ایجاد مهارت های اندیشیدن در کودکان چگونه است؟ در این جا مواردی را برایتان توضیح داده ایم.
- به جای سؤالات بسته (سؤالاتی که جوابشان بله یا نه است) مثل : امروز بهت خوش گذشت؟ از کلاس موسیقی ات راضی بودی؟ از فرزندتان سؤالات باز پاسخ بپرسید: امروز مدرسه چطور بود؟ بیشتر از چه چیزی لذت بردی؟
- با فرزندتان در مورد برنامه های تلویزیون، کتاب هایی که خوانده اید یا مکان هایی که دیده اید یا در موردشان شنیده اید صحبت کنید. کمکش کنید دنیا را فراتر از تجربیات خودش بداند و دیدش نسبت به جهان گسترش یابد.
- بعد از اینکه برای یک مشکل راه حلی پیشنهاد می کند، از او بپرسید: به نظرت استفاده از این راه حل چه نتیجه ای دارد؟ یا اگر راه حل جواب ندهد (کارساز نباشد) چه کار می کنی؟
- خطاها و انتخاب های نادرست را فرصتی برای کمک به فرزندتان بدانید تا در مورد تدابیر و اهدافش تجدید نظر کند: فکر می کنی برای پیشگیری از این اتفاق باید چکار می کردی؟ یا به نظرت دفع بعد باید چطور عمل کنی؟
- در مورد اصطلاحات رایج و ضرب المثل ها بحث کنید. مثلاً دربارۀ "باران شلاقی می بارد". از او بپرسید: فکر می کنی این اصطلاح از کجا ریشه گرفته؟ یا به جز این جمله، چطور می توانی باران را توصیف کنی؟
- برایش کتاب و بازی های فکری بخرید. به فعالیت هایی تشویقش کنید که مستلزم فکر کردن و حل مسئله هستند.
- از اشیاء قابل لمس مثل قوطی های کبریت و انواع دکمه برای بازی استفاده کنید. از کودکتان بپرسید کدام دکمه را بیشتر از بقیه دوست دارد و چرا؟ یا بخواهید دکمه های شبیه به هم را پیدا کند و شباهت شان را توضیح بدهد.
از او سؤال کنید: فکر می کنی این دکمه مال کدام لباس بوده؟ و به این ترتیب گنجینه لغات و درک فرزندتان را افزایش دهید. تشویقش کنید از اسیاء دور و برش مثل دکمه یا سنگ، کلکسیون درست کند.
- تعدادی کاسه، تشت و بطری در شکل ها و اندازه های مختلف تهیه کنید تا فرزندتان در محوطه ماسه کودکان یا کنار ساحل از آنها استفاده کند.
- برای تحریک حس بینایی و لامسه کودکتان، اشیائی با اشکال، رنگ ها و جنس های مختلف داخل سبد اسباب بازی اش بگذارید (از قبیل کاتالوگی از کاشی های آشپزخانه یا انواع کاغذ دیواری) برای این منظور باید تعداد زیادی کاتالوگ، کتاب و مجله جذاب تهیه کنید.
- اگر در منزلتان ساعت، تلفن یا رادیویی دارید که شکسته یا قابل استفاده نیست، آن را در اختیار فرزندتان قرار بدهید تا قطعاتش را از هم جدا کند و ببیند داخل هر کدام چه هست. بین اسباب بازی های کودکتان دست کم یک سری وسیله ساخت و ساز (خانه سازی) باید وجود داشته باشد.
- فرزندتان را تشویق کنید کاری را از روی الگو انجام بدهد، مثلاً قطعات پازل را کنار هم بچیند یا باغچه را کرت ببندد (تقسیم بندی کند)، از روی الگو کاردستی درست کند، روی یک تکه چوب کار کند یا غذایی را طبق دستورالعمل کتاب آشپزی طبخ کند.
- به فرزندتان بیاموزید که خانه، کامپیوتر، کتابخانه و اینترنت منابعی هستند که می تواند برای کسب اطلاعات مورد نیازش از آنها استفاده کند.
- ابتدا طرز استفاده صحیح از کبریت را به او یاد دهید یا اینکه چوب های کبریت را از داخل قوطی ها خارج کنید و وقطی کبریت خالی را به کودکتان بدهید.
- شیئی مثل ماشین اسباب بازی، کدو حلوایی، یکی از وسایل آشپزخانه، تسبیح یا یک عروسک را داخل روبالشی بگذارید (کسه پارچه ای) و از فرزندتان بخواهید با لمس کردن آن حدس بزند چه چیزی داخل کیسه است.
- به هیچ وجه از اشیاء نوک تیز و برنده یا خطرناک و حیوانات زنده برای این کار استفاده نکنید. ضمناً لازم نیست حدس کودکتان درست باشد فقط کافی است حدسش را بیان کند.
- برای حل مشکلات، روی کمک فرزندتان حساب کنید. او را به مشورت کردن تشویق کنید.
- سؤالاتی بپرسید که او را به فکر وادارد: به نظرت تا ابد زنده بودن چه مزیت هایی دارد؟ چه بدی هایی دارد؟ یا اگر می توانستی یک نیروی فوق بشری داشته باشی، کدام را انتخاب می کردی؟ چرا؟
- نظر فرزندتان را در مورد مسائل اطرافش جویا شوید. مثلاً در مورد یک خبر تلویزیونی یا اتفاقی که برای یک دوست رخ داده یا مطالبی که در مدرسه می آموزد. به عقاید و افکارش احترام بگذارید حتی اگر عجیب و غریب یا وحشتناک به نظر برسند.
(اگر فرزندتان برای جلب توجه و عصبانی کردن شما چنین عقایدی را بروز بدهد، در این صورت پاسخ شما به این شکل: "آهان، عقیدۀ جالبی است". باعث می شود نظرش را عوض کند و کمتر به تفسیرهای نمایشی و غلو روی آورد).
- از تجربیات مشترکتان صحبت کنید، با هم خاطرات را مرور کنید و نظر او را در مورد آنها بپرسید. (یادتان باشد که بعضی از افراد تمام جزئیات یک خاطره را به یاد می آورند و بعضی دیگر تنها یک تصویر کلی از آن خاطره در ذهنشان نقش می بندد).
- هرچه فرزندتان توانایی پیش بینی، برنامه ریزی و تصمیم گیری بیشتری از خود نشان می دهد، به همان میزان مسئولیت های بیشتری را به او واگذار کنید.
