به گزارش شمانیوز، مهندس نیکدل مدیرعامل صندوق ذخیره فرهنگیان در حاشیه بازدید از یازدهمین نمایشگاه بین المللی بانک،بورس و بیمه در مصاحبه با نشره نمایشگاه بین المللی تهران به سوالات خبرنگاران پاسخ داد که در ادامه می خوانید
فلسفه تاسیس صندوق ذخیره فرهنگیان چه بوده و وضعیت این صندوق در حال حاضر چگونه است؟
موسسه صندوق ذخیره فرهنگیان به عنوان یکی از بزرگترین بنگاه‌های اقتصادی کشور و متعلق به معلمان گرانسنگ ایران، با پشتوانه بیش از دو دهه فعالیت برجسته در زمینه مدیریت و سرمایه گذاری در بخش صنعت و تولید کشور، تلاش کرده تا علاوه بر وظیفه ذاتی خود مبنی بر ارتقای معیشت فرهنگیان عزیز، همگام با الزامات ملی و بین المللی و همسو با مصالح کشور در حفظ عزت و اقتدار ایران اسلامی گام بردارد.
فعالیت صندوق ذخیره فرهنگیان در طول ٢٣ سال گذشته با فراز و نشیب‌های زیادی همراه بوده است. این صندوق با هدف ارتقای معیشت فرهنگیان و با تدبیر مجلس شورای اسلامی و تایید هیات وزیران در سال ۱۳۷۴ با مجوز قانون برنامه دو توسعه جمهوری اسلامی به صورت یک موسسه تاسیس و فعالیت خود را آغاز کرد.
دهه نخست حیات صندوق به شکل گیری ساختار و سرمایه‌گذاری‌های محدود در برخی از حوزه‌های اقتصادی مرتبط با نیاز‌های فرهنگیان مانند مسکن و لیزینگ گذشت. در پنج سال بعدی، با افزایش واریزی معلمان و همچنین واریز سهم دولت در قالب پول نقد و سهام شرکت‌ها، حوزه فعالیت موسسه گسترده‌تر شد و در حوزه‌های جدید سرمایه‌گذاری مانند بورس، بانک، پتروشیمی، ساختمان، صنعت، بیمه و ... ورود کرد.
در طول هشت سال گذشته، اما موسسه صندوق ذخیره فرهنگیان وارد فاز تازه‌ای از فعالیت‌های خود شد و به یکی از بنگاه‌های اقتصادی مهم با دارا بودن ده‌ها پروژه بزرگ و کوچک در سطح کشور تبدیل شد. امروز موسسه نه تنها در پروژه‌های بزرگ ملی مانند پتروشیمی‌ها مشارکت دارد و به شکوفایی اقتصادی کشور کمک می‌کند، بلکه هزاران نفر در شرکت‌ها و پروژه‌های صندوق ذخیره فرهنگیان مشغول فعالیت هستند و موسسه سهم مهمی در اشتغال‌زایی جوانان کشور دارد.
از این رو فرهنگیان بر خود می‌بالند که قطره قطره سرمایه‌گذاری‌های آن‌ها به دریایی از سرمایه‌های عظیم بدل شده که می‌تواند در چرخاندن چرخ اقتصاد کشور موثر باشد. از سوی دیگر سودآوری موسسه برای بازنشستگان فرهنگی ملموس‌تر شد به طوری که به تکیه گاه و نقطه امید آن‌ها پس از بازنشستگی تبدیل شده است.
سوال ۲- میزان سودآوری صندوق ذخیره فرهنگیان برای معلمان چگونه بوده است؟
میانگین سودآوری صندوق ذخیره فرهنگیان در طول ٢٣ سال گذشته ۱۷ درصد بوده است. موضوعی که در کشاکش انواع بحران‌ها و تنش‌های اقتصادی موجود در کشور، اهتمام فرهنگیان به صیانت و حمایت از تنها بنگاه اقتصادی مختص خودشان را در پی داشت به طوری که صندوق ذخیره فرهنگیان در طول ١٠ سال گذشته از ضریب نفوذ ٥٠ درصدی به ضریب نفوذ ٩٠ درصدی رسیده است.
در حالی که بیشترین پرداختی به بازنشستگان تا قبل از سال ١٣٨٧ به ٥ میلیون تومان هم نمی‌رسید، میزان دریافتی آن‌ها با افزایش چشمگیر سودآوری سرمایه‌گذاری‌های موسسه، به بیش از ٢٧ میلیون تومان در سال ١٣٩٦ رسید.
