لقمه حرام در زندگی افراد بسیار تاثیرگذار است و می تواند آینده افراد را تغییر دهد. درآوردن لقمه حلال همانطور که ساده به نظر می رسد اما سخت است و ممکن است کمی بالا و پایین در حق مردم لقمه را شبهه دار کند. در این مطلب درباره عواقب لقمه حرام در زندگی افراد صحبت می کنیم.
عواقب لقمه حرامامام هادی(ع) در یک روایت عواقب کسب درآمد حرام را معرفی فرمودند.
اهمیت کار و کسب رزق حلال و نیز دوری از کسب حرام از مهمترین آموزه‌های دین مبین اسلام بوده است؛ زیرا اثر وضعی و معنوی آن بر رشد یا اُفول یک جامعه بسیار مؤثر است. این موضوع مورد تأکید خداوند در آیات متعددی از قرآن قرار گرفته است. مثلاً در اهمیت کسب حلال و نیز ضرورت دوری از درآمد حرام در آیه۱۶۸ بقره می‌فرماید: «یَا أَیُّهَا النَّاسُ کُلُوا مِمَّا فِی الْأَرْضِ حَلَالًا طَیِّبًا وَلَا تَتَّبِعُوا خُطُوَاتِ الشَّیْطَانِ إِنَّهُ لَکُمْ عَدُوٌّ مُّبِین؛ای مردم، از آنچه در زمین حلال پاکیزه است بخورید و از گام‌های شیطان پیروی نکنید؛ زیرا او دشمن آشکار شماست».
آثار سوء و عواقب لقمه حراماز این رو هر یک از اهل‌بیت(ع) به صورت گسترده به معرفیِ فوائد رزق حلال و نیز عواقب و مضرات کسب حرام و نیز آثار وضعی آن پرداخته‌اند. به عنوان نمونه رسول خدا(ص) خطاب به یکی از پیروان خویش فرمود: «خوراکت را پاک گردان تا مستجاب‌الدعوه شوى. سوگند به آنکه جان محمّد در دست اوست، بنده‌‌اى که لقمه حرام وارد شکمش مى‌‌کند، چهل روز هیچ عملى از او پذیرفته نمى‌‌شود.»
آشنایی با عواقب لقمه حرامبر این اساس می‌توان دریافت بهره‌ای که از رزق حلال به دست می‌آید، در استجابت دعا مؤثر است، اما بهره‌ای که از رزق حرام به دست می‌آید نه تنها سود ندارد بلکه موجب عدم پذیرش اعمال انسان می‌شود. از این رو امام هادی(ع) در یک روایت فرمود:
«همانا اموال حرام، رشد و نموّ ندارد و اگر هم احیاناً رشد کند و زیاد شود برکتى نخواهد داشت و با خوشى مصرف نمی‌شود و آنچه را از اموال حرام انفاق و کمک کرده باشد اجر و پاداشى برایش نیست و هرچه باقى بگذارد نیز توشه او براى رفتن به آتش دوزخ است؛ إ نَّ الْحَرامَ لایَنْمى ، وَإ نْ نَمى لا یُبارَکُ فیهِ، وَما اءَنْفَقَهُ لَمْ یُؤْجَرْ عَلَیْهِ، وَ ما خَلَّفَهُ کانَ زادَهُ إ لَى النّارِ.» (الکافی, ج ۵, ص ۱۲۵)
لازم به ذکر است لقمه حرامی که با تعابیر گوناگون در آیات و روایات مشاهده می‌شود محدود به چند دانه برنج و لقمه‌ای نان نمی‌شود؛ بلکه مراد از این واژه هر گونه ما لیست که از راهی ناحق و بدون مجوز شرعی به دست آید و مراد از خوردن آن نیز فرو بردن آن به داخل گلو نمی‌باشد بلکه منظور هر گونه تصرف در آن مال، بدون مجوز شرعی و رضایت صاحب آن است.
