براساس آموزه های دینی، یکی از مراحلی که می تواند در تکون شخصیت دینی و ولایی فرزندان مؤثر باشد، مرحله انعقاد نطفه است؛ از این رو در شرع دستور‌های زیادی برای این مرحله صادر شده است که توجه به آنها می تواند گامی مؤثر برای تربیت نسل ولایی باشد. انتخاب زمان و شرایط روحی و روانی مناسب و توجه به خدا هنگام انعقاد نطفه، از دستوراتی است که وارد شده است. روایاتی که تأکید می کند هنگام خستگی زیاد یا در ساعات اولیه شب و با شکم پر، آمیزش انجام نگیرد [تفسیرصافی، ج۲، چاپ تهران، ص۲۰٫]. هم چنین ذکر مکروهات و مستحبات زیادی که در روایات برای آمیزش وارد شده است همه دلالت بر اهمیت و نقش این لحظه در حیات مادی و معنوی فرد دارد. [علاقه مندان می توانند مجموعه این روایات را با مراجعه به منابعی، مثل: تهذیب الاحکام، ج۷، ص۴۰۷؛ بحارالانوار، ج۷۶، ص۳۲۷؛ وسایل الشیعه، کتاب النکاح ج۷، باب۱۰۵ و کافی، ج۵، ص۵۰۰ به دست آورند.] در اهمیت این مسئله، توجه به کیفیت انعقاد نطفه حضرت زهرا علیها السلام که طراحی آن، از سوی خداوند صورت گرفته است کفایت می کند. وقتی قرار شد نطفه آن حضرت، منعقد شود، پدرش، رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم چهل شبانه روز به تهجد و عبادت می پردازد سپس از غذای بهشتی تناول می کند و آن گاه اجازه انعقاد نطفه صادر می شود.
یکی دیگر از مقاطع و مراحل تأثیرگذار در تربیت نسل مهدی باور، دوران بارداری مادر است. مادری که خود علقه عاطفی و فکری با مولای خود امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف داشته و این علقه، نمود عملی در زندگی او دارد، قطعاً این عاطفه را به فرزند هم منتقل خواهد کرد. تجربه نشان می دهد خواندن دعاهایی که تقویت کننده ارتباط با امامان معصوم علیهم السلام است، می تواند در تربیت نسل مهدی باور مؤثر باشد. اگر در آموزه های دینی، بر خواندن دعاها و زیاراتی چون زیارت جامعه کبیره، زیارت عاشورا، دعای عهد و دعای فرج تأکید شده است، بدین سبب است که ارتباط مستدام مادر با این مضامین، به طور مستقیم در جنین تأثیرگذار است و نسلی عاشق ولایت را می پروراند. [دکتر حسن احدی، روان شناسی رشد (مفاهیم بنیادی در روان شناسی کودک)، تهران، ۱۳۷۰٫] روان شناسان بر این باورند که حالات روانی و هیجانی و حتی فعالیت های جسمانی مادر در شخصیت کودک تأثیر دارد. راوش هورمون هایی که در شرایط فشارهای هیجانی یا روانی صورت می گیرد، از طریق جفت، بر جنین تأثیر می گذارد. [سیما مخبر، ریحانه بهشتی، با همکاری جمعی از خواهران حوزه علمیه، نورالزهراء، چاپ پنجم، ۱۳۸۳٫] ذکر و یاد حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف توسط مادر باردار و نیز انجام عباراتی در این باره می تواند در تربیت نسل منتظر مؤثر باشد. علاوه بر آن چه ذکر شد، ارتزاق مادر از لقمه حلال در طول بارداری از مسائل مؤثر در تربیت نسل دین دار و ولایی است. آنچه در ارتباط با نقش وراثت و تشکیل نطفه فوق العاده اهمیت دارد، شرایطی است که والدین حین انعقاد نطفه دارا هستند. در روایات تأکید زیادی دارد بر:
1ـ زمان آمیزش: مثل این که این عمل در روزهای اول و وسط و آخر ماه نباشد، در شب اول ماه رمضان مستحب است و... اهمیت برخی از این مباحث حتی از نظر علوم روز هم ثابت شده است.
2ـ حالات والدین در آن زمان: رو به قبله و پشت به قبله نباشد، با ذکر و نام خدا همراه باشد، فکر آنها در آن زمان و... .
بعد از انعقاد نطفه
زمان بارداری؛ توصیه هایی که به زنان باردار شده، در دو جهت است:
توصیه های معنوی: در دوران حمل سزاوار است که مادران به تقوا و عبادت مبادرت بیشتری بپردازند، زیرا حالات مادر در جنین اثر گذار است. پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم فرمودند: به زن آبستن در آخرین ماه های باردارای خرما بخورانید تا فرزندش بردبار و پاکیزه شود. طفل در شکم مادر درست مانند یک عضو مادر است و کلیه عواملى که در جسم و جان مادر تأثیر مى کند در فرزند نیز مؤثر خواهد بود. دوران حمل براى طفل سرنوشت ساز است و مادر باید متوجه باشد که تمام روحیات او روى بچه اى که در شکم دارد اثر مى گذارد، امام صادق علیه السلام در ذیل آیه شریفه "هُوَ الَّذى یُصَوِّرَکُم فِى الارْحامِ کَیْفَ یَشاءُ لا اِلهَ الاّ هُوَ العَزیزُ الحَکیم" مى فرماید: ملک مصور مى آید در شکم مادر در ۴ ماهگى صورت بندى مى کند، وقتى صورت بندى شد خطاب مى شود به این ملک که نگاه کن به صورت مادر و سرنوشت این بچه را، سعادت و شقاوت این بچه را بنویس در پیشانى اش و بداء هم براى من قرار بده. این روایت همان است که مى فرماید: "قال رسول الله صلى الله علیه و آله و سلم: السَعیدُ مَن سَعِدَ فى بطن امّه، و الشّقُى مَنْ شَقِىَ فى بطن امّه"؛ بدبخت کسى است که در شکم مادر بدبخت شده است و خوشبخت کسى است که در شکم مادر خوشبخت است. مادران مراقب باشند که گناه اثر دارد روى روحیه بچه. اگر زن گنه کار باشد همان طور که گناه اثر مى گذارد روى دل، اثر مى گذارد روى جنین، و همان طور که گناه دل را سیاه مى کند کم کم انسان را به آن جا مى رساند که قرآن مى فرماید: "ثُمَّ کان عاقبة الذین اَساؤا السُّوى اَنْ کَذَّبوا بایاتِ اللّه وَ کانوا بِها یَستَهزؤن". آن کسانى که گناه مى کنند کم کم این گناه موجب مى شود که دست از دین بردارند؛ کم کم موجب مى شود که منکر مبدأ و معاد شوند. مهم تر از نکته اول و دوم غذاى حرام است. بدا به حال بچه اى که گوشت و پوست و استخوان او از غذاى حرام روییده شود پس زمان باردارى مراقب این امانت الهى باشید که این امانت را خوب تحویل جامعه بدهید.
