نوغانداری، بیمار کما رفته ای که نیازمند احیاست/ توسعه اقتصادی با کرم ابریشم!

به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ به  نقل از عصر اترک، مردم ترکمن بخصوص بانوان ترکمن با تهیه تخم کرم ابریشم و نگهداری از آن به مدت یک ماه الی۴۰روز آن را تبدیل به کرم ابریشم کرده و در بهبود اقتصاد این منطقه محروم و مرزی نقش بسزایی ایفا می کنند.

نوغانداری و پرورش کرم ابریشم صنعتی است که زمینه ساز و مکمل صنایع و مشاغل دیگر نیز می شود و با ایجاد توتستان ها که برگ درخت توت غذای اصلی کرم ابریشم است گام بلندی در توسعه مشاغل روستایی برداشته می شود.

اهمیت نوغانداری سبب گسترش و احیای توتستان ها می شود و البته با تولید پیله کرم ابریشم و تولید نخ ابریشم می توان صنعت فرش دوروی منطقه را نیز رونق بخشید.

نیازمند برگزاری دوره های آموزشی مستمر هستیم

بانو بی بی تاج جاوید از روستای ترکمن نشین امانلی جز تولید کنندگان برترسال ۹۵ است که بیشترین تولید را در این سال داشته و نمونه معرفی شده است و سال گذشته نیز جزو سه کاندیدای کشوری نیزانتخاب شده ،می گوید: ۵۱ سال سن دارم و از کودکی پرورش کرم ابریشم را در خانواده پدری آموخته ام و بعد از ازدواج نیز به همراه خانواده همسرم کرم ابریشم پرورش داده ام و هم اکنون۲۰ سال است که مستقل کرم ابریشم پرورش می دهم.

وی با بیان اینکه برای پرورش کرم ابریشم نیاز به مکان مناسب،تمیز،بدون بو و گرم است، اظهار می کند: یک کرم ابریشم ازهمان ابتدا که شروع به بیرون آمدن از تخم می کند مانند نوزادی می مانند که تازه به دنیا آمده است و هر لحظه باید مراقب آن بود تا آسیب نبیند .

این بانوی پرورش دهنده کرم ابریشم با بیان اینکه هزینه هر جعبه تخم درحدود ۱۰هزارتومان است،می گوید: مهمترین نکته در پرورش کرم ابریشم، مراقبت از کرم ها و تهیه برگ درخت توت است.

خانم جاوید که همراه 9 فرزند و 3 عروس به کار نوغانداری مشغول است، در مورد مراحل تولید کرم ابریشم می گوید: مرحله اول بیدار کردن کرم با گرم نگه داشتن تخم ها است، وقتی که کرم از تخم در آمد، روزی سه بار به آن ها برگ می دهیم سپس در چهار تا پنج مرحله کرم ها اقدام به تکثیر می کنند که بعد از هر بار تکثیر، آن ها را در کارتن ها تقسیم می کنیم و آخرین خوابش وقت پیله بستن و سپس جمع آوری پیله ها است.

 این تولید کننده برتر از میزان برداشت خود نیز می گوید:هر جعبه تخم ابریشم وقتی به خوبی پرورش داده شود در حدود ۵۵ کیلوگرم می توان تولید داشت که ما توانستیم۵۴ کلیوگرم را از هر جعبه تولید کنیم.

وی از مسئولین انتظار دارد در زمینه بیمه کردن نوغاندارن اقدام کنند، همچنین خواستار برگزاری دوره های آموزشی برای بهره مندی از علم روز و برگزاری نمایشگاه های مختلف در سطح شهرستان و استان و کشور شد.
 

گسترش نوغانداری نیازمند تبلیغات گسترده در داخل و خارج کشور است

شامحمد داوری یکی دیگر از نوغانداران جرگلانی از روستای یکه سعود است که هرساله یک الی یک ونیم جعبه کرم ابریشم پرورش می دهد.

او می گوید: از روزی که کرم ها از تخم بیرون می آیند، یک پای ما در توتستان است و در روزهای اخر که کرم ابریشم قد کشیده و بزرگ می شود، روزی ۳ الی ۴ بار به تونستان رفته و شاخه توت ها را از تنه درخت جدا می کنیم .

داوری ادامه می دهد: روزی ۴ بار توت چیدن آن هم برای نیم الی یک جعبه کار بسیار سخت و خسته کننده ای است اما بخاطر علاقه ای که به پرورش کرم ابریشم داریم چندان به چشم نمی آید.

