مجله سیب سبز: وقتي دختر 5 ساله شما تب مي‌كند، پيش خودتان چه فكري مي‌كنيد؟ لابد فكر مي‌كنيد سرماخورده، ممكن است حتي سعي كنيد با پاشويه كردن و اين جور كارها تبش را پايين بياوريد اما اگر ني‌ني 2 ماهه‌تان تب كرد چطور؟ آيا باز هم به همين راحتي با اين موضوع برخورد مي‌كنيد؟ تب يكي از شايع‌ترين علايم بيماري‌هاي كودكان است.
علت ايجاد تب در بچه‌ها در سنين مختلف فرق مي‌كند اما در چه سني مي‌شود تب كودك را در خانه پايين آورد و در چه سني بايد فورا به پزشك مراجعه كرد؟ اين‌ها سوالاتي هستند كه هر پدر يا مادري بايد حتما جواب آنها را بداند، براي همين خواندن اين مطلب به هر پدر يا مادري توصيه مي‌شود.
چگونه دماي بدن كودك را اندازه بگيرم؟
براي كودكان زير 3 ماه بهتر است دماي بدن را از راه مقعد اندازه بگيريد. اما براي كودكان بالاتر از اين سن، راه دهاني بهتر است. همچنين بهتر است براي اندازه‌گيري دماي بدن كودك از دماسنج ديجيتال استفاده كنيد نه دماسنج جيوه‌اي. خواندن دماسنج‌هاي جيوه‌اي براي غيرپزشكان آسان نيست. همچنين احتمال شكستن آنها زياد است و اگر شكسته شوند ممكن است كودك شما با جيوه داخل لوله كه يك ماده سمي است، تماس پيدا كند.
كودك را روي پاهاي خود به شكم بخوابانيد. دماسنجي كه از قبل تميز كرده‌ايد را با كمي وازلين چرب كنيد و به آرامي به اندازه يك سانتي‌متر در مقعد فرو ببريد. اگر احساس مقاومت كرديد دماسنج را جلو نبريد. دماسنج را به آرامي در دست نگه داريد و آن را رها نكنيد. وقتي صداي كوتاه دماسنج را شنيديد آن را خارج كرده و بلافاصله دما را بخوانيد.
دماي طبيعي بدن چقدر است؟
دماي طبيعي بدن وقتي آن را از راه دهان اندازه مي‌گيريد بايد 37 درجه سانتي‌گراد باشد و اگر آن را از راه مقعد اندازه گرفته‌ايد بايد 5/37 درجه باشد. بنا به گفته انجمن پزشكان خانواده آمريكا، «تب» زماني بروز مي‌كند كه دماي اندازه‌گيري شده از راه دهان 5/37 يا بالاتر و از راه مقعد 38 يا بالاتر باشد.
روش اندازه‌گيري دماي بدن كودك از راه دهان
دماسنج را كه قبلا تميز كرده‌ايد زير زبان كودك قرار دهيد. از كودك بخواهيد تا دهانش را ببندد و با لب‌هايش دماسنج را نگه دارد. به كودك بگوييد دماسنج را با دندان نگيرد و صحبت نكند. زماني كه صداي كوتاه دماسنج را شنيديد، آن را خارج كنيد و دما را بخوانيد.
آيا مي‌توانم تب كودكم را پايين بياورم؟
وجود تب نشانه آن است كه بدن در حال مبارزه با ميكروب‌هايي است كه باعث ايجاد عفونت در بدن شده‌اند. اگر كودك شما زير 3ماه سن دارد به محض مشاهده تب بايد به پزشك يا اورژانس بيمارستان مراجعه كنيد. وجود تب در شيرخواران زير 3 ماه مي‌تواند نشانه بيماري‌هاي جدي باشد.
اما اگر كودك شما بين 3 ماه تا 3 سال است و درجه تب او پايين است (يعني دماي بدنش حداكثر 8/37 درجه است) بهتر است به او دارو ندهيد. اما چنانچه كودك تان درد دارد و بداخلاق وبيقرار شده و دماي بدنش بيشتر از 8/37 است، مي‌توانيد براي پايين آوردن تب او از دارو استفاده كنيد.
