روزنامه هفت صبح - مرجان فاطمی: چرا «ایرانیوم» به جای تبدیل شدن به برنامه ای جذاب و متنوع برای جوانان به اثری تکراری و بی هیجان تبدیل شده است؟ آیا یک استندآپ کمدین می تواند به همین راحتی، مجری یک برنامه مهم در شبکه سه شود؟
پیش درآمد
دو هفته پیش درباره نامشخص بودن هدف برنامه «کاملا دخترونه» در همین صفحه نوشتیم و تاکید کردیم جزو برنامه هایی است که علی فروغی، مدیر جدید و جوان شبکه سه بلافاصله بعد از رسیدن به پست مدیریتی، دستور ساخت آن را صادر کرده و به خاطر همین هم خام دستانه است و با اشکالاتی روبروست. حالا بعد از گذشت 14 قسمت از پخش «ایرانیوم»، می توانیم بگوییم در این برنامه هم مشکلاتی نظیر نبود برنامه ریزی، نداشتن هدف و خام دستی در طراحی و اجرا و... کاملا مشهود است.
«ایرانیوم» هم مثل «کاملا دخترونه»، بلافاصله بعد از روی کار آمدن مدیر جدید شبکه سه، با عجله برای پخش آماده شده. این برنامه در قسمت اول با دعوت از بازیگر سریال «پدر» و قرار دادن او مقابل زنی که زندگی اش شباهت زیادی به نقش لیلا در سریال داشت، موج عجیبی در شبکه های اجتماعی به وجود آورد اما موج سازی آن ادامه پیدا نکرد و خیلی زود از مرکز توجه ها کنار رفت. می خواهیم ابعاد مختلف این برنامه را بعد از گذشت ۱۴ قسمت، بررسی کنیم.
بی هدفی برنامه
زمانی که قرار شد شبکه سه برنامه ای به اسم «ایرانیوم» روی آنتن ببرد، روابط عمومی شبکه سه آن را به این صورت معرفی کرد: «ایرانیوم یک مجله فرهنگی و هنری است که اختصاص به نسل جوان با علایق و سلیقه های گوناگون دارد.» برنامه ای که مخاطب هدفش جوان هایی با علایق و سلیقه های گوناگون هستند، طبیعتا باید ساختاری متفاوت با سایر برنامه ها داشته باشد.
با توجه به این تعریف، ما باید در تمام حوزه ها چه به لحاظ اجرا، چه آیتم ها، چه مهمان های برنامه و چه جنس گفتگوها و ... شاهد اثری کاملا جدید و متفاوت باشیم اما آیا واقعا چنین است؟ یک بار برنامه «ایرانیوم» را از ابتدا تا انتها تماشا کنید و بعد قضاوت کنید که آیا بخشی در این برنامه وجود دارد که برایتان جدید باشد و پیش از این در برنامه دیگری ندیده باشید؟
مسئله دیگر اینکه طبق تعریف، «ایرانیوم» یک مجله فرهنگی و هنری است. یک برنامه در صورتی عنوان مجله به خودش می گیرد که دارای بخش ها و آیتم های متنوع باشد و به یک مسئله از ابعاد مختلف ورود کند، در «ایرانیوم» چنین اتفاقی را شاهد هستیم؟
متنوع نبودن مجله فرهنگی
وقتی یک برنامه عنوان «مجله فرهنگی و هنری» به خودش می گیرد، باید بخش های مختلفی را شامل شود و در این صورت گفتگو باید سهم کوچکی در آن داشته باشد. در واقع انتظار می رود یک مجله فرهنگی، با توجه به موضوعی که برای هر قسمت در نظر گرفته می شود، آن را از ابعاد مختلف بررسی کند و مصاحبه فقط بخش تکمیل کننده آن باشد. در اکثر قسمت های «ایرانیوم» 40 دقیقه از برنامه با مصاحبه پر می شود و بخشی برای بررسی ابعاد مختلف موضوع وجود ندارد.
مثلا در «روز عکاس»، مجید افشاری با سه عکاس خبری مصاحبه کرد و دو مصاحبه ضبط شده هم از دو عکاس جنگی پخش شد. عکس، مقوله بسیار گسترده ای است و می شود انواع و اقسام آیتم جذاب برای آن ساخت اما «ایرانیوم» ساده ترین راه را انتخاب کرد. یا مثلا به مناسبت تولد غلامرضا تختی می شد برای یادبود این شخصیت، انواع و اقسام آیتم ساخت اما این برنامه یک مصاحبه بسیار طولانی با عباس جدیدی پخش کرد و تمام! درباره موضوعاتی مثل ازدواج، سفر، بدل ها و ... هم ضعف آیتم ها به وضوح آشکار بود.