نوغاندار یکه سعودی که نزدیک ۵۵ سال سن دارد، اضافه می کند :شیرین ترین قسمت پرورش کرم ابریشم پیله بستن است که کار ما دیگر تمام شده و بعد از یک هفته نیز پیله ها جمع آوری می شوند .

وی از زمان فروش پیله های کرم ابریشم نیز می گوید : در زمان فروش خریدارهای زیادی در منطقه وجود دارند که هر کدام قیمت های خاصی را بیان می کنند و پر استرس ترین زمان هم همین زمان فروش پیله ها است چرا که قیمت ها در حال بالا رفتن یا پایین آمدن است و هر پرورش دهنده ای دوست دارد به قیمت های خوبی به فروش برساند که امسال آخرین قیمت را ۳۰ هزار تومان تخمین زده اند.

وی بیشترین مکان های خرید پیله را شرکت تعاونی در یکه سعود و سه نقطه دیگر در حصارچه، باغلق و مناطق مرزی رازوجرگلان عنوان می کند و می گوید بیشتر پیله ها به شرکتی در خراسان رضوی صادر می شود .

داوری می گوید: اقداماتی که دولت می تواند برای حمایت از نوغانداران انجام دهد، به دو بخش تقسیم می شود، یکی در داخل کشور و دیگری در خارج از مرزها  است و توجه ویژه مسئولین را در این زمینه طلب می کند.

وی ارائه تسهیلات بانکی جهت ایجاد باغات پرورش توت مرغوب، ارائه تسهیلات جهت احداث سالن و سوله های مخصوص پرورش کرم ابریشم و ارائه تسهیلات جهت احداث کارگاه های مخصوص جهت تهیه ابریشم  و برگزاری کلاس های آموزشی مداوم را یکی از ضروریات نوغانداران عنوان می کند.

وی می افزاید: ایجاد تعاونی جهت تعامل بیشتر نوغانداران و آمادگی بسترهای مناسب در جهت ، تعیین قیمت و خرید تضمینی محصولات، برگزاری نمایشگاه های مختلف در راستای معرفی محصولات ابریشمی از جمله فرش و پارچه های ابریشمی، بیمه فعالان این حوزه و تهیه ی گزارش های خبری و پخش از صدا و سیما با هدف معرفی و تبلیغات صنعت نوغانداری از جمله کارهایی است که در داخل کشور باید انجام شود.

داوری همچنین با بیان اینکه در خارج از کشور نیز اقداماتی باید انجام شود، می گوید : تقاضا می شود دولت اقدامات لازم در جهت ایجاد بستر های مناسب برای تبلیغ ، معرفی و صادرات ابریشم و سایر مشتغات آن نظیر فرش ابریشم در بازارهای جهانی داشته باشد.

اشتغالزایی برای 20 نفر

بانو آنه کیک کوهی از روستای یکه سعود مادربزرگی ٧٧ساله دارای ۵ فرزند دختر و پسر به همراه نوه هایش گوشه ای از خانه خود را تبدیل به کارگاه ابریشم بافی کرده است، می گوید: از ده سالگی این کار را از مادر خود آموخته حال به دختر ها ،عروس ها و نوه های خود نیز آموزش داده ام و برای بیست نفر نیز شغل ایجاد کرده ام.
وی با ابراز تاسف از کم بودن بافنده و تولید کننده نخ ابریشمی می گوید: در گذشته زنان ترکمن پارچه مورد نیاز برای تهیه لباس را با دستگاه های محلی سنتی می بافتند و در صورتی که الیاف ابریشم بود از مرحله پرورش پیله تا استخراج الیاف ، موم زدایی و رنگرزی الیاف و بافت پارچه را خود بر عهده داشتند ولی امروزه فقط در چند نقطه رازوجرگلان تولید نخ انجام می شود.

کوهی در مورد فواید استفاده از پارچه های ابریشمی می گوید : تولید پارچه های ابریشمی که از ثروت های ملی ترکمن ها محسوب می شود، در روزهای داغ تابستان بدن انسان را خنک و در هنگام زمستان باعث عدم نفوذ هوای سرد شده و بدن انسان را گرم نگه می دارد و از طرفی چون این پارچه ها از ابریشم خالص بافته شده برای سلامتی انسان نیز مفید شناخته شده اند.

