قیامت و اتفاقاتی که قرار است برای انسان بیوفتند همواره مانند یک راز در طول این همه سال باقی مانده است و هیچکس به طور قطع اطلاع ندارد که آن دنیا چه خبر است. جز مطالبی که در قرآن آمده که تفسیر آن نیز نیاز به علم بالایی دارد. امروز می خواهیم درباره زمان خلق جهنم با شما صحبت کنیم.
زمان خلق جهنمهمه ما شنیده ایم که پروردگار با افرادی که فریب شیطان را بخورند و به اعمال
ناشایست بپردازند برخورد جدی می‌کند و جزایی همانند آتش جهنم را برای آنها
در نظر گرفته است، اما شاید برای بسیاری از افراد این سوال پیش آمده باشد
که خداوند چرا جهنم را خلق کرد و آیا اصلا قبل از آنکه شیطان اقدام به فریب
بندگان کند چنین جایی وجود داشته است یا خیر؟!
زمان خلق جهنم از نگاه قرآندر همین راستا قصد داریم تا در این مطلب به علت خلقت جهنم و زمان آن بپردازیم،
پس پیشنهاد می‌کنیم با ما همراه باشید.
وقتی ابلیس تکبر و عصیان کرد، خداوند نفرمود که بابت این عصیان جهنمی خلق شد
و یا در آخرت جهنمی خلق خواهم کرد و تو و اتباعت را در آن جای خواهم داد!
بلکه فرمود: جهنم را از او ابتاعت پر می‌کنم. یعنی جایگاهی که محل دور شدگان
از رحمت و عذاب است وجود دارد و تو اهل تو از انسان و جن را (که تنها موجودات
برخوردار از اختیار و انتخاب می‌باشند) پر می‌کنم.
برای روشن‌تر شدن مفهوم در ذهن باید ابتدا به معانی و مفاهیم اسامی دقت نمود
و پس از آن مفاهیم حقیقی را مورد توجه قرار داد.
الف – جهنم، اسامی متفاوتی در قرآن کریم دارد. اگر چه ما معمولاً همه را به یک معنا
در نظر می‌گیریم، اما همین اصرار و تأکید کلام وحی به تفاوت اسامی که طبعاً معانی
و مفاهیم متفاوتی را حمل می‌کنند، بیانگر تفاوت حقیقت آنهاست.
به عنوان مثال ابتدا به ذهن اینگونه خطور می‌کند که «جهنم» و «نار» یک معنا
و یک چیز است. در هر حالی که «نار» همان آتش و عذاب سوزاندن و «جهنم»
جایگاه آتش و عذاب است.
همین عدم دقت در مفاهیم و معانی و حقایق سبب گردیده است که دیدگاه‌های متفاوت
و حتی انحرافاتی در عقاید مسلمین نسبت به جنت و نار پدید آید، تا آن جا که
برخی آنها را در قالب‌های «زمان» و «مکان» که مختص به عناصر مادی است
جستجو نموده‌اند و برخی دیگر معتقدند که اصلاً جنت و جهنم در قیامت خلق می‌شوند!
و حال آن که هر دو دیدگاه خطاست.
نه جنت و جهنم عناصر مادی هستند که در قالب «زمان و مکان» بگنجند و نه آن که
بعداً خلق خواهند شد. چنان چه قرآن کریم مکرر به خلقت جنت و جهنم تصریح و
تأکید نموده است که به عنوان نمونه به دو آیه‌ی ذیل اشاره می‌گردد:
«کلاََّ لَوْ تَعْلَمُونَ عِلْمَ الْیَقِینِ لَترََوُنَّ الجَْحِیمَ ثُمَّ لَترََوُنهََّا عَینَْ الْیَقِینِ» (التکاثر، ۵ – ۷)؛ نه،
باز تاکید مى‌کنم که اگر به علم الیقین برسید آن وقت دوزخ را خواهید دید آن وقت
به عین الیقینش مشاهده خواهید کرد.
«یَسْتَعْجِلُونَکَ بِالْعَذابِ وَ إِنَّ جَهَنَّمَ لَمُحیطَهٌ بِالْکافِرینَ» (العنکبوت – ۵۴)؛ کافران
با شتاب از تو (پیامبر) تقاضای عذاب (جهنم) دارند، در حالی که هم اکنون
دوزخ بر آنان احاطه دارد.
چنان چه مشهود است از همین دو آیه مسلم می‌شود که جنت و جهنم از
هم اکنون وجود دارند، منتهی همان‌گونه که هیچ موجود غیر مادی به چشم سر
دیده نمی‌شود، اما بسیاری از حقایق دیگر به چشم عقل و علم دیده می‌شوند،
جنت و جهنم نیز از آن جهت که از عناصر مادی تشکیل نشده‌اند، به چشم سر
دیده نمی‌شوند، منتهی اگر کسی عقل، علم، یقین و توجه داشته باشد،
در همین دنیا آنها را می‌بیند.
ب. – باید دقت نمود که «جنت و جهنم» نیز از نشئه‌ها و عوالم متفاوت «وجود»
هستند و وجود ممکنات و مخلوقات که همه جلوه‌های اسمای الهی می‌باشند،
مراتب و مقاماتی دارند و هر مرتبه از جایگاه ویژه‌ی خود برخوردار است و البته
چنان چه بیان گردید، این جایگاه مانند اماکن مادی نیست. جایگاه وجود‌های کامل
و مقامات عالی، جنت است که آن هم مراتب دارد و حد والای آن سدره‌المنتهی
می‌باشد و جایگاه وجود‌های پست و نازل (کفار و پوشانندگان حقایق، منافقین،
عصیان‌گران به خداوند متعال و …)، جهنم است.