نکته: اگر كودك شما زير 3 ماه سن دارد به محض مشاهده تب بايد به پزشك يا اورژانس بيمارستان مراجعه كنيد.
از داوري كودك بيشتر بدانيد
- در يك روز بيش از 5 بار به كودك دارو ندهيد.
- به كودكان زير 2 ماه بدون تجويز پزشك هيچ دارويي ندهيد.
- قبل از دادن دارو به كودك برچسب اطلاعات درج شده روي شيشه دارو يا بروشور آن را به دقت بخوانيد.
- براي داروهاي مايع از پيمانه مدرج مخصوص استفاده كنيد تا اطمينان پيدا كنيد مقدار دارو را دقيق به كودك تان داده‌ايد. اگر دارو پيمانه ندارد، يك پيمانه مدرج مخصوص از داروخانه تهيه كنيد. قاشق‌هاي معمولي آشپزخانه مقدار دقيق را نشان نمي‌دهند.
چه دارويي بدهم و چقدر؟
قبل از هر چيز بايد بدانيد به كودكان زير 2 ماه نبايد بدون مشورت با پزشك هيچ دارويي بدهيد. استامينوفن دارويي است كه هم تب را پايين مي‌آورد و هم به كاهش درد كمك مي‌كند. ايبوپروفن هم دارويي است كه مي‌توان براي كودكان بالاي 6 ماه استفاده كرد. اما نكته مهم آن است كه در مورد مقدار دارو حتما بايد با پزشك مشورت كنيد. دادن دارو به كودكان براساس سن و وزن بدن آنها صورت مي‌گيرد و با دادن دارو به بزرگسالان تفاوت اساسي دارد. پس اگر همان دوزي را كه خواهرتان براي فرزندش مصرف مي‌كند شما هم به كودك تان تجويز كنيد ممكن است باعث مسموميت فرزندتان شويد!
همچنين از آسپيرين براي پايين آوردن تب فرزندتان استفاده نكنيد. مصرف آسپيرين در كودكان زير 18 ماه ممكن است باعث عوارض و حساسيت‌هاي جدي دارويي شود.
چه وقت بايد با دكتر تماس بگيرم؟
اگر فرزندتان هر يك از علايم هشدار را دارد، هر چه سريع‌تر با پزشك تماس بگيريد.
كودكان زير 3 ماه: اگر دماي اندازه‌گيري شده مقعد‌ي كودك 38 درجه يا بيشتر است سريع با پزشك تماس بگيريد. حتي اگر كودك به‌نظر بدحال نمي‌آيد بايد هر چه سريع‌تر به پزشك مراجعه كنيد زيرا كودكان در اين سن به سرعت بدحال مي‌شوند و بيماري آنها سريع شدت مي‌گيرد.
بين 3 تا 6 ماه: درصورتي كه دماي بدن كودك بيشتر از 3/38 است حتي اگر بد حال نيست با پزشك تماس بگيريد.
6 ماه و بالاتر: اگر دماي بدن كودك 4/39 يا بالاتر است، حتي اگر بدحال به‌نظر نمي‌رسد، با پزشك تماس بگيريد. اگر دماي بدن كودك بين 8/38 تا 4/39 است، به دقت مراقب حال او باشيد. چنانچه تب تا 4/39 بالا رفت يا اگر در عرض 48 ساعت خوب نشد، به سرعت با پزشك تماس بگيريد.
علائم هشدار
فهرست زير نشان‌دهنده علايمي است كه به محض مشاهده آنها بايد به پزشك مراجعه كنيد:
خشك شدن زبان كودك استفراغ يا اسهال مداوم درد گوش يا دست زدن بيش از حد به گوش‌ها قطع و وصل شدن تب در عرض 2 يا 3 روز گريه با صداي زير بيقراري بي اشتهايي رنگ پريدگي تشنج سردرد شديد جوش پوستي درد يا تورم مفاصل گلودرد سفتي گردن، كودك نمي‌تواند به راحتي گردنش را به پايين و بالا خم كند دل درد تورم و برآمدگي ملاج در شيرخواران سستي، خواب‌آلودگي و كم شدن هوشياري شنيده شدن صدا هنگام تنفس كودك سخت نفس كشيدن هق‌هق كردن موقع گريه