وی ادامه می دهد:  در ماه حداقل دو پارچه به قیمت 850 هزار تومان سفارش داده می شود که آماده کردن نخ ها و طی کردن مراحل بافت ۴ الی ۵ ماه طول می کشد .

کوهی از ایجاد اشتغال برای مردم منطقه جرگلان نیز می گوید: برای ۲۵ نفر در جرگلان و سه نفر در بجنورد شغل ایجاد شده است همچنین به ۲۵ نفر از مددجویان نیز با دعوت کمیته امداد آموزش تولید نخ را داده ایم .

وی خاطرنشان می کند: درحال انعقاد قرارداد با یک شرکت از کانادا هستیم که اگر محقق شود به ۲۰۰ نیرو نیاز خواهیم داشت.

وی ضمن اینکه درخواست تسهیلات برای ایجاد یک کارگاه را دارد، همانند سایر فعالان این صنعت خواستار برگزاری دوره های آموزشی و بیمه برای نوغانداران است.

نبود دستگاه پیله خشک کن بزرگترین مشکل منطقه

تنها تعاون دار حوزه نوغانداری نیز گفت: شرکت تعاونی خدمات کشاورزی و مکانیزاسیون یکه سعود جرگلان شهرستان رازوجرگلان تنها تعاونی این شهرستان است که از سال 76 شروع به کار کرد.

نورمحمد تقوایی افزود: هرساله این شرکت در حدود ۶۰۰ الی ۷۰۰ جعبه تخم نوغان برحسب تقاضا بین نوغانداران توزیع می کند که از هر جعبه فقط ۵۰۰ تک تومان سود می بینیم که با فرصتی که برای توزیع این مقدار تخم جعبه که ۳۰ الی ۴۰ روز طول می کشد به هیچ عنوان به صرفه نیست.

 تقوایی همچنین توزیع همزمان تخم نوغان از سوی سازمان جهاد کشاورزی در جرگلان را از دیگر موارد به صرفه نبودن ادامه این صنعت برشمرد.

وی با اشاره به استفاده نکردن  نوغانداران از علم روز گفت: نوغانداری در منطقه بصورت سنتی و قدیمی انجام می‌شودکه نیازمند بازنگری در این شیوه با ارائه آموزش از سوی جهاد کشاورزی است.

وی استفاده از وسایل ضدعفونی کننده جایگاه در هنگام خواب کرم ابریشم و ارائه آموزشهای تخصصی و سی دی های آموزشی رایگان به پرورش دهندگان را از راه های بهبود این صنعت در منطقه برشمرد.

تقوایی نابودی توتستان های منطقه را براثر خشکسالی های پی در پی را از عوامل تهدید کننده نوغانداری در منطقه عنوان کرد و گفت: در نوار مرزی توسط جهاد توتستان ایجاد شده، که امیدواریم بزودی در اختیار پرورش دهندگان گذاشته شود.

وی از ایجاد کارگاه ریسندگی پیله نیز خبر داد و گفت : کارگاهی با ظرفیت ریسندگی پنج تن پیله ایجاد شده اما مشکل بزرگ، نبود دستگاه های خشک کن در منطقه است به همین جهت پیله ها بصورت خام به مشهد یا تربت حیدریه فرستاده می شود تا پس از خشک شده دوباره به جرگلان بازگردانده شوند.

وی تصریح کرد: دو سال قبل شرکت تعاونی درخواست، دستگاه پیله خشک کن را داد ولی بجای تحویل دادن به ما به با لابی گری به مجتمع های در حال ساخت در کلاته بهار ارسال شد که اکنون بلااستفاده است که البته این باعث نارضایتی و دلسردی ما شد و کم کم باعث تعطیلی شرکت تعاونی خواهد شد!

وی ابراز امیدواری کرد : با راه اندازی دستگاه تبدیل پیله به ابریشم در روستای بهار، پیله ها بصورت خشک و ابریشم در دست خریداران قرار بگیرد تا قیمت و ارزش پیله نیز افزایش پیدا کرده و مقرون به صرفه برای پرورش دهندگان باشد.

تقوایی با اشاره به اینکه بیشترین سود صنعت نوغانداری به جیب دلالان می رود، گفت: قطع شدن دست دلالان ، تبدیل پیله به ابریشم در منطقه و ایجاد مسیرهای بازاریابی فروش در داخل و خارج از کشور، مهمترین اقدامات جهت رشد و توسعه نوغان داری و ایجاد اشتغال برای منطقه است.

