنيد
درمان شپش مو با پياز
پياز نيز يکي از موادي است که در از سالهاي دور تا کنون براي درمان شپش موي سر استفاده مي شود. چهار يا پنج عدد پياز را در مخلوط کن بريزيد تا به شکل خمير درآيد ، خمير حاصله را در صافي بريزيد و با پشت قاشق فشار بدهيد تا آب آن خارج شود حالا پوست سرتان را با آب پياز ماساژ بدهيد و آن را با کلاه حمام بپوشانيد و اجازه بدهيد حداقل دو ساعت روي سرتان بماند بعد از مدت زمان مناسب موها را با شامپو و آب ولرم بشوييد و سپس حتما موها را خشک کنيد و براي جدا کردن شپش ها از يک شانه ي ضدشپش استفاده کنيد.
فراموش نکنيد که اين درمان را سه روز متوالي تکرار کنيد و سپس براي ريشه کن کردن کامل شپش سر، آن را هفته اي يک بار به مدت دو ماه تکرار کنيد.
درمان شپش موي سر با اسپند
براي استفاده از اين روش درمان يک قاشق اسپند خشک را آسياب کرده و با يک ليوان آب جوش مخلوط کنيد و اجازه دهيد به مدت ۱۵ دقيقه دم بکشد. اگر موهاي فرزندتان بلند است مقدار آن را تا ۲ يا ۳ برابر افزايش دهيد. براي اثربخشي بهتر مي‌توانيد موها را با يک کيسه پلاستيکي پوشش دهيد. کل موها را به اين ترکيب آغشته کرده و اجازه دهيد تا ۴۵ دقيقه روي موها باقي بماند سپس موها را باآب گرم آبکشي نماييد.
براي اينکه اثربخشي اين روش بهتر بوده و شپش مو به طور کامل از بين رود بهتر است به مدت يک هفته اين روش را تکرار نماييد.
درمان شپش سر با حنا
براي درمان شپش سر از حنا استفاده کنيد. حنا را با آب گرم مخلوط کرده و بعد همه موهاي سرتان را با حنا بپوشانيد. حالا يک نايلون روي موها بگذاريد و صبر کنيد. بعد از ۳ ساعت موهايتان را بشوييد. حالا با شانه دانه ريز موهايتان را شانه کنيد تا تارهاي آن کاملا از هم جدا شوند.
اگر دوست داشتيد کمي مورد هم با حنا ترکيب کنيد تا با اينکار موهايتان هم تقويت شود.
اگر يک نفر در خانه‌تان مبتلا به شپش شده همه مبل‌ها،صندلي‌ها و زمين را جاروبرقي بکشيد
باورهاي غلط درباره شپش:
کثيفي موي سر عامل ابتلا به شپش است
اين باور اشتباه است . شپش حشره ريزي است که به تميزي و کثيفي موي سر اهميت نمي دهد حتي پرپشتي ، کم پشتي و کوتاه و بلند بودن مو نيز برايش مهم نيست . اما بهتر است هميشه موي خود را تميز و کوتاه نگه داريد تا در صورت ابتلا به شپش با خبر شويد. داشتن موي بلند روند درمان شپش را سخت مي کند.
شپش سر بيماري را انتقال مي دهد
اين باور اشتباه است. شپش موي سر موجب خارش شديد موي سر در کودکان مي شود و در برخي از موارد نيش آن ها موجب التهاب پوست سر آن هامي گردد اما برخلاف باور عموم بيماري را منتقل نمي کند.
وقتي همکلاسي فرزندم مبتلا به شپش است ، لزومي ندارد ما براي کودکمان درمان ضد شپش آغاز کنيم
اين باور غلط است. بيشتر کودکان مدرسه اي که همکلاسي آن ها دچار شپش است ، مبتلا به شپش مي شوند پس بهتر است آن ها نيز از محصولات ضد شپش زير نظر متخصص استفاده کنند.
شپش مخصوص موي کودکان است
اين يک باور غلط است . شپش ممکن است در موي همه افراد در سنين مختلف ديده شود اما در کودکان به علت رابطه تنگاتنگي که با يکديگر دارند شايع تر است. و اگر کسي مبتلا به شپش باشد اين امکان وجود دارد که شما نيز از او شپش بگيريد.
شپش روي سر کودکان خانواده هاي فقير ماندگار تر است
اين باور غلط است و مي تواند برعکس باشد. کودکان خانواده هاي مرفه به دليل اينکه فرزندشان در رفاه و بهداشت است کمتر موي فرزند خود را از نظر آلوده بودن به شپش بررسي مي کنند و به همين دليل ديرتر به تشخيص مي رسند و شپش روي سر فرزندشان بيشتر ماندگار مي شود.
شپش از طريق آب استخر منتقل مي شود
شپش ها نمي توانند در آب شنا کنند و از طريق آب از موي سر فردي به فرد ديگر منتقل شوند اما مي توانند از طريق استفاده مشترک لوازم شخصي مانند حوله و برس منتقل گردند.
شپش ها توانايي پرواز دارند و مي تواننداز روي سر يک فرد روي سر ديگري بپرند
اين باور اشتباه است. شپش ها از روي سر يک فرد نمي توانند بر روي سر فرد ديگر بپرند اما مي توانند به سرعت حرکت کنند و از طريق تماس مستقيم با موي فرد آلوده به شپش به ديگري منتقل گردند.
عامل انتقال شپش سر به انسان حيوانات هستند
اين يک باور اشتباه است . شپش سر مختص حيوانات نيست و فقط انسان ها را مبتلا مي کند.
گردآوري:بخش سلامت بيتوته
