در کنترل ادرار کودکان، چهار عامل مهم دخالت دارد:
تکامل یافتن اعصاب و عضلات کودکان
بعضی از کودکان زودتر موفق به کنترل اسفنکترهای مثانه و مقعد خود می گردند و این حالت ارثی است.
آموزش کنترل ادرار و زمان آموزش دادن
زمانی که کودک آمادۀ یادگیری است، باید به او آموزش دهید؛ اگر کودک مقاومت می کند، آموزش دادن اثر منفی خواهد داشت. بعضی از مادران آموزش دادن را فراموش می کنند و جلوی دستگاه تناسلی کودک چهار سالۀ خود کهنه می گذارند که صحیح نیست.
زمان نشاندن کودک روی توالت پلاستیکی
بهترین زمان برای نشاندن کودک روی لگن پلاستیکی، بعد از غذا یا پس از بیدار شدن از خواب می باشد. اگر کودک پس از یکی دو دقیقه ادرار نکرد، نباید اصرار کنید، ولی عمل نشاندن روی لگن هر روز ادامه یابد تا کودک عادت کند.
واکنش شرطی
موقعی که ناحیۀ باسن کودک با لبۀ لگن پلاستیکی تماس پیدا می کند، حس دفع ادرار در کودک به وجود می آید، این حالت را واکنش شرطی می نامند. اگر نشاندن کودک روی لگن به عنوان تنبیه باشد، کودک ادرار نخواهد کرد و واکنش شرطی غلطی به وجود می آید.
برای آموزش صحیح کنترل ادرار در کودکان و پیشگیری از مشکلات عدم کنترل ادرار، به نکات زیر توجه نمایید:
- بیشتر مشکلات ناشی از کنترل ادرار کودکان، این است که مادر با زور و فشار خواسته است کودکش مانند کودکان بزرگتر و بزرگسال در موقع خود به توالت برود و ادرار کند.
مادر باید اجازه دهد که کودک برحسب توانایی و تکامل عصبی و عضلانی خود این مرحلۀ رشد را طی کند. هیچگاه کودک را در این رابطه سرزنش یا تنبیه نکنید. کمکی که می توانید انجام دهید این است که هر موقع کودک خواست ادرار کند، توالت پلاستیکی را به آسانی و هرچه سریع تر در اختیار او قرار دهید.
- گرچه دخترها معمولاً زودتر از پسرها ادرار و مدفوع خود را کنترل می کنند، ولی هر پدر و مادری باید توجه داشته باشد که بیشتر کودکان در سنسن ذکر شده ادرار و مدفوع خود را کنترل نمی کنند.
- مثانۀ بعضی از کودکان، کوچک و حجم ادراری که در آن جا می گیرد، کم است، بنابراین کودک را نباید به خاطر یک مسئلۀ ارثی سرزنش کنید و خدای ناکرده تنبیه نمایید.
- کودکان ممکن است ساعت ها مشغول بازی کردن یا تماشای تلویزیون باشند و به توالت نروند، در نتیجه مثانۀ آنها کاملاً پُر می شود و زمانی می رسد که کودک قادر نیست به توالت برود و ناگهان فریاد می کشد و نمی تواند از محلی که ایستاده است حرکن کند و خود را خیس می کند، بنابراین مادران باید در موقعی که کودک مدت زیادی ادرار نکرده و مشغول بازی است، به او یادآوری کنند که به توالت برود.
- بعضی از مادران بیش از آنچه گفته شد از کودک خود انتظار دارند و بعضی دیگر اصلاً توجهی نمی کنند، هر دو حالت در کنترل ادرار و مدفوع کودک اختلال به وجود می آورد.
- مادران باید توجه داشته باشند که کودکان در 2.5 سالگی در خلال روز در شلوار خود ادرار نمی کنند. در سه سالگی، تقریباً نیمی از کودکان در شب در رختخواب خود ادرار نمی کنند.
در 3.5 سالگی، 75 درصد آنها در شب و روز لباس خود را تَر نمی کنند و در 5 سالگی، 90 درصد کودکان در شب و روز لباس خود را خیس نمی کنند، یعنی از هر ده کودک، یک نفر دچار شب ادراری می باشد.
- اگر کودک شما قبلاً ادرار خود را کنترل می کرده، ولی دوباره خود را تَر می کند، به نظر می رسد مسئله ای مانند نگرانی، ترس، مشکلات خانوادگی یا مسائل مدرسه در میان باشد که باید به آن توجه کرد.
از طرف دیگر بی اختیاری موقتی و از دست دادن کنترل ادرار نیز ممکن است در نتیجۀ ابتلای کودک به یک بیماری و حتی دندان درآوردن باشد که خود به خود از بین می رود.
- برای نشاندن کودک روی توالت، باید لگن پلاستیکی اندازۀ او انتخاب نمایید، کودک نمی تواند از توالت های معمولی استفاده کند. قبل از نشاندن کودک روی توالت، شیاف یا تنقیه به کار نبرید. بعد از هر نوبت نشستن کودک روی توالت پلاستیکی، آن را بشویید و ضد عفونی نمایید.
- اگر تصور می کنید که کودک در کنترل ادرار خود مشکلی دارد، باید با پزشک مشورت کنید، زیرا ممکن است کودک دچار عفونت ادراری یا ناهنجاری دستگاه ادراری باشد.
