خبرگزاري آريا – سکته مغزي زماني رخ مي دهد که جريان خون به بخشي از مغز فرد قطع شده يا کاهش مي‌يابد. اين امر باعث محروميت بافت مغزي از اکسيژن و مواد مغذي شده و سلول‌هاي مغزي در عرض چند دقيقه شروع به مردن مي‌کنند.
به گزارش خبرگزاري آريا از ايسنا، سکته مغزي يک وضعيت اورژانسي پزشکي است که درمان سريع در آن ضرورت دارد.
اقدامات فوريِ اوليه مي تواند آسيب هاي مغزي و عوارض بالقوه آن را کاهش دهد. نکته مثبت در مورد اين عارضه اين است که سکته مغزي قابل پيشگيري و درمان بوده و مرگ و ميرهاي ناشي از آن نسبت به گذشته کاهش يافته است.
علائم سکته مغزي
در صورتي که فکر مي کنيد خودتان يا فرد ديگري ممکن است سکته مغزي در پيش رو داشته باشيد به اين علائم توجه کنيد.
همچنين زمان آغاز اين علائم را به خاطر بسپاريد. فراموش نکنيد مدت زمان بروز اين علائم مي‌تواند گزينه هاي درماني را تحت تاثير قرار دهد.
مشکل در صحبت کردن و ادراک: ممکن است فرد احساس گيجي کرده و کلمات را به طور نامفهوم ادا کند يا در درک صحبت ها دچار مشکل شود.
فلج يا بي حسي صورت، دست يا پا: ممکن است فرد بي حسي، ضعف يا فلج ناگهاني در صورت دست يا پاي خود احساس کند. اين اتفاق اغلب در يک سمت بدن رخ مي‌دهد. فرد بايد سعي کند هر دو دست خود را همزمان بالاي سر خود بلند کند. اگر يکي از دستها شروع به افتادن کند، ممکن است دچار سکته مغزي شده باشد. همچنين هنگامي که سعي مي‌کند لبخند بزند، ممکن است دهانش سست شده و آب از دهانش خارج شود.
مشکل در بينايي يک يا هر دو چشم: ممکن است فرد به طور ناگهاني دچار تاري ديد، دوبيني يا سياهي رفتن در يک يا هر دو چشم خود شود.
سردرد: ممکن است دچار سردرد شديدِ ناگهاني شود. اين سردرد مي‌تواند همراه با استفراغ، سرگيجه يا دگرگوني هوشياري فرد باشد. اين علائم نشان دهنده سکته مغزي است.
مشکل در راه رفتن: ممکن است هنگام راه رفتن تلو تلو بخورد يا سرگيجه ناگهاني و از دست دادن تعادل و هماهنگي را تجربه کند.
زمان مناسب مراجعه به پزشک
اگر متوجه علائم سکته مغزي در فردي شديد، حتي در صورتي که علائم ثابت نبوده و از بين مي‌روند، سريعاً به پزشک اطلاع دهيد و مراحل زير را انجام دهيد:
۱) صورت: از فرد بخواهيد لبخند بزند. آيا يک سمت دهانش سست است؟
۲) دست ها: از فرد بخواهيد هر دو دستش را بالا ببرد. آيا يکي از دست ها پايين مي افتد يا قادر به بالا بردن يکي از دست ها نيست؟
۳) صحبت کردن: از فرد بخواهيد يک عبارت ساده را تکرار کند. آيا کلمات را نادرست و مبهم ادا مي کند؟
۴) زمان: در صورتي که فرد هر يک از اين علائم را داشت، سريعاً با اورژانس تماس بگيريد. تا زمان رسيدن نيروهاي اورژانس به دقت مراقب فرد مشکوک به سکته مغزي باشيد.
عوامل خطر
بسياري از عوامل مي‌تواند خطر سکته مغزي را افزايش دهند. بعضي از اين عوامل مي‌تواند خطر ابتلا به سکته قلبي را نيز افزايش دهند. عوامل قابل درمان که در بروز سکته مغزي نقش دارند عبارتند از:
عوامل خطرساز سبک زندگي
– چاقي و اضافه وزن
– عدم فعاليت فيزيکي
– مصرف الکل
– سيگار کشيدن يا قرار گرفتن در معرض دود سيگار
– استفاده از مواد مخدر مانند کوکائين و مت آمفتامين
عوامل خطرساز پزشکي
– فشار خون بالاتر از ۱۲۰ روي ۸۰ ميلي متر جيوه
– کلسترول بالا
– ديابت
– آپنه انسدادي خواب (OSA)
– بيماري هاي قلبي عروقي از جمله نارسايي قلبي، نقص هاي قلبي، عفونت قلب يا ضربان قلب غيرطبيعي
– سابقه شخصي و خانوادگي سکته مغزي، سکته قلبي يا حمله ايسکمي گذرا (TIA)
ساير عوامل مرتبط با خطر بالاي سکته مغزي
– سن: افراد بالاي ۵۵ سال بيشتر از جوانان در معرض سکته مغزي قرار دارند.
– نژاد: افراد آمريکايي-آفريقايي نسبت به افراد ساير نژادها با خطر بيشتري براي سکته مغزي مواجه اند.
– جنسيت: مردان بيشتر از زنان احتمال سکته مغزي دارند. زناني که سکته مغزي مي کنند، معمولا سن بيشتري نسبت به مرداني که سکته مغزي مي کنند داشته و زنان کمتر از مردان احتمال دارد جان خود را به دليل سکته مغزي از دست دهند.
