خبرگزاري آريا – چالش انجام تکاليف با شروع فصل مدارس، بويژه در خانواده‌هايي که دانش‌آموز دبستاني دارند بشدت بالا مي‌گيرد .معمولا دبستاني‌ها بدون نظارت يکي از والدين و غالبا مادرها نسبت به انجام تکاليفشان رغبت چنداني نشان نمي‌دهند و همين بي‌ميلي براي انجام مستقل کارهاي مدرسه گاهي منجر به بروز خشونت‌هاي کلامي و حتي فيزيکي بين والدين و فرزندانشان مي‌شود.
ما نيز به همين بهانه پاي صحبت‌هاي ويدا ساعي، کارشناس ارشد روان‌شناسي باليني و دکتر مهرنوش داريني، روان‌شناس نشسته‌ايم تا از راهکارهاي تشويق دانش‌آموز به انجام مستقل تکاليفش آگاه شويم.
ويدا ساعي:
مشق، فقط با چاشني مامان !
استقلال کودکان در انجام تکاليف مدرسه به عواملي مانند سن، شيوه تربيت والدين و البته آموزش و پرورش بستگي دارد. مسلما کودکاني که در دوره ابتدايي تحصيل مي‌کنند بيشتر به کمک نياز دارند، اما ميزان نياز همه کودکان به کمک و همراهي والدين در انجام تکاليف يکسان نيست. در واقع هر چه والدين فرزند مستقل‌تري پرورش داده باشند، کودک براي انجام تکاليفش کمتر از والدين کمک مي‌گيرد و هر چه کودک وابسته‌تر باشد، نياز به کمک بيشتري دارد.
تکاليف مدرسه در مدرسه
متاسفانه آنچه اغلب در ايران در دوران ابتدايي در مورد تکاليف کودکان ديده مي‌شود، درخواست کمک معلمان و اولياي مدرسه براي کمک والدين به دانش‌آموزان در انجام تکاليف مدرسه است. متاسفانه اين روش به رشد مسؤوليت‌پذيري کودکان و حتي روابط والدين با فرزندان آسيب جدي مي‌زند.
جدول امتيازدهي به فرزندان
روش‌هاي رفتاري متنوعي براي تشويق کودکان در انجام تکاليف وجود دارد. يکي از روش‌هاي رايج سنين ابتدايي آن است که براي کودک به صورت واضح مشخص کنيد قرار است بابت انجام چه رفتاري تا چه زماني، چه امتيازي دريافت کند و بعد از جمع‌آوري چند امتياز به يک جايزه مي‌رسند. اين کار را مي‌شود در يک جدول رسم و روي ديوار نصب کرد تا کودک آن را مشاهده کند و براي به دست آوردن جايزه تلاش کند.
برنامه‌ريزي براي انجام تکاليف
بهتر است از کودکان بخواهيم با يک برنامه‌ريزي مشخص تکاليفشان را انجام دهند، اما اين برنامه‌ريزي زماني به نتيجه مي‌رسد که با وضع قانون همراه باشد. مثلا به کودک براي نوشتن تکاليف فارسي يک ساعت وقت مي‌دهيم و به او مي‌گوييم اگر از يک ساعت تجاوز کند، بايد تکاليفش را رها کند و فردا با تکليف نيمه‌کاره به مدرسه برود. يادمان باشد در اجراي قوانين لازم است قاطع باشيم وگرنه کودک از انجام تکاليفش طبق برنامه‌ريزي شانه خالي مي‌کند.
انجام تکاليف در فواصل نيم ساعته
مدت زمان انجام تکاليف بستگي به ميزان تکاليف دارد. اگر ميزان تکاليف بيش از نيم ساعت طول بکشد تمرکز کردن براي کودک بخصوص در مقطع ابتدايي سخت است، ضمن اين‌که عضلات انگشتان و دست‌ها نيز قدرت کمتري براي نوشتن دارند. لذا لازم است بين انجام تکاليف به کودکان استراحت داد. مکان انجام تکاليف نيز بهتر است عاري از وجود محرک‌هايي مانند اسباب‌بازي‌ها و نمايشگر‌ها باشد، زيرا هر گونه محرک محيطي در کاهش تمرکز کودکان موثر خواهد بود. همچنين نور کافي و دماي متعادل هواي اتاق نيز به حفظ آرامش کودک کمک خواهد کرد.
دکتر مهرنوش داريني:
توافقي بين والدين و دانش‌آموز
لازم است از همان ابتدا برنامه و قوانين مشخصي به صورت توافقي در خانه براي انجام تکاليف مدرسه وجود داشته باشد. البته براي نوشتن برنامه و قوانين حتما از نظر خود دانش‌آموز استفاده کنيد و با هم به توافق برسيد. همچنين توافق صورت گرفته را در برگه‌اي نوشته و در معرض ديد بگذاريد. براي انجام شدن و انجام نشدن برنامه‌اي که با هم نوشتيد، عواقب را از قبل به صورت توافقي تعيين کنيد. مکان مشخصي را براي انجام تکاليف در نظر بگيريد و بتدريج فرزند خود را عادت دهيد در محيط‌هايي که کمي سروصدا وجود دارد نيز تمرکز کند و تکاليفش را انجام دهد. مدت زمان انجام هر کار و تکليف را با يکديگر پيش‌بيني و مشخص کنيد براي انجام کارهايش به چه مدت زمان نياز دارد . همه لوازم مربوط به انجام تکاليف را در اختيار فرزندتان بگذاريد تا بهانه‌اي در کار نباشد. اگر فرزندتان از بازي‌هاي رايانه‌اي استفاده مي‌کند لازم است ابتدا تکاليفش انجام شود و قبل از انجام تکاليف بازي نکند.
از معجزه تشويق غافل نشويد
فرزند خود را به خاطر اين‌که بموقع تکليفش را انجام مي‌دهد و طبق توافق رفتار مي‌کند حتما مورد تشويق (در جمع خصوصي و حتي جمع خانوادگي) قرار دهيد. از تحقير و سرزنش فرزندتان اجتناب کنيد و به جاي دعوا کردن و داد زدن با او آرام و قاطع برخورد کنيد. وقتي فرزندتان مشغول نوشتن تکاليفش است، شما نيز به کارهاي شخصي‌تان بپردازيد و ترجيحا امور جذاب و هيجان‌انگيزي که مي‌تواند فرزندتان را ترغيب کند تا کنار شما قرار بگيرد را حذف کنيد.
پونه شيرازي
