سوغات و صنایع دستی قزوین

قزوین شهر زیبایی است که اماکن دیدنی قابل توجهی دارد و گردشگران زیادی را به سمت خود جذب می کند. سوغات و صنایع دستی قزوین نیز همانند جاذبه‌های گردشگریش بسیار متنوع و جذاب است.

مقاله‌های مرتبط:

ﻗﺰﻭﯾﻦ ﺭﺍ ﺩﺭ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﻫﺎی ﻗﺪﯾﻢ ﺍﺭﻭﭘﺎﯾﻴﺎﻥ ﺷﻬﺮ ﺑﺎﺳﺘﺎﻧﯽ ﺁﺭﺳﺎﺱ ﯾﺎ ﺁﺭﺳﺎﺳﻴﺎ ﻭ ﺩﺭ ﺗﺎﺭﯾﺦ ﯾﻮﻧﺎﻥ ﺷﻬﺮ ﻗﺪﯾﻤﯽ ﺭﺍژﯾﺎ ﻧﺎﻣﻴﺪه ‌اند.

ﻗﺮﺍﺭ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺁﻥ ﺑﺮ ﺳﺮ ﺭﺍﻩ ابرﯾﺸﻢ ﺳﺮﻧﻮﺷﺖ ﻗﺰﻭﯾﻦ ﺭﺍ ﺑﺎ ﻓﺮﺍﺯ ﻭ ﻓﺮﻭﺩﻫﺎی ﺗﻠﺦ ﻭ ﺷﻴﺮﯾﻦ ﮔﺮﻩ ﺯﺩﻩ ﺍﺳﺖ. ﻧﻄﻘﻪ ﮐﺎﺳﭙﻴﻦ ﮐﻪ ﺍﺯ ﺭﻭﺯﮔﺎﺭﺍﻥ ﭘﻴﺸﻴﻦ، ﺳﺮﺯﻣﻴﻨﯽ ﺁﺑﺎﺩ ﻭ ﭘﺮﺟﻤﻌﻴﺖ ﺑﻮﺩ، ﺩﺭ ﺯﻣﺎﻥ ﺳﺎﺳﺎﻧﯽ ﺭﻭﻧﻘﯽ ﺩﯾﮕﺮ ﯾﺎﻓﺖ ﻭ ﺑﺎ ﺑﻨﺎی ﺷﻬﺮﺳﺘﺎﻥ ﺷﺎﭘﻮﺭی ﮐﻪ ﺁﻥ ﺭﺍ ﺷﺎﺩﺷﺎﭘﻮﺭ ﻧﻴﺰ می‌خوانند، ﭼﻬﺮه‌ﻫﺎی ﻣﺘﻔﺎﻭﺕ پیدا کرد.

بنابراین قزوین که مرکز استان قزوین است یکی از شهرهای تاریخی ایران و حتی از قدیمی ترین سکونتگاه‌های متمرکز بشری در دشت قزوین بوده است. از این رو صنایع دستی و محصولات فراوانی که ریشه در تاریخ کهن این شهر دارد در این شهر زیبا وجود دارد.

سوغاتی‌های قزوین را به چند دسته می‌توان تقسیم کرد:

۱. شیرینی‌های سنتی و باقلوا قزوین که بسیار متنوع هستند و هر کدام طعم فوق العاده و منحصر بفردی را دارند.

۲. خشکبار و میوه های تازه  قزوین نیز بخش مهمی از سوغات قزوین را به خود اختصاص می‌دهند.

۳. صنایع دستی قزوین که در بخش مربوط به صنایع دستی توضیح داده می‌شوند.

هر چند که  شاید میوه در بسیاری از شهرهای ایران وجود دارد اما میوه‌های قزوین به دلیل آب و هوای بسیار خوب  از ویژگی خاصی برخوردار است اما آنچه که در سوغات قزوین بیشتر و بسیار اختصاصی تر به چشم می‌خورد شیرینی‌ها و نان‌های قزوین است. که از تنوع بسیار زیاد و کیفیت بسیار بالایی برخوردار است.