به رغم هجمه‌های هدف‌دار عده‌ای خاص جهت تخریب این نهاد بزرگ اقتصادی، فرهنگیان همچنان به فعالیت و سودآوری آن اعتماد داشته و عضویت حداکثری خود در صندوق را حفظ کرده‌اند. صندوق ذخیره فرهنگیان نیز در راستای حفظ اعتماد فرهنگیان به عنوان بزرگترین سرمایه موسسه، تلاش کرده که به طور کامل و دقیق و به تعهدات خود در قبال اعضای شاغل و بازنشسته عمل کند.
در این راستا در طول قریب به ٢٣ سال گذشته بیش از ٢٢٤٠ میلیارد تومان به حساب فرهنگیان بازنشسته واریز شده که بیش از ٣٢ درصد آن به مبلغ ٧٢٥ میلیارد تومان در طول یکسال و نیم گذشته یعنی از مهر ١٣٩٥ تا دی ماه ١٣٩٦ واریز شده است.
از سوی دیگر بیش از ٧٠ درصد پرداختی به معلمان در هنگام بازنشستگی، از محل بازدهی صندوق ذخیره فرهنگیان است و کمتر از ۳۰ درصد آن مربوط به واریزی اعضا و دولت است.
با توجه به اینکه در نمایشگاه بورس، بانک و بیمه قرار داریم، جزییاتی از تصمیم موسسه برای ورود تعدادی از شرکت‌ها به بورس بیان کنید؟
در حال حاضر نزدیک به ۶۵۰ شرکت در بورس و فرابورس تهران پذیرفته شده و فعال هستند، از این رو یکی از اهداف و اولویت‌های موسسه صندوق ذخیره فرهنگیان نیز ورود شرکت‌های تابعه به بورس است. هیات امنا و هیات مدیره صندوق ذخیره فرهنگیان و همچنین مدیران شرکت‌های تابعه در راستای درخواست فرهنگیان عضو، با بورسی شدن شرکت‌ها در راستای درخواست اعضا مبنی بر افزایش شفافیت، محاسبه ارزش افزوده و افزایش سیستم‌های نظارتی موافق بوده و در این مسیرتلاش می‌کنند.
در همین حال، در طول دو دهه گذشته برخی از شرکت‌های تابعه موسسه از جمله شرکت ماشین سازی اراک، بانک سرمایه و شرکت ایران ارقام در بورس پذیرفته شده و فعال هستند؛ بنابراین در گام بعدی و در یک اقدام اساسی، موضوع ورود چهار شرکت-هلدینگ جدید مطرح شده است که با ورود این شرکت‌ها به بورس و فرابورس، عملا بخش عمده شرکت‌های تابعه موسسه، بورسی خواهند شد.
بر این اساس، هلدینگ پتروفرهنگ به عنوان هلدینگ انرژی و پتروشیمی موسسه و همچنین یکی از شرکت‌های تابعه آن یعنی پتروشیمی مروارید، بورسی خواهند شد که این به معنی بورسی شدن کلیه شرکت‌های فعال در این گروه است.
مقدمات ورود بیمه معلم نیز آماده شده است تا این شرکت نیز به جمع شرکت‌های بیمه‌ای فعال در فرابورس بپیوندد تا بتواند به جایگاه واقعی خود در صنعت بیمه کشور دست یابد. همچنین شرکت بازرسی مهندسی و صنعتی ایران به شرکت زیر مجموعه آن یعنی بازرسی مهندسی ایران با ورود به بورس می‌تواند برای فعالیت در عرصه بین المللی خیز بزرگی بردارد.
همچنین تصمیم داریم از سایر نهاد‌های مالی بازار بورس و سرمایه همچون صندوق زمین و ساختمان استفاده کنیم؛ بنابراین در این زمینه مقدمات تشکیل صندوق زمین و ساختمان برای یکی از پروژه‌های ساختمانی شرکت ساختمانی معلم در حال انجام است.
البته منظور از حضور صندوق ذخیره فرهنگیان در بازار بورس، ورود شرکت‌های تابعه و دارایی‌های آن به بازار سهام بوده و ورود خود موسسه به بورس (با توجه به ماهیت شخصیت حقوقی آن) موضوعیت ندارد. همچنین ورود شرکت‌های تابعه به بورس به معنای تصمیم گیری برای فروش سهام نیست و میزان عرضه سهام در زمان ثبت در تابلوی بورس، تنها در چارچوب مقررات بورس و به میزان نسبت سهامداری خواهد بود. با این حال، ورود به بورس و فرابورس منافع و مزایای زیادی برای شرکت‌های تابعه، صندوق ذخیره فرهنگیان و در نهایت معلمان به عنوان صاحبان موسسه دارد.
