ساعت 24-ھدف اوباما ایجاد اجماع بین المللی علیه ایران با استفاده از ساز و کار ھای بین المللی و حل فصل مناقشه ھسته ای از طرق ھمکاری چند جانبه ودسته جمعی بود.اما دولت ترامپ دیگر علاقه ای به مشارکت دادن دیگران نداشته و لذا به حل وفصل دوجانبه می اندیشد .
قاسم محبعلی مدیرکل پیشین خاورمیانه وزارت امور خارجه چند هفته پیش به دعوت سازمان برنامه و بودجه به این سازمان رفت و دریک نشست با عنوان تحریم های یکجانبه آمریکا، آثار و پیامدها سخنرانی کرد. مرکز پژوهش توسعه و آینده نگری وابسته به سازمان برنامه و بودجه پاور پوینت سخنان وی را در سایت خود قرار داده است. آنچه میخوانید بخش پایانی دیدگاه محبعلی است . دیدگاه وی را در باره تفاوت راهبرد اوباما و ترامپ در باره چگونگی برخورد با ایران در ادامه تشریح شده است.
ترامپ تکرو
هدف اوباما ایجاد اجماع بین المللی علیه ایران با استفاده از ساز و کار های بین المللی و حل فصل مناقشه ھسته ای از طرق همکاری چند جانبه ودسته جمعی بود. لذا هم در تنظیم اقدامات و هم در حجم و سرعت اعمال تحریم هابر مشارکت همکاری سایر قدرت ھای بزرگ و دول موثر طرف رابطه با ایران اتکا داشت. لذا اجرای تحریم ها را متناسب با توانایی و منافع دیگرکشور تنظیم و درصورت لزوم تخفیفاتی و استثنا هایی برای دیگر کشورهای ذینفع قائل می شد. دولت ترامپ دیگر علاقه ای به مشارکت دادن دیگران نداشته و لذا به حل وفصل دوجانبه می اندیشد . بنابراین این دیگر بعید است منتظر هماهنگی و همراهی دیگر کشور ها شده و یا آمادگی برای استثناکردن دولتی داشته باشد. مگر اینکه مابه ازای مناسبی در روابط دوجانبه خود با دولت ثالث دریافت کرده و یا این اقدام مستقیما تامین کننده منافع ملی آمریکا باشد.
هدف اوباما ایجاد اجماع بین المللی علیه ایران با استفاده از ساز و کار های بین المللی و حل فصل مناقشه ھسته ای از طرق همکاری چند جانبه ودسته جمعی بود.
به گزارش ساعت 24 ، استراتژی اوباما در قبال ایران بر پایه سیاست تعامل ( فشار ، گفتگو ) و اصلاح رفتاری گام به گام و مورد به مورد در پروسه ھای زمانی کوتاه مدت ، میان مدت و دراز مدت استوار بود. در نتیجه یک تشابه رویکردی بین اروپا و آمریکا شکل گرفته بود . برجام گام اول برای برای ایجاد زمینه های لازم برای گام های بعدی تلقی می شد. اما رویکرد ترامپ بر اعمال فشار حداکثری و حل وفصل همه جانبه و یک باره کلیه اختلافات فیمابین و از جمله باز نویسی و باز تنظیم توافق هسته ای منتهی این بار نه در چارچوب سازمان ملل و ١+۵ بلکه دوجانبه وبین ایران و آمریکا است.لذا این بار تحریم ها صرفا برنامه هسته ای را شامل نمی شود و با توجه مصوبه کاتسا همه جنبه های دیگر شامل سیاست خاورمیانه ای ، برنامه موشکی ، حقوق بشر ، تحریم سپاه پاسداران و قطع و کور کردن راه های تامین منابع مالی، تسلیحاتی تدارکاتی و لجستیک برنامه های فوق و سپاه را نیز در بر می گیرد. هواداران دولت اوباما گلوبالیست ها و مخالفان ورود آمریکا در جنگی دیگر بودند و دولت وی رھبری آمریکا از طریق و در سایه شکل گیری حکمرانی جھانی با مشارکت همه بازیگران اعم از خرد و کلان در جامعه جھانی دنبال می کردند.
این بار تحریم ها صرفا برنامه هسته ای را شامل نمی شود و با توجه مصوبه کاتسا همه جنبه های دیگر شامل سیاست خاورمیانه ای ، برنامه موشکی ، حقوق بشر ، تحریم سپاه پاسداران و قطع و کور کردن راه ھای تامین منابع مالی، تسلیحاتی تدارکاتی و لجستیک برنامه های فوق و سپاه را نیز در بر می گیرد
در این رویکرد سازمان ملل متحد ،اتحادیه ها و ارگان های بین المللی جایگاه ویژه داشتند. پایگاه رای و هواداران ترامپ را محافظه کاران و ایزولیست ها و مخالفان جھانی شدن و حکومت جھانی آمریکا هستند. در این رویکرد نقش همکاری های بین المللی و ارگان های بین المللی نادیده گرفته شده و مناسبات دوجانبه و همکاری های دوجانبه سرلوحه سیاست خارجی آمریکا قرار می گیرد. دردولت ترامپ راست گرایان ، میلیتاریست ها ولابی های کمپانی های صنعتی و سخت افزاری شامل نفتگر ها و تولید کنندگان سلاح ،پیما نکاران ومقاطعه کارا ن و سازمان های یهودی نقش ونفوذ تعیین کننده دارند. نتیجه این تفاوت ها درعمل دیده می شود. به این معنی که ترامپ با خروج از برجام ، این مناقشه را از یک مناقشه بین المللی به مسئله دوجانبه ویک موضوع مابه الاختلاف آمریکا با ایران تبدیل کرده است . در این وضعیت شورای امنیت ، سایر اعضای ١+۵ عملا از جریان مذاکرات پیرامون آینده برنامه هسته ای ایران کنار گذاشته می شوند. ازنظر ترامپ دولتها و دیگر کشورهای ذی نفوذ جهان می توانند مواضع زیر را در مناقشه ایران و آمریکا داشته باشند:
١ -با آمریکا همراهی کنند و به اعمال فشار و تحریم علیه ایران کمک کرده و تحریم هابه طور کامل و یا موردی باز گردانده و از سیاست های تحریمی جدید آمریکا نیز پیروی کنند.
٢ -از همکاری با آمریکا سر باز زده تا وقتی که ایران در برجام باقی مانده است آن ها هم تلاش کنند برجام باقی مانده ، اثار بازگشت تحریم های آمریکایی را بر ایران تا حد ممکن و عدم تلاقی با منافع ملی خودشان کاھش داده و در زمینه های ممکن با ایران همکاری کنند.
٣ -در قبال مناقشات طرفین رویه بی طرفی اتخاذ کرده و بر اساس منافع ملی خود و فرصت های موجود رابطه خود را با ایران ادامه دھند.
۴ -به عنوان واسطه و میانجی تلاش کنند زمینه های مذاکره و حل و فصل کنند.