قزوین یکی از شهرهای پیشکسوت در زمینه شیرینی‌های سنتی از زمان های دور است، زنان هنرمند این مرز و بوم در مناسبت‌های مختلف شیرینی‌های خوشمزه‌ای می‌پزند. امروزه روال سنتی آن همچنان پا برجاست اما بصورت کارگاهی هم  نیز درست می‌شود.

عکس از سایت: کارناوال

انواع شیرینی های  خاص قزوین : شیرینی نان قندی  شیرینی نخودی  شیرینی نان برنجی (زعفرانی،کاکائویی، ساده) شیرینی لب پيچ شیرینی نان بادامی شیرینی نان گردوئی شیرینی وليعهدی شیرینی پادرازی شیرینی توت (زعفرانی،پسته ای، بادامی) شیرینی نان نارگيلی شیرینی قرابيه شیرینی قطاب شیرینی بهشتی نان چایی

 نان چایی قزوین شیرینی خشک و سنتی است که بانوان هنرمند قزوین آن را برای عید نوروز و دیگر مراسم خود درست می‌کنند، روی نان را با کنجد یا مغز پسته می پوشانند.

عکس از سایت: فتوکده

نان نازک قزوین

این نان نیز همچنین در بین مردم قزوین طرفداران زیادی دارد.

نان نازک بسیار ترد است و با توجه به مغزهایی که داخل آن ریخته می شود به شیرینی نازک پسته‌ای، نازک گردوئی و نازک بادامی تقسیم می‌‌شود و شما با توجه به علاقه خود آن را انتخاب کنید.

نان چرخی قزوین

نان چرخی قزوین شباهت بسیاری به نان چایی دارد همانطور که از نامش مشخص است با چرخ دستی مخصوص، چرخ می‌کنند روی نان چرخی با تخم خرفه یا پسته پوشانده می‌شود.

این شیرینی بسیار خوشمزه است.

عکس از: سایت سرآشپز پاپیون

 باقلوا قزوین

 شیرنی باقلوا در بسیاری از شهرهای بزرگ ایران درست می‌شود، اما هر کدام ویژگی مخصوص به خود را دارند و هیچ یک را نمی‌توان بر دیگر برتری داد بلکه این ذائقه است که می‌تواند باقلوای شهری را بر شهر دیگری ترجیح دهد. از این رو باقلوا قزوین با باقلوای شهرهایی چون یزد، تبریز و شیراز رقابت می‌کند و بدلیل تنوع در طعم و طرز تهیه جذاب‌تر است و بر اساس شکل ظاهری می‌توان باقلوای قزوین را به باقلوا پیچ، گل رز، پرچمیتقسیم بندی کرد.

عکس از: مجله تصویر زندگی

شیرینی اتابکی قزوین

شیرینی اتابکی که به شیرینی ولیعهدی نیز معروف است یکی از شیرینی‌های اصیل قزوین بوده که آن را فقط در شهر قزوین می‌توان پیدا کرد که از شکر کمی دارد شیرینی اتابکی را به صورت سنتی در دو رنگ درست می‌کنند، امّا در حال حاضر از انواع قالب‌ها و تزئین‌ها برای این شیرینی استفاده می‌کنند.

عکس از: پارسینه

شیرینی نان قندی قزوین 

شیرینی نان قندی در قزوین کمی با شهرهای دیگر متفاوت است  درست کردن این شیرینی در خانه‌های قزوین مرسوم است اما کمی زمان انتظار ورز آمدن خمیرش بالاست، جالب است که علامت بعلاوه با چاقو بر روی خمیر آن قبل از اینکه آن را داخل فر بگذارند برای بهتر پخته شدن زده می‌شود

عکس از :himmel.ir

میوه‌ها و خشکبار قزوین

در میان میوه های خوب قزوین که به انار سنگان و انگور و سیب و زردآلو می‌توان اشاره کرد، زغال اخته مهمترین و بیشترین رنگ و لعاب را به میوه فروشی ها می دهد در حدی که در روستای هیر برای آن جشن شکر‌گذاری می‌گیرند. جالب است بدانید که مرغوب ترین ذغال اخته کشور از روستای هیر بالغ بر ۲۰۰  تن محصول تأمین می‌شود .