مهمان های تکراری
اگر قرار بود «ایرانیوم» یک برنامه گفت وگو محور باشد و باز هم پای مهمان های تکراری که در تمام برنامه ها حضور پیدا می کنند به آن باز شود، چه لزومی به تولید آن بود؟ خب این مهمان ها که همه جا می روند و حرف های شان را هم در همه برنامه ها می زنند. از قسمت اول تا الان مهمان های زیادی به برنامه آمدند اما فکر می کنید چه تعداد از آنها برای اولین بار مقابل دوربین قرار می گرفتند یا حرف جدیدی برای گفتن داشتند؟
عباس جدیدی، الهام حمیدی، محمدرضا علیمردانی، متین ستوده، فواد صفاریان پور و... همگی بارها در برنامه های مختلف حضور پیدا کرده اند. بدل مسی قبلا حرف هایش را در «فرمول یک» زده بود یا کاوه آفاق همین چند وقت پیش مهمان «وقتشه» بود. اگر گفتگوهایی که مجید افشاری با مهمان ها انجام می داد کاملا متفاوت با سایر مصاحبه ها بود می شد آن را کاملا پذیرفت اما واقعا نكته جدیدی در این مصاحبه ها نبود. مهمان ها مجددا به یک سری سوال تکراری پاسخ دادند، نظرات شان را درباره عکس افراد مختلف گفتند و نهایتا با مجری وارد بازی شدند.
اجرای ضعیف
مهم ترین ضعف برنامه به اجرای مجید افشاری برمی گردد. درست است که تازگی بازار حضور بازیگران در عرصه اجرا به شدت داغ شده اما باید بپذیریم که بازیگران حتی بدترین شان باز هم تا حدودی به فن بیان واقف هستند و می دانند مقابل دوربین باید چطور حرف بزنند و چه رفتاری از خودشان نشان دهند. مجید افشاری بلافاصله بعد از چند استندآپ کمدی وارد عرصه اجرا شده و حتی اصول اولیه اجرا را هم نمی داند. او یک سری سوال از پیش تعیین شده را بدون هیچ حس و اكت خاصی از مهمان برنامه می پرسد و در مسیر مصاحبه مرز میان شوخی و جدی را خوب نمی شناسد.
با اینکه مجید افشاری را به عنوان کمدین برتر مسابقه «خنداننده شو» می شناسیم، در این برنامه حتی استندآپ کمدی های جذابی هم از خودش به نمایش نمی گذارد. تسلط خاصی به صحبت کردن مقابل دوربین ندارد و گفته هایش به جای اینکه کمدی باشند، آنقدر سطحی اند که انگار برای کودکان نوشته شده اند. درباره ضعف اجرا و سطحی بودن سوالات مصاحبه، یک طرفه به قاضی نمی رویم و به زودی اجرای مجید افشاری را با جزئیات آنالیز می کنیم.
ایرانیوم موفق بود اگر...
«ایرانیوم» قطعا اگر روی هدف اولیه پیش می رفت و با تامل و تعمق بیشتری ساخته می شد می توانست برنامه ای پرمخاطب و جذاب شود. همانطور که در قسمت اول توانست پای مهمان های جذابی را به برنامه باز کند و گفتگوی بامزه ای میان شان به راه بیندازد و در شبکه های اجتماعی مثل بمب صدا کند. روند جذابیت برنامه اما در همان نقطه اوج متوقف شد و ادامه پیدا نکرد.
کاملا مشخص است که عوامل برنامه عجله ای وارد کار شده اند و فرصتی برای برنامه ریزی دقیق روی ابعاد مختلف آن نداشته اند. برای همین هم هست که تازه بعد از 10 قسمت، بخش هایی مثل مرور اخبار روز یا مرور اخبار سینمایی به برنامه اضافه می شود تا اندکی تنوع در آن به وجود بیاورد که البته با توجه به تکراری بودن این بخش، عملا چنین اتفاقی هم نمی افتد. به نظر می رسد «ایرانیوم» نیاز به یک بازنگری همه جانبه دارد و باید درباره بخش های مختلف آن از نو برنامه ریزی صورت بگیرد تا تبدیل به یک برنامه متنوع و قابل بحث در حوزه جوانان شود.
