در این اوضاع اقتصادی مملکت هر روز خبری از یک گوشه کشور می شنویم که انباری از اجناس کشف شده است. این کار را احتکار می گویند و این کار گناهی نابخشودنی محسوب می شود. درباره این کار و احکام آن در نیک صالحی بیشتر بخوانید
گناه احتکار در قرآناحتیاجات ضروری مردم خواه از مواد خوراکی باشد یا غیرخوراکی همواره اهمیت استراتژیکی داشته است و دولت ها برای تأمین آن تلاش کرده اند، اما در این میان در بزنگاه های مختلف افرادی سودجو با احتکار مایحتاج مردم به دنبال کسب سود و منفعت هستند. این درحالی است که روایات احتکار را موجب محروم شدن از نعمت خوانده اند و یا فرد محتکر با قاتلین نفس، هم درجه در نظر گرفته شده اند.
احکام احتکار
امروز نباید موش‌صفت اهل احتکار بود
آیت الله جوادی آملی چندی پیش با بیان اینکه برخی از حیوانان همچون موش اهل ذخیره و احتکار هستند، گفت: پرندگانی نظیر کبک و کبوتر در فواصل زیادی مهاجرت می‌کنند و با دست خالی می‌روند که خداوند روزی آنها را در مبدأ، طول راه و مقصد می‌دهد؛ امروز نباید موش‌صفت و اهل احتکار بود و در پی ذخیره کالاها نباشید، چراکه خداوند روزی همه را می‌دهد.
جوادی‌آملی با اشاره به اینکه موش هم به اندازه روزی خود می‌خورد، تصریح کرد: امروز عده‌ای با ذخیره کالا از حیوان هم پست‌تر هستند و این بی‌عقلی است که روزی پیش‌بینی نشده را احتکار کنیم؛ برخی باور نکردند که به صورت موش محشور می‌شوند
وی با اشاره به سیره امیرالمومنین(ع) در خصوص بازار اسلامی، اظهار داشت: الگوی ما در جامعه اسلامی حکومت حضرت امیر(ع) است که با تازیانه در بازار حاضر می شدند و هشدار می دادند تا بازار از آسیب هایی مانند احتکار، گرانفروشی و ربا محفوظ بماند.
حکم احتکار در قرآن چیستگناهی که بخشیده نمی شود
وی معتقد است: بعضی از گناهان را خدای سبحان ممکن است عفو کند یا به قیامت واگذار کند، اما بعضی از گناهان را او «أَشَدُّ الْمُعَاقِبِینَ فِی مَوْضِعِ النَّکَالِ وَ النَّقِمَهً» و «سریع الانتقام» هم هست؛ طوری که (لَهُمْ خِزْیٌ فِی الدُّنْیا وَ لَهُمْ فِی الْآخِرهً عذاب عظیمِ؛ این رسوایی آنها در دنیاست و در آخرت، مجازات عظیمی دارند.) فرمود ما آبروی اینها را در دنیا و آخرت می‌بریم. کسی که همه چیز در این کشور هست، به اندازه کافی ارز هست، سکه هست، نقدینه هست، مواد هست، چرا در انبارها احتکار می‌کنید؟ چرا بازار را ملتهب می‌کنید؟! آدم تا چه وقت مثل موش باشد؟ فرمود موش‌ها هم روزی دارند، کبوترها و کبک‌ها هم روزی دارند.
در آیه شش سوره مبارکه «هود» فرمود هیچ کسی نیست مگر اینکه من مسئول روزی او هستم، با «عَلی» تعبیر کرده است، فرمود: (مَا مِن دَابَّهً فِی الأرْضِ إِلاَ عَلَی اللَّهِ رِزْقُهَا؛ هیچ جنبنده‌ای در زمین نیست مگر اینکه روزی او بر خداست!) حالا شما چه کار دارید آن مار است یا عقرب است یا آن خوک است، «نجس العین» است، مخلوق من است من موظّفم روزی بدهم؛ این شش ماه می‌خواهد در برف بخوابد ما باید روزی‌اش را بدهیم و می‌دهیم. فرمود من خودم را مسئول و موظّف می‌دانم که روزیِ تمام این مار و عقرب‌ها را بدهم؛ حالا روزی ما را نمی‌دهد؟
بد نیست درباره احتکار در قرآن بیشتر بدانیددر قرآن مجید به طور صریح و مکرربه کم فروشی اشاره شده و به شدت تقبیح گردیده
است و بالاتر از آن قرآن کریم کم‌فروشی را موجب ویران شدن شهر و نابود شدن
قوم آن معرفی کرده است .
احتکار در اوضاع نابسامان
و در شش سوره از ۱۱۴ سوره قرآن کم فروشی مورد مذمت قرار گرفته است:
سوره مطففین که این سوره مبارکه که به نام کم فروشان معرفی شده است:
ویل للمطففین الذین اذا اکتالوا علی الناس یستوفون . و اذا کالو هم او وزنو هم یخسرون.
وای به حال کم فروشان آنان که وقتی چیزی را با پیمانه یا وزن از مردم تحویل
می گیرند کاملاً حق خود را استیفاء می کنند ولی وقتی چیزی را تحویل مردم
می دهند در پیمانه و وزن کمتر می دهند . آیا آنها عقیده ندارند که بعد از مرگ
زنده خواهند شدو به روز بزرگ رستاخیز ایمان ندارند . روزی که تمام مردم
در پیشگاه خداوند برای تعیین سرنوشت خود می ایستند .
سوره اسراء : واوفوا الکیل اذا کلتم و زنوا بالقسطاس المستقیم . ذلک خیر و احسن تأویلاً .
جنس را با پیمانه کامل و وزن درست تحویل بدهید . که این کار خوب می باشد
و عاقبت بهتری برای شما دربردارد . در این سوره مبارکه که قبل از اشاره به
موضوع پیمانه و وزن صحیح به زنا و قتل نفس و تعدی به مال یتیمان اشاره شده است
و کم فروشی در ردیف این گناهها قرار گرفته است .
سوره رحمن : والسماء رفعها و وضع المیزان . الا تطغوافی المیزان .
واقیموا الوزن بالقسط ولاتخسروا المیزان .
آسمان را خداوند برافراشت و میزان عدل را برقرار کرد . تا در آنچه وزن می کنند
تجاوز و تعدی روا ندارید و هرگاه چیزی را وزن می کنید عدالت و صحت ترازو را
رعایت کنید و آنچه را وزن می کنید کم ندهید
سوره انعام : واوفوا الکیل و المیزان بالقسط ( پیمانه را تمام و وزن را درست و عادلانه تحویل بدهید ) در این سوره مبارکه خداوند متعال آنچه را بر بندگان خود حرام کرده است برمی شمرد : خودداری از شرک ، و احسان به والدین ، و خودداری از کشتن اولاد خود از ترس فقر و تنگدستی ، و خودداری از فحشاء ظاهر و باطن ، و قتل نفس ، وخودداری از تجاوز و دست درازی به مال یتیم ، و در آخر صحت پیمانه و وزن و خودداری از کم فروشی است .
سوره اعراف : که در این سوره شریفه خداوند خطاب به قوم شعیب اهالی شهر مدین می فرماید : پیمانه و وزن را تمام و کمال تحویل بدهید و در مال مردم نقصان روا مدارید و در پهنه زمین پس از آنکه صلاح و اصلاح برقرار شد فساد را منتشر نکنید و این امر برای شما بهتر است اگر ایمان داشته باشید .
افکار نیوز و باشگاه خبرنگاران
