خبرگزاري آريا –
آن چه به زندگي ما پويايي و تحرک مي بخشد، نگاه به آينده است که از آن به «اميد» ياد مي کنيم. پيامبر خدا(ص) در اين باره مي فرمايد: همانا آرزو، رحمتي از جانب خدا براي امت من است (۱) . اگر آرزو نبود، هيچ مادري فرزندش را شير نمي داد و هيچ کشاورزي درخت نمي کاشت.
اميد داشتن
شير ندادن به فرزند يعني انقطاع نسل، و کشت نکردن درخت يعني از ميان رفتن غذاي زندگي. تصوّر کنيد زندگي در اين وضعيت چه صورتي مي يابد. گويند روزي حضرت عيسي(ع) به پيرمردي که مشغول کشاورزي بود، مي نگريست. حضرت عيسي(ع) به خداوند عرض کرد: «خداوندا! اميد را از دل او برگير». در اين هنگام، پيرمرد، بيل خود را به کناري نهاد و روي زمين دراز کشيد. مدتي گذشت. حضرت عيسي به خداوند عرض کرد: «خداوندا! اميد را به دل او بازگردان». ناگهان کشاورز پير برخاست و شروع به کار نمود. حضرت عيسي نزديک رفت و ماجرا را از وي پرسيد. پيرمرد گفت: «مشغول کار کردن بودم که با خود فکر کردم و گفتم: تا به کي مي خواهي کار کني اي پيرمرد؟! از اين رو، بيل را کنار گذاشتم و خوابيدم. کمي گذشت، با خود گفتم: به خدا سوگند، تا زنده هستي بايد زندگي کني! از اين رو، برخاستم و بيل را دوباره به دست گرفتم».
نقش اميد و نااميدي در اين جريان، به خوبي مشهود است. اما هر چيزي حدي دارد و اگر آن حد، حفظ نشود، دو جنبه ي افراط و تفريط پيدا مي کند. اميد نيز همين گونه است. جنبه ي تفريط آن، «نااميدي» است و جنبه ي افراطي چيزي است که در فرهنگ دين از آن به عنوان «آرزوهاي دور و دراز» ياد مي شود. آرزوي دور و دراز، يعني آرزويي که از اندازه ي عمر انسان تجاوز مي کند و دنيا نيز ظرفيت برآوردن آن را ندارد. اين افراط در آرزوها، خود يکي از عوامل نارضايتي از زندگي است. به همين جهت، امام علي(ع) مي فرمايد: هر کس که آرزوهايش زياد بشود، رضايتش کم مي شود.
به راستي چرا چنين اتفاقي مي افتد؟
کسي که صاحب آرزوهاي طولاني است، همواره لذت را در چيزي مي داند که ندارد و به همين جهت، از آن چه دارد بهره مند نمي شود. چنين افرادي همواره از آن چه دارند، نالان و ناراضي اند و چيزهايي را آرزو مي کنند که ندارند. مهم نيست که چه دارند، مهم آن است که همواره آن چه را ندارند، مايه ي خوش بختي مي دانند و وقتي به آن چه زماني آرزويش را داشتند، دست يافتند، باز هم احساس بهره مندي و خوش بختي نمي کنند و به آن چه در دور دست ها وجود دارد، مي انديشند. اين، معناي آروزي دور و دراز است.
براي احساس بهره مندي، داشتن فلان نعمت، کافي نيست؛ بايد انسان از وجود نعمت، باخبر شود و از داشتن آن، احساس بهره مندي کند، تا لذت آن را بچشد. چه بسا نعمت هايي که وجود دارند، ولي کسي از وجود آن ها خبر ندارد و يا از داشتن آن ها لذت نمي برد.
ناخشنودي بسياري از کساني که از زندگي خود راضي نيستند، محروميت نيست، بلکه ناچيز شمردن و اهميت ندادن به چيزهايي است که دارند. اگر روحيه ي فرد، اين گونه باشد که آن چه را دارد ناچيز مي شمارد و لذت خود را در آن چيزي مي داند که ندارد، در اين صورت، راه تحقق رضايت از زندگي، تأمين خواسته ها و افزايش سطح زندگي نيست؛ زيرا او به هر سطحي از زندگي که برسد، باز همين الگوي فکري را دارد که: «آن چه دارم ناچيز است و خوش بختي در چيزهاي بالاتري است که ندارم».
از سوي ديگر، چنين افرادي به جهت آرزوهاي بي حد و مرزي که دارند، هيچ گاه به خواسته هاي خود دست نمي يابند و همواره به خاطر آن ها حسرت مي خورند. لذا آرزوهاي دور و دراز، سبب مي شود که انسان، داشته هاي خود را کوچک ببيند و از آن ها لذت نبرد و نسبت به نداشته ها نيز حسرت بخورد. به همين جهت امام علي(ع) مي فرمايد: از آرزوها [ي طولاني] بپرهيزيد؛ زيرا نشاط نعمت هايي را که داريد، از ميان مي برد و آن ها را نزد شما کوچک مي سازد و حسرتِ آن چه را که آرزو داريد، در پي مي آورد. (۲)
بدون شک، زندگي «داشته ها» و «نداشته ها»ي فراواني دارد. اگر انسان به داشته هاي خود توجه کند و از آن ها لذت ببرد، راحت تر مي تواند نداشته ها را تحمل کند. اما اگر کسي داشته هاي خود را نبيند، زندگي را يک سره محروميت مي داند و در آن هيچ نقطه ي اميدي نمي يابد و همه ي زندگي، يک پارچه براي او سختي و تلخي است و واقعاً چنين زندگي اي را نمي توان تحمل کرد. لذا بردباري نيز از ميان مي رود و فرد، توان تحمّل سختي ها را نخواهد داشت .
منبع: مهارت هاي اساسي زندگي سالم. نوشته خسرو اميرحسيني.