زمان خلق جهنم توسط خداوندج. – وجود از تجلی رحمت الهی است؛ لذا آن وجودی اعلی‌تر است که بیشتر
تجلی رحمت الهی باشد. از این روست حق تعالی به انسان کامل و اعلی مرتبه‌ی وجود،
حضرت محمد مصطفی صل الله علیه و آله و عجل فرجهم که اشراف مخلوقات است می‌فرماید:
«وَ هُوَ بِالْأُفُقِ الْأَعْلىَ ثمَُّ دَنَا فَتَدَلىَ فَکاَنَ قَابَ قَوْسَینِْ أَوْ أَدْنىَ» (النجم، ۷-۹)؛
و او در بلندترین افق جاى گرفته و در عین بلندى رتبه‌اش به خدا نزدیک و نزدیک‌تر
شده او رسول را آن قدر بالا برد که بیش از دو کمان و یا کمتر فاصله نماند؛
و هنگامی که والاترین تجلی رحمت و عالی‌ترین مقام وجود را برای هدایت
همگان مبعوث و ارسال نمود، فرمود:
«وَ ما أَرْسَلْناکَ إِلاَّ رَحْمَهً لِلْعالَمینَ» (الأنبیاء – ۱۰۷)؛ و ما تو را جز رحمتى
براى جهانیان نفرستاده‌ایم.
یعنی او آمده است تا همگان را به بالاترین مقامات و درجات وجودی (برخورداری از رحمت)
هدایت نماید؛ لذا شاهدیم پیامبر اکرم (ص) در تعریف جنت، مفاهیم متفاوتی
بیان می‌فرمایند و در یک جا سائلی از او می‌پرسد: جنت چیست؟ می‌فرمایند:
«انا الجنه» – جنت من هستم.
پس جایگاه هر کس که شامل رحمت الهی گردد، جوار رحمت، جوار جنت، جوار سدره المنتهی (و اسامی دیگر جنت)، که همان جوار وجود مبارک و مقدس ایشان است می‌باشد؛ لذا شاهدیم که حتی ایشان در بیان حوض کوثر که در جنت قرار گرفته است، می‌فرماید: «حوضی»، یعنی: حوض من.
زمان خلق جهنم در قیامتد. – جهنم نیز جایگاه دور شدگان از رحمت الهی (لعنت شدگان) می‌باشد. وجود اهل جنت، خود جنت هستند و وجود اهل جهنم، خود جهنم هستند و در قیامت این «جنت‌ها» را می‌آورند و در جایگاهی که محل امن، کمال، جمال … و سایر تجلیات رحمت الهی است و همه‌ی این «جهنم»ها را می‌آورند و در جایگاهی که محل عذاب (دوری از رحمت) است قرار می‌دهند.
پس، از همان موقع که رحمت الهی تجلی یافت، و وجود‌هایی از استعداد نزدیکی یا دوری از رحمت (اختیار و انتخاب) برخوردار گردیدند، جایگاه آنان نیز معلوم شد؛ و یک دلیل دیگر قرآنی آن که وقتی ابلیس تکبر و عصیان کرد، خداوند نفرمود که بابت این عصیان جهنمی خلق شد و یا در آخرت جهنمی خلق خواهم کرد و تو و اتباعت را در آن جای خواهم داد! بلکه فرمود: جهنم را از او ابتاعت پر می‌کنم. یعنی جایگاهی که محل دور شدگان از رحمت و عذاب است وجود دارد و تو اهل تو از انسان و جن را (که تنها موجودات برخوردار از اختیار و انتخاب می‌باشند) پر می‌کنم:
«قالَ اخْرُجْ مِنْها مَذْؤُماً مَدْحُوراً لَمَنْ تَبِعَکَ مِنْهُمْ لَأَمْلَأَنَّ جَهَنَّمَ مِنْکُمْ أَجْمَعینَ» (الأعراف – ۱۸)؛ گفت: از آسمان بیرون شو، مذموم و مطرود، هر که از آنها از تو پیروى کند جهنم را از همه شما لبریز می کنم.
بد نیست هفت نفر اول جهنم را بشناسیدشیخ صدوق در کتاب «ثواب الاعمال و عقاب الاعمال» درباره کیفر قابیل فرزند خطارکار حضرت آدم(ع) و دو نفر از بنی اسرائیل و دو تن از امت اسلام با توجه به روایات رسیده این چنین نقل می کند:
– راوى می گوید از امام صادق(ع) شنیدم که فرمودند: در روز قیامت عذاب هفت نفر از همه سخت‌تر است: فرزند آدم(ع) که برادرش را کشت، نمرود که با حضرت ابراهیم(ع) در مورد خداوند بحث و خدا را انکار کرد، دو نفر از بنى اسرائیل که قوم خود را یهودى و مسیحى کردند، فرعون که گفت: من بالاترین خداى شما هستم و دو نفر از این امت که یکى از آنها بدتر از دیگران است و در تابوتى شیشه‌اى در زیر جهنم در دریاهایى از آتش قرار دارد.
افکار نیوز و باشگاه خبرنگاران
