«ترانوس برای همیشه تعطیل می شود»؛ این موضوعی است که به سرمایه گذاران شرکت اعلام شده تا شاهد پایان راه یکی از جاه طلابانه ترین و در عین حال جالب ترین پروژه های پزشکی سال های اخیر باشیم. اما الیزابت هولمز که در 19 سالگی جوان ترین میلیاردر زن به حساب می آمد چطور به کلاه برداری متهم شد و به اینجا رسید؟
الیزابت هولمز بنیانگذار استارتاپ ترانوس در سال 2014 نام خود را بر سر زبان ها انداخت. ترانوس حاصل یک ایده انقلابی از هولمز بود: شناسایی بیماری های متعدد تنها با یک قطره خون. در آن زمان این مدیر به ظاهر خوش فکر، مشابه با استیو جابزی مونث به نظر می رسید. هولمز توانسته بود جوان ترین زن میلیاردر خودساخته باشد. استارتاپ او هم خود را به عنوان اسب تک شاخ سیلیکون ولی مطرح کرده بود.
اما این روزهای زیبا برای هولمز دوام چندانی نداشت. ترانوس و موسس آن به جرم تقلب جریمه شدند و این شرکت مجبور شد آزمایشگاه های خود را تعطیل کند. در نهایت هولمز از سمت مدیر عاملی کنار گذاشته شد.
الیزابت هولمز در سوم فوریه 1984 در واشنگتن دی سی متولد شد. مادر او نوئل کارمند کمیته کنگره بود. پدرش کریستیَن در کمپانی فعال در حوزه انرژی «انرون» کار می کرد و پس از آن در آژانس های دولتی از جمله اداره توسعه بین المللی آمریکا مشغول شد.
هنگامی که الیزابت جوان بود خانواده او به هیوستون نقل مکان کردند.
زمانی که تنها 7 سال داشت تلاش کرد ماشین زمان خود را اختراع کند. در دفتر یادداشت خود با نقاشی هایی به تشریح جزئیات مهندسی این دستگاه پرداخته بود. هنگامی که 9 سال داشت با اقوام خود درباره هدفش برای میلیاردر شدن سخن گفت. در همان سال او به پدر خود گفت: «آنچه که من واقعاً در زندگی به دنبالش هستم کشف چیز جدیدی است، چیزی که هیچ کس نمی دانسته واقعاً قابل انجام است».
هولمز از همان سنین جوانی علاقه زیادی به رقابت داشت و با برادر کوچکتر خود مونوپولی بازی می کرد. او اصرار داشت تا انتها بازی ادامه پیدا کند و تا زمانی که برنده شود به جمع آوری خانه ها و هتل ها در بازی ادامه می داد.
در دوران مدرسه اخلاق کاری خود را شکل داد. معمولاً تا دیر وقت در مدرسه می ماند تا درس بخواند. به سرعت توانست به شاگردی ممتاز بدل شود و در ادامه موفق شد کامپایلر زبان برنامه نویسی ++C را به مدارس چینی بفروشد.
شروع به یادگیری زبان ماندارین کرد و در ادامه موفق شد در دوره ای تابستانی در دانشگاه استنفورد پذیرفته شده و به پکن سفر کند.
با الهام از جد خود تصمیم گرفت مسیر زندگی خود را در زمینه دارویی ادامه دهد اما در همان اویل متوجه ترس خود از آمپول شد. بعدها گفت تحت تأثیر همین موضوع ترانوس را تأسیس کرد.
الیزابت برای تحصیل در رشته مهندسی شیمی به دانشگاه استنفورد رفت و در همان سال اول موفق شد بودجه ای 3 هزار دلاری را برای پروژه های تحقیقاتی دریافت کند.
در سال دوم تحصیل نزد «چانینگ رابرتسون» یکی از استادهای خود رفت و او را به تأسیس یک شرکت دعوت کرد. در ادامه شرکت «Real-Time Cures» را تأسیس کردند و بعدها نام این شرکت به ترانوس تغییر کرد. تنها پس از مدتی کوتاه هولمز درخواست ثبت پتنتی مرتبط با یک دستگاه پزشکی را ارائه داد. این دستگاه نوعی پوشیدنی بود که می توانست برای کارهایی از جمله پایش خون کاربر و تنظیم دوز مورد نیاز دارو به کار رود.
در نیمسال بعدی هولمز به طور کامل از استنفورد خارج و به کار در ترانوس مشغول شد.
مدل کاری ترانوس بر این ایده استوار بود که بر مبنای یک فناوری اختصاصی، با استفاده از مقدار اندکی خون که با سوزنی از نوک انگشت فرد تهیه می شود، آزمایش خون از فرد گرفته شود. هولمز مدعی بود این روش می تواند برای شناسایی بیماری هایی از جمله سرطان یا کلسترول بالا به کار رود.
هولمز شروع به بالا بردن سرمایه خود از طریق سرمایه گذاران مطرح کرد. در این بین نام هایی از جمله «لری الیسون» موسس اوراکل و «تیم دراپِر» پدر یکی از دوستان دوران بچگی او به چشم می خورد. دراپر حتی پس از اینکه هولمز به اتهام کلاه برداری بزرگ متهم شد از او حمایت کرد.
هولمز سرمایه های این افراد را به شرطی پذیرفت که فاش نکند فناوری ترانوس چگونه کار می کند.