بد نیست اثرات و عواقب لقمه حرام در روایات را بدانیدتصرف غیر مجاز در اموال دیگران که از آن به خوردن مال حرام یا همان لقمه حرام
یاد می شود؛ خواه ناخواه آثاری را در پی دارد که می توان آنها را با وضوح و تاکید
قابل توجه ای در منابع دینی و کلام بزرگان آیین مشاهده کرد.
آنچه در ادامه می آید آثاری است که اثرات لقمه حرام است و فراری از آن نیست.
به این امید که این نکات هشداری باشد برای همگان تا بیش از پیش در نوع و راه آنچه
به دست می آوریم دقت کنیم. نکته آخر اینکه فراموش نکنیم که، پیشگیری همیشه
به خصوص در این مورد بهتر و آسان تر از درمان است.
نماز بی ارزش و دعایی که شنیده نمی شود
رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمودند: مَنْ أَکَلَ لُقْمَهَ حَرَامٍ لَمْ تُقْبَلْ لَهُ صَلَاهٌ أَرْبَعِینَ لَیْلَهً؛ نماز کسی که لقمه‌اش حرام است تا چهل روز از ارزش چندانی برخوردار نیستوَ لَمْ تُسْتَجَبْ لَهُ دَعْوَهٌ أَرْبَعِینَ صَبَاحاً و تا چهل روز دعای او مستجاب نمی گردد وَ کُلُّ لَحْمٍ یُنْبِتُهُ الْحَرَامُ فَالنَّارُ أَوْلَى بِهِ و هر مقدار از بدن که پرورش یافته لقمه حرام باشد سزاوار آتش و سوختن است.(۱)
در حدیثی قدسی آمده است که خداوند متعال می فرماید: فَمِنْکَ الدُّعَاءُ وَ عَلَیَّ الْإِجَابَهُ فَلَا تَحْجُبْ عَنِّی دَعْوَهً إِلَّا دَعْوَهَ آکِلِ الْحَرَامِ؛ بنده من! تو دعا کن؛ من اجابت می کنم. بدان که تمام دعاها به پیشگاه اجابت من می رسد؛ مگر دعای کسی که مال حرام می خورد.(۲)
اثرات و عواقب لقمه حرام
عواقب لقمه حرام در زندگیشخصی به محضر رسول خدا صلی الله علیه و آله شرفیاب شد. به آن حضرت
عرض کرد که دوست دارم دعایم مستجاب شود؛ چه کنم؟ پیامبر خدا صلی الله علیه و آله
به او فرمود: طَهِّرْ مَأْکَلَکَ وَ لَا تُدْخِلْ بَطْنَکَ الْحَرَامَ؛ لقمه‌ات را پاک کن
[تا مبادا به حرامی آلوده باشد] و مراقب باش هیچ نوع حرامی را مصرف نکنی.(۳)
امام صادق علیه السلام فرمود: اگر کسی با مالی که از راه حرام بدست آورده است
عازم حج شود هنگامی که لبیک می گوید جواب رد به او می دهند
که لَا لَبَّیْکَ وَ لَا سَعْدَیْکَ که این نشان از مردودی عمل اوست اما اگر مال او از راه حلال
کسب شده باشد پاسخ مثبت به او داده می شود که لَبَّیْکَ وَ سَعْدَیْکَ و این
نشان از قبولی عمل(۹) او خواهد بود
سنگدلی، اثر حرام خوری
روایتی وجود دارد که اگر آن را در کنار این روایت قرار دهیم نتیجه ای حاصل می شود که آن را اباعبدالله الحسین علیه السلام در کربلا و در تحلیل جنایت کوفیان بیان فرمود. آن روایت این است که امام صادق علیه السلام فرمود: إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ لَا یَسْتَجِیبُ دُعَاءً بِظَهْرِ قَلْبٍ قَاسٍ؛ خداوند متعال دعایی را که از قلبی سخت و بی رحم برخاسته باشد اجابت نمی کند.(۴)
افکار نیوز و تبیان