درآمد دو میلیونی از هر جعبه نوغان

معاون بهبود تولیدات دامی سازمان جهاد کشاورزی خراسان شمالی گفت: شهرستان رازوجرگلان با تولید ۴۲ تن پیله تر به ازای هر جعبه ۴۶ کیلوگرمی،  ۴۷ درصد تولیدات استان را به خود اختصاص می دهد و بعد از آن شهرستان مانه و سملقان با ۳۲ تن پیله تر، ۳۶ درصد از تولیدات استان را دارند .

علی مبارکی افزود: در استان ۲ هزار و ۳۴۰ نوغاندار وجود دارد که از این تعداد ۹۶۰ نفر در شهرستان رازوجرگلان مشغول به فعالیت هستند.

وی ادامه داد: هر نوغاندار با مدیریت خوب از هر جعبه یک تا دو میلیون تومان درآمد دارد و هرساله قیمت پیله ها رو به افزایش است به طوری که سال گذشته قیمت ها بین ۱۹ تا ۲۷ هزار تومان بود و امسال بین ۲۹ تا ۳۵ هزار و ۵۰۰ تومان است .

مبارکی اظهار داشت: تخصیص و آماده سازی زمین، آبیاری به موقع، مراقبت از نهال های کاشته شده، تفریق تخم های دریافتی، ضد عفونی اماکن پرورش  و رعایت بهداشت توزیع تخم نوغان، خرید تضمینی و توزیع تجهیزات و ساخت تلنبار پرورش از جمله زیر ساخت های لازم برای این صنعت است .

وی اشاره ای نیز به روند تولید کرم ابریشم از سنتی به صنعتی کرد و گفت: در کشور پرورش کرم ابریشم در سه شاخص سنتی، نیمه صنعتی و صنعتی انجام می شود که در استان خراسان شمالی نوغانداری به روش سنتی انجام می شود که با راه اندازی زنجیره تولید می توان آن را صنعتی کرد .

وی توزیع ۵۰ هزار اصله نهال توت در استان و کاشت قلمه ۲۰ هزار توت از سر شاخه های درختان توت مرغوب محلی  را از اقدامات سال جاری جهت حمایت از نوغانداران عنوان کرد.

وی در پاسخ به چند مسئله و مشکل مطرح شده نیز گفت: در خصوص تسهیلات اهالی رازوجرگلان تمایلی زیادی به دریافت تسهیلات بانکی ندارند و تاکنون فقط سه مورد تقاضا صدور مجوز داشتند.

وی همچنین در خصوص بلااستفاده بودن دستگاه پیله خشک کن در روستای بهار نیز گفت: دستگاههای تحویلی جنبه ترویجی دارد و قرار نیست به کلیه بهره برداران تحویل داده شود .

معاون بهبود تولیدات دامی سازمان جهاد کشاورزی استان در خصوص پایین بودن قیمت تخم نوغان و سود نداشتن تخم نوغان برای شرکت تعاونی نیز گفت: قیمت هر جعبه تخم نوغان ۷ هزار و ۵۰۰ تومان است ولی هزینه توزیع از نمایندگی به بعد به عهده خوده بهره بردار بوده و قیمت مشخصی ندارد .

مبارکی درباره اینکه آیا پرورش کرم ابریشم را می توان از حالت شغل فصلی به شغل دائمی تبدیل کرد نیز گفت:درحال حاضر در ایران فقط یک نوبت انجام می شود و اقدام به پرورش کرم در چند فصل نبوده است .

وی درخصوص برگزاری کلاس های ترویجی نیز اظهار کرد: در صورت وجود متقاضی دوره های آموزشی، محدودیتی از طرف جهاد کشاورزی وجود ندارد.

این مسئول در خصوص معرفی این صنعت به خارج از کشور و صادرات پیله ابریشم نیز گفت:در حال حاضر ایران وارد کننده پیله خشک است و نخ ابریشمی نیز در حوزه صنعت، معدن و تجارت قرار دارد .

معاون بهبود تولیدات دامی از محدودیت نداشتن بیمه برای بهره برداران نیز اظهار کرد: از طریق صندوق بیمه محصولات کشاورزی امکان بیمه نوغانداران وجود دارد و برای افراد متقاضی محدودیتی وجود ندارد .

گزارش از صاحب جمال رحیمی

انتهای پیام/