منظور شما از مزایای بورسی شدن شرکت‌ها برای اعضای صندوق ذخیره فرهنگیان چیست؟
یکی از خواسته‌های فرهنگیان عضو، دریافت سهم الشرکه واقعی خود در زمان بازنشستگی است. در این راستا، محاسبه ارزش افزوده دارایی‌های موسسه و ارزش روز این دارایی ها، یکی از مطالبات بحق و همیشگی فرهنگیان عضو موسسه بوده است که به رغم تلاش‌هایی که برای محاسبه آن انجام شده، موفقیتی در این زمینه حاصل نشده است. از این رو به نظر می‌رسد تنها راه دائمی تحقق این موضوع، ورود شرکت‌ها به بورس است.
یکی دیگر از دلایل ورود شرکت‌ها به بورس، فراهم کردن امکان تامین نقدینگی در زمان نیاز است. حضور شرکت‌های تابعه صندوق در بازار سهام، موجب افزایش نقدپذیری دارایی‌های صندوق شده و این توانمندی می‌تواند موسسه را در ایفای تعهدات خود بیشتریاری نماید. علاوه براین، فروش دارایی‌ها در بازار سهام موجب شفافیت بیشتر و جلوگیری از تضییع حقوق فرهنگیان عزیز خواهد شد.
سوال ۵- ورود به بورس چه اندازه در شفاف سازی فعالیت صندوق و شرکت های تابعه موثر است؟
نخستین شعار ما در بدو ورود به موسسه، شفافیت بود، زیرا شفافیت باعث رفع بسیاری از شبهات می‌شود و برای همین افزایش شفافیت است که شرکت‌ها را به بورس می‌بریم. در واقع یکی دیگر از نتایج مثبت ورود شرکت‌های تابعه به بورس، افزایش نظارت بر این مجموعه است.
یکی از بهترین راه‌های جلوگیری از تکرار مباحث حول و حوش صندوق، قرار گرفتن موسسه و شرکت‌های تابعه در اتاق شیشه‌ای بورس است که صاحبان موسسه می‌توانند در هر زمان به نظارت بر سرمایه و دارایی خود بپردازند. اما در مقام مقایسه باید بپذیریم که شفافیت صندوق در شرایطی که شرکت‌های تابعه و دارایی‌های آن در بازار سرمایه باشند در مقایسه با شرایط کنونی، بیشتر خواهد شد.
از این رو، به رغم همه مشکلات و چالش‌هایی که بر سر راه شرکت‌ها برای ورود به بورس وجود دارد، ما معتقدیم که بورسی شدن شرکت‌های تابعه برای اعضای صندوق ذخیره فرهنگیان نه تنها در حال حاضر بلکه در آینده نیز تنها راه برون رفت از مشکلات و تضمین منافع اعضا خواهد بود، بنابراین همه تلاش خود را برای تسریع حرکت در این مسیر به کار خواهیم گرفت و مطمئنا با همکاری مسئولان بورس، موفق خواهیم شد.
هدف از حضور موسسه و شرکت‌های تابعه در نمایشگاه بورس، بانک و بیمه چه بوده است؟
امروز صندوق ذخیره فرهنگیان با حجم منابع و دارایی‌هایی که در اختیار دارد، از فعالان مهم بازار سرمایه ایران است و موفقیت بیشتر آن منوط به داشتن یک همکاری سازنده با ارکان مختلف این بازار است.
سوال ۷- وضعیت دارایی‌های صندوق ذخیره فرهنگیان چگونه است؟
واریزی اعضا از ابتدای تاسیس تاکنون معادل ١٥٧٢ میلیارد تومان است که بخشی از آن به دلیل خروج برخی از اعضا به آن‌ها پس داده شده است. واریزی دولت هم ٦٣٥ میلیارد تومان بوده که با سرمایه گذاری‌های صورت گرفته با این دو مبلغ، در مجموع ٤٠٧٤ میلیارد تومان نیز سود حاصل شده است. از این رو جمع کل واریزی به صندوق ٦٢٨١ میلیارد تومان بوده که ١٨٦٥ میلیارد تومان آن به اعضای بازنشسته پرداخت شده است.
نهایتا در حال حاضر ٤٤١٦ میلیارد تومان ارزش دفتری دارایی‌های صندوق است. البته به دستور وزیر آموزش و پرورش، ارزش روز دارایی‌های موسسه در حال محاسبه است. از سوی دیگر تلاش شده تا شرکت‌های تابعه صندوق به بورس بروند تا هم ارزش روز دارایی‌های آن معلوم باشد و هم معلمان ارزش واقعی دارایی هایشان را بدانند.
از سوی دیگر آنچه فرهنگیان به صندوق واریز کرده‌اند کاملا محفوظ است، زیرا در شرکت ها، صنایع و پتروشیمی سرمایه گذاری شده است؛ بنابراین مسائلی که در مورد از بین رفتن دارایی‌های صندوق مطرح می‌شد اصلا صحت ندارد.