– هورمون ها: مصرف قرص هاي ضد بارداري و هورمون درماني که شامل استروژن باشد و همچنين افزايش سطوح استروژن ناشي از حاملگي و زايمان خطر سکته مغزي را افزايش مي‌دهد.
پيشگيري از سکته مغزي
دانستن عوامل خطر سکته مغزي، پيروي از توصيه هاي پزشک و اتخاذ شيوه زندگي سالم بهترين اقداماتي است که مي‌توانيد براي جلوگيري از سکته مغزي انجام دهيد.
در صورتي که پيش‌تر سابقه سکته مغزي يا حمله ايسکمي گذرا داشته‌ايد، اين اقدامات مي‌توانند به جلوگيري از سکته مغزي دوباره کمک کنند.
پيروي از دستورات پس از سکته مغزي که از بيمارستان دريافت مي‌کنيد نيز نقش مهمي دارد. بسياري از راهبردهاي پيشگيري از سکته مغزي همانند راهبردهاي پيشگيري از بيماري هاي قلبي است.
به طور کلي توصيه هاي شيوه زندگي سالم به نقل از سايت تخصصي مايوکلينيک عبارتند از:
– کنترل فشار خون بالا: اين از مهمترين کارهايي است که مي توانيد براي کاهش خطر سکته مغزي انجام دهيد. اگر پيش‌تر سکته مغزي را تجربه کرده‌ايد، پايين نگه داشتن فشار خون راهي مناسب براي پيشگيري از سکته هاي مغزي يا حمله هاي ايسکمي گذراي بعدي است.
ورزش، مديريت استرس، حفظ وزن سالم، محدود کردن مقدار سديم و پرهيز از مصرف الکل مي‌تواند به حفظ فشار خون مناسب کمک کند. علاوه بر توصيه تغييرات شيوه زندگي، پزشک شما ممکن است داروهايي براي درمان فشار خون بالا تجويز کند.
کاهش ميزان کلسترول و چربي اشباع در رژيم غذايي: خوردن کمتر کلسترول و چربي به ويژه چربي هاي اشباع شده و ترانس مي‌تواند پلاک هاي خوني را در رگ هاي شما کاهش دهد. در صورتي که نتوانيد کلسترول خود را تنها از طريق تغييرات تغذيه اي کنترل کنيد، پزشک شما ممکن است داروهاي کاهش کلسترول را برايتان تجويز کند.
ترک استعمال دخانيات: استعمال دخانيات خطر ابتلا به سکته مغزي را براي افراد سيگاري و غير سيگاري در معرض دود دخانيات افزايش مي‌دهد. ترک استعمال دخانيات خطر سکته مغزي را کاهش مي‌دهد.
کنترل ديابت: شما مي توانيد ديابت را با رژيمي غذايي، ورزش، کنترل وزن و همچنين با داروها کنترل کنيد.
حفظ وزن سالم: داشتن اضافه وزن به ساير عوامل خطر سکته مغزي مانند فشار خون بالا، بيماري هاي قلبي عروقي و ديابت کمک مي‌کند. کاهش وزن به اندازه ۴٫۵ کيلوگرم مي‌تواند فشار خون شما را کاهش داده و سطح کلسترول خون را بهبود بخشد.
پيروي از رژيم غذايي غني از ميوه ها و سبزيجات: رژيم غذايي حاوي پنج وعده يا بيشتر از ميوه ها و سبزيجات خطر سکته مغزي را کاهش مي‌دهد. پيروي از رژيم غذايي مديترانه اي که بر مصرف روغن زيتون، ميوه ها، آجيل ها، سبزيجات و غلات کامل تأکيد دارد نيز مي تواند بسيار مفيد باشد.
ورزش منظم: ورزش هاي هوازي يا قلبي-عروقي موجب کاهش خطر ابتلا به سکته مغزي مي شوند. ورزش مي تواند فشار خون شما را کاهش داده و سطح ليپوپروتئين پرچگالي يا همان کلسترول خوب (HDL) را افزايش داده و سلامت کلي عروق خوني و قلب را بهبود بخشد. همچنين در کاهش وزن، مديريت استرس و کنترل ديابت به شما کمک مي کند.
به تدريج تا ۳۰ دقيقه فعاليت هايي مانند پياده روي، آهسته دويدن، شنا و دوچرخه سواري را در تمام يا بيشتر روزهاي هفته انجام دهيد.
پرهيز از مصرف الکل: الکل مي‌تواند عامل خطري براي سکته مغزي باشد. مصرف الکل باعث افزايش خطر ابتلا به فشار خون بالا و سکته مغزي مي‌شود. همچنين الکل مي‌تواند با ساير داروهايي که مصرف مي‌کنيد، تداخل پيدا کند.
درمان آپنه انسدادي خواب (OSA): پزشک شما ممکن است يک ارزيابي شبانه اکسيژن را براي بررسي آپنه انسدادي خواب در شما پيشنهاد کند. آپنه انسدادي خواب، اختلالي در خواب است که طي آن ميزان اکسيژن در فرد به طور متناوب در طول شب کاهش مي يابد. درمان اين اختلال شامل استفاده از اکسيژن در شب يا استفاده از دستگاه هاي کوچک روي دهان در شب است که به تنفس فرد کمک مي‌کند.
خودداري از مصرف مواد مخدر: مواد مخدري مانند کوکائين و مت آمفتامين عوامل خطر سکته مغزي و حمله ايسکمي گذرا را افزايش مي‌دهند. کوکائين همچنين جريان خون را کاهش داده که مي‌تواند موجب باريک شدن شريان ها و افزايش خطر سکته مغزي شود.