عکس از سایت: ژیوار

و از خشکبار آن نیز می‌توان  به گردو بادام، فندق، پسته، کشمش اشاره کرد. چرا که قزوین استان پر نعمت ایران است که هر ساله چندین تن محصول گردو، بادام، فندق، پسته و کشمش تولید می‌کند. بهتر است گردوی تازه روستای هیر را نیز امتحان کنید. 

پنیر کوزه ای قزوین

از دیگر سوغات بسیار ویژه  قزوین پنیر کوزه ای است که شاید در هیچ جای دیگر از ایران به چشم نخورد پنیر با طعم زیره است که در کوزه درست میشود. البته امکان دارد این پنیر بصورت ساده بدون طعم و یا با طعم سبزی معطر دیگری باشد. در گذشته برای تهیه پنیر آن را بهمراه آب در کوزه ای میریختند و پس از آن در زیر خاک نگه داری می کردند و بعد از مدت ها آن را برای مصرف بیرون می آوردند. حال اگر علاقه به این پنیر دارید می توانید آن را از بازار قزوین تهیه کنید، این پنیر میتواند برای صبحانه، در کنار نان داغ و چای طعم بیاد ماندنی را ایجاد کند.

عکس از : معصومه فریبرزی (مهرنیوز)

صنایع دستی قزوین  فرش بافی

فرش بافت قزوين از نفيس ترين فرش‌های بافته شده ايران می باشد كه متأسفانه بافت آن فراموش شده است و تنها تعدادی از آنها در موزه‌ها و مجموعه‌های شخصی ديده می شود از ويژگی‌های اين فرش تنوع كاربرد رنگ و نقش  می‌باشد.

عکس از : gardeshname.shazdemosafer

گليم بافی

اين هنر تقريباً در تمامی روستاهای قزوين رايج است از مراكز مهم بافت گليم می‌توان به رودبار الموت، رودبار شهرستان، ارداق و ضياءآباد اشاره كرد. 

جاجيم بافی اين هنر در استان قزوين از سابقه نسبتاً طولانی برخوردار است در اكثر روستاهای اين استان جاجيم بافی رايج بوده است، اما متأسفانه اكثر كارگاه‌های آن از چرخه توليد خارج شده است. مواد اوليه بافت جاجيم پشم است كه معمولاً توسط زنان روستا تهيه می‌شود زنان در مواقع بی‌كاری علاوه بر پشم چينی آنها را توسط مواد محلی و گياهی رنگ می‌كنند. لازم به ذكر است كه امروزه از كامواهای رنگی در جاجيم بافی استفاده می‌كنند روستاییان در فصول بی‌کاری كه پاييز و زمستان است كارگاه جاجيم را در داخل اتاق بر پا می‌دارند و عشاير از اوايل بهار و اواخر زمستان در فضای باز به جاجيم بافی می‌پردازند. 

عکس از: یعقوب امینی

پن بافی (نوار بافی)

در گذشته پن را با نخ‌های ابريشمی می بافتند ليكن امروزه از نخ‌های نايلونی نيز استفاده می‌كنند انواع نقوشی كه بر روی پن می اندازند عبارتند از چهل چپر، چشم بلبل يا ۲۹ چپر، چشم خروس يا ۲۸ چپر، ۸ چپر يا مار پيچ يا نيم مداخل.  در گذشته بافت پن يا نوارهای تزئینی لباس در منطقه رودبار شهرستان و الموت بسيار رايج بوده است.  