برای یک دهه هولمز به ایجاد شرکت خود ادامه داد و ترانوس در خفا فعالیت کرد. او حتی 3 کارمند سابق این شرکت را به دادگاه کشاند و آنها را متهم کرد که از رموز تجاری ترانوس سوء استفاده کرده اند.
نگرش هولمز به فعالیت های مرموزانه از قهرمان سیلیکون ولی ایده گرفته شده بود: «استیو جابز». در ادامه الیزابت هولمز شروع به تقلیدهای دیگری از استیو جابز کرد. مشابه با او پیراهن های یقه دار مشکی می پوشید و مثل جابز هرگز در تعطیلات به سفر نمی رفت.
حتی صدای به شدت عمیق او نیز می تواند بخشی از تلاش دقیق او برای جای دادن خود در میان دنیای کسب و کار مردان باشد.
هولمز می خواست سایر کارمندان نیز مثل او به شدت کار کنند و و آنها را برای کار بیشتر در شرکت تشویق می کرد.
بعد از اینکه از دانشگاه استنفورد در 19 سالگی خارج شد با مدیر عملیاتی ترانوس «سانی بالوانی» رابطه احساسی برقرار کرد. بالوانی در واقع در ترانوس بدل به هولمز دوم شد. اما هنگامی که هولمز او را در سال 2016 اخراج کرد رابطه آنها تمام شد.
در سال 2018 اعضای هیئت مدیره تصمیم گرفتند هولمز را از سمت مدیرعاملی کنار گذاشته و فرد با تجربه تری را برای این پست در نظر بگیرند. اما در نهایت بعد از جلسه ای 2 ساعته هولمز همه را قانع کرد که در این سمت باقی بماند.
زمانی که ترانوس شروع به جذب سرمایه میلیون دلاری کرد، هولمز به سوژه رسانه ها بدل شد و تحسین افراد فعال در حوزه فناوری را بر انگیخت.
ترانوس به سرعت مشارکت های خارجی را جلب کرد. «Capital Blue Cross» سازمانی متشکل از 36 شرکت بیمه سلامت و مرکز درمانی کلیولند قراردادی را امضا کردند که بر اساس آن آزمایش های ترانوس را به بیماران خود ارائه دهند. ترانوس همچنین قرارداد شراکت محرمانه ای به ارزش 350 میلیون دلار را با شرکت خرده فروشی Safeway به امضا رساند.
در سال 2011 هولمز برادر جوان تر خود، کریستیَن را به استخدانم در آورد. البته او تخصصی در زمینه علوم یا پزشکی نداشت. در دوره ای هولمز با سرمایه خالص 4.5 میلیارد دلار بدل به جوان ترین زن میلیاردر خودساخته شد.
او به شدت درگیر موارد امنیتی ترانوس شده بود. با هر شخصی که از مقر کمپانی دیدن می کرد، پیش از بازدید از شرکت موافقنامه عدم افشای اسرار امضا می کرد. به مرور سوالاتی در مورد فناوری های ترانوس شکل گرفت. «یان گیبسون»، محقق ارشد در ترانوس و یکی از اولین هایی که در شرکت استخدام شد، به الیزابت هولمز هشدار داد که آزمایش ها برای عرضه عمومی آماده نیستند و خطاهایی در این فناوری وجود دارد. علاوه بر این دانشمندان دیگری از بیرون شرکت نگرانی های خود را درباره ترانوس اعلام کردند.
در سال 2015 سازمان غذا و داروی آمریکا شروع به بازرسی ترانوس کرد و رگولاتورهای مرتبط با دولت اشتباهات بزرگی در رابطه با آزمایش های مرتبط با بیماران را یافتند.
در ماه اکتبر 2015 یکی از خبرنگاران وال استریت ژورنال گزارشی را منتشر کرد که بر اساس آن مشکلاتی در تکنولوژی گزارش شده بود. این گزارش خبر از سقوط شرکت در آینده می داد.
بر اساس این گزارش دستگاه آزمایش خون ترانوس که ادیسون نام داشت خروجی هایی با دقت پایین را ارائه می داد. به همین دلیل این شرکت نمونه های خون ها را در دستگاه قدیمی تری آزمایش می کرد.
هولمز همچنین در شبکه CNBC حاضر شد از خود و شرکتش دفاع کرد. او در این باره گفت: «این اتفاق معمولاً زمانی می افتد که می خواهید چیزها را تغییر دهید. آنها ابتدا تصور می کنند شما دیوانه هستید. سپس با شما می جنگند.»
در جولای سال 2016 هولمز از فعالیت در صنعت تست های آزمایشگاهی به مدت 2 سال منع شد. در ماه اکتبر ترانوس فعالیت های آزمایشگاهی و مراکز سلامت خود را تعطیل کرد.
در ماه مارس 2018 ترانوس، هولمز و بالوانی به جرم کلاه برداری های بزرگ متهم شدند. هولمز قبول کرد از مسائل مالی و نیز کنترل رأی گیری شرکت کناره رود، 500 هزار دلار جریمه بپردازد و در نهایت 18.9 میلیون دلار سهام ترانوس را بازگرداند. علاوه بر این اجازه ندارد تا 10 سال مدیریت شرکت های عمومی را به دست بگیرد.
با این حال او اجازه یافت در سمت مدیرعامل ترانوس باقی بماند. در نهایت در 15 ژوئن شرکت اعلام کرد الیزابت هولمز از مقام مدیرعاملی کنار گذاشته شد. به تازگی ترانوس از پایان فعالیت های خود خبر داد تا رویایی که هولمز در سر داشت پایان یابد.