حدود ۵ درصد از دارایی‌های صندوق ذخیره فرهنگیان به ارزش دفتری ٢١٨ میلیارد تومان در بانک سرمایه است و از آنجا که ما در بانک سرمایه سهامدار هستیم، در حد سهم خود مسئول هستیم؛ بنابراین بیش از ۹۵ درصد از دارایی‌های صندوق به بانک سرمایه ارتباطی ندارد اگرچه ارزش روز بانک سرمایه از ارزش دفتری آن بالاتر است.
برای شفاف سازی و اطمینان خاطر معلمان عضو صندوق چه کار‌هایی انجام داده‌اید؟
برای همه اعضا در سراسر کشور صورت وضعیت چاپ و ارسال شد. از طریق این صورت وضعیت، مشخص است که هر عضو از ابتدای عضویت چقدر پول واریز کرده، چه میزان سهم دولت واریز شده و در نهایت چقدر سود به آن‌ها تعلق گرفته است. همچنین این اطلاعات به صورت آنلاین و به روز بر روی سایت موسسه قرار دارد و فرهنگیان در هر لحظه می‌توانند از میزان دارایی خود اطلاع پیدا کنند؛ بنابراین هیچ جای ابهامی وجود ندارد.
با توجه به اتفاقات سال‌های اخیر، ضمن تغییر ساختار حدود ٧٥ نفر از مدیران عامل و اعضای هیات مدیره شرکت‌های تابعه تغییر کرده‌اند. این افراد همه در رشته خود متخصص هستند. در انتخاب مدیرانی که اخیرا در صندوق بکارگرفته شده‌اند، معیار نخست ما پاکدستی بوده است تا مجددا شاهد اتفاقات ناگوار نباشیم.
ما به مدیریت سرمایه به جای مدیریت بنگاه اعتقاد داریم، باید بیشتر اوراق بهادار داشته باشیم و حجم بیشتری از سرمایه هایمان را با انعطاف، جابجا کنیم. باید به سمتی برویم که سرمایه هایمان امکان نقدشوندگی بیشتری داشته باشند تا هر زمان که اعضا تمایل داشته باشند، آمادگی پرداخت داشته باشیم که البته امروز هم آمادگی نسبی داریم.
با توجه به اینکه سهم دولت در دولت قبلی و در برنامه پنجم توسعه حذف شده بود برای احیای آن چکار کرده‌اید؟
سهم دولت در برنامه پنجم توسعه حذف شد، اما ما حساب بازنشسته‌ها را باز نگه می‌داریم تا در صورتی که سهم دولت واریز یا سودی حاصل شد به حساب آن‌ها واریز کنیم. با این حال در برنامه ششم توسعه ماده ٨٥ سهم دولت احیا شد و فرهنگیان حداقل تا سال ١٤٠٠ از این سهم بهره‌مند خواهند بود.
از این رو فرهنگیان می‌توانند با واریز ماهانه تا ٥ درصد از حقوق و مزایای خود به حساب صندوق به صورت اختیاری به همان نسبت نیز از سهم دولت برخوردار شوند و به هر میزان که کمتر از ٥ درصد واریز کنند از واریزی دولت محروم خواهند شد.
وضعیت آینده صندوق ذخیره فرهنگیان را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
صندوق در عملکرد کلی خود، سود داشته است. صندوق در تمام دوره فعالیت خود سودده بوده است. سرمایه گذاری‌های مناسب موسسه به ویژه در حوزه پتروشیمی مانند پتروشیمی مروارید و پتروشیمی کیمیای پارس خاورمیانه، حیات موسسه را تضمین کرده است. همچنین سودآوری میانگین سالانه ١٧ درصدی نشان از عملکرد مثبت و سرزنده بودن این مجموعه است.
در همین حال فرهنگیان به حمایت خود از موسسه ادامه داده‌اند. قشر فرهیخته و اهل مطالعه فرهنگیان، تحت تاثیر برخی افراد و رسانه‌ها قرار نگرفتند، چون عدد دریافتی همکارانشان در زمان بازنشستگی را می‌بینند و به ادامه فعالیت موسسه امیدوار می‌شوند. در حال حاضر بیش از ٨٥٠ هزار نفر معادل نزدیک به ٩٠ درصد از معلمان عضو صندوق ذخیره فرهنگیان هستند بنابراین نباید با طرح شایعات و اتهامات بی اساس این جمعیت را ناامید ساخت.
صندوق ذخیره فرهنگیان نیز در راستای حفظ اعتماد فرهنگیان به عنوان بزرگترین سرمایه موسسه، تلاش کرده که به طور کامل و دقیق و به تعهدات خود در قبال اعضای شاغل و بازنشسته عمل کند. به واقع می‌توان گفت که بهار شکوفایی فعالیت‌های اقتصادی و سودآوری موسسه صندوق ذخیره فرهنگیان تازه آغاز شده است.