 موج بافی

موج نوعی دست بافته سنتی است كه هنوز در برخی از مناطق  بافت آن رواج دارد رونق اين هنر مانند ساير صنايع دستی منطقه با رواج استفاده از مصنوعات كارخانه ای كه هم ارزانتر و هم متنوع ترند، كم رنگ تر شده است دستگاه موج بافی قابليت بافت پارچه های ظريف جهت تهيه البسه و توليد پارچه های ضخيم تر كه بيشتر از آن به عنوان پتو، روكرسی، روفرشی، پرده، ملحفه و جا نماز استفاده می‌شود را دارا ست. 

عکس از سایت: کارناوال

گلابتون دوزی

گلابتون دوزی در قديم ميان طبقات متوسط و اعيان معمول بود اين هنر مانند سوزن دوزی می باشد با اين تفاوت كه به جای نخ از مفتول‌های بسيار نازك طلائی  و يا برنجی استفاده می كردند. 

عکس از: همگردی

نم نم دوزی اشياء

نوعی از رودوزی‌های سنتی که با استفاده از انواع دوخت و گره‌های دستی و به‌کارگیری منجوق های فلزی در تزیین پارچه‌ها، جای شانه و آیینه و مهر مورد استفاده قرار می‌گرفت مختلف تهيه می‌كردند اشيائی مانند كيسه پول، جای قيچی، جای شانه، سرمه دان، جای مهر و …. اين مهره ها با ظرافت و دقت كنار هم چيده می شوند.

عکس از : مهرنیوز

گیوه دوزی

گيوه دوزی (گيوه كشی) از جمله مراكزی كه اين صنعت رايج است شهر‌های قزوين و تاكستان است.

عکس ازسایت: ناب

در حال حاضر گيوه‌های توليدی اين استان با گيوه‌هايی كه در يزد، آباده و كرمانشاه می‌دوزند كمی تفاوت دارد و آن اينكه در اين استان كف گيوه‌ها پلاستيكی و يا چرمی است (شيوه ای كه از پارچه‌های كهنه و نوارهای چرمی ساخته می شود) و در گيوه‌های موسوم به ملكی كاربرد دارد در اين استان توليد نمی‌شود.

مشبک فلز قزوین

مشبک کاری فلز که یکی از زیباترین صنایع دستی ایران است متعلق به قزوین می باشد. مشبک کاری روی فلز در حقیقت نوعی قلمزنی است که طرح ها و اشیاء گوناگونی را شامل می شود که در آن فضاهای طرح (فضاهای منفی) درآورده می شود. این هنر در دوره سلجوقیان از رونق خوبی برخوردار بوده است. هنرمندان طرح ها را بر روی فلز انداخته و بوسیله اره مویی و یا سمبه های تیز آن را برش می زنند. در گذشته از این هنر فقط برای آینه و شمعدان استفاده می شد و رفته رفته به آن گلدان ها و ظروف افزوده شد امّا امروزه هر نوع شی و یا وسیله ای را با این هنر می سازند.

عکس از: ایران آنتیک

نقاشی پشت شیشه قزوین

کشیدن نقاشی هایی پشت شیشه الهام گرفته از دوران صفویه، در دوران قاجار متولد شد و تا آنجا پیش رفت که قزوین را مرکز تولید این هنر شد. اما از آنجا که این آثار زیبا در موزه های بزرگ بدون نام و نشان پراکنده شدند، هنرمندان این عرصه و این هنر گمنام ماندند.

عکس از : سایت نشاط آوران

خوشنویسی

قزوین به دلیل اینکه مهد پرورش هنرمندان خطاطی همچون میرعماد حسنی قزوینی بزرگترین استاد خط نستعلیق و میرمحمدحسین عمادالملک سیفی حسنی قزوینی است برتری بزرگی نسبت به سایر شهرهای ایران در این حرفه دارد. شما می توانید آثار خوشنویسی این هنرمندان و دیگر خوشنویسان را در قزوین بیابید و از دیدن این هنرهای زیبا لذت ببرید.

عکس از : سایت نشاط آوران

عکس کاور از: شیرین برزگر