تعطیلات نوروز فرصت مناسبی برای صله رحم و تجدید دیدار با نزدیکان است، اما گاهی پیش می‌آید که این در محافل به صحبت علیه فردی که در آن محفل حاضر نیست پرداخته میشود که کاری ناپسند است و از آن به عنوان غیبت کردن یاد میشود.
غیبت کردندر اینجا به بیان احکام شرعی غیبت می پردازیم.
احکام شرعی غیبت کردنآیتالله مکارم شیرازی
سؤال: چنانچه مثلا گفته شود مردم فلان شهر یا گروه بد هستند، آیا این غیبت به حساب می آید؟
پاسخ: اگر آنها واقعاً خوبند و او نسبت بدی داده، تهمت زده و اگر بد هستند و مخاطب نمی دانسته، غیبت کرده است.
سؤال:کسانی از ما غیبت می نمایند و خبر غیبت به ما می رسد که این امر موجب کینه ما می شود. چه کاری کنیم که این کینه از شخص غیبت کننده در دل ما از بین برود؟
پاسخ: همانگونه که شما انتظار دارید خداوند لغزشها و گناهانتان را ببخشد، باید لغزش و گناه دیگران را ببخشید.
سؤال: تعریف غیبت چیست؟ آیا انتقاد از مسئولین اعم از سیاسی اداری و غیره مصداق غیبت است؟
پاسخ: غیبت آن است که عیب پنهان و مخفی شخصی، نزد کسی که از آن اطلاع ندارد بیان شود و انتقادهای سازنده همراه با ادب و احترام اشکالی ندارد.
سؤال:معناى غیبت را بیان فرمایید؟
پاسخ: غیبت آن است که عیب پنهانى کسى را پشت سر او بگویند ولى در مواردى که مسأله مهمّى مطرح است مانند موارد مشورت و اصلاح ذات البین و امثال آنها، استثناء شده است.
مجاز بودن غیبتسؤال: آیا غیبت کردن مسئول اداره و یا کارمندى که خلافى مرتکب شده، جایز است؟
پاسخ: اگر به قصد نهى از منکر باشد و اثر داشته باشد، لازم است.
سؤال: اگر کسى در بین جمع، غیبت بکند و مطمئن باشیم امر به معروف و نهى از منکر در او تأثیر نمى کند، وظیفه ما چیست؟
پاسخ: در چنین جلسه اى شرکت نکنید.
آیت‌الله سیستانی
پرسش: اگر پشت سر کسی غیبت کنیم و شرایط حلالیت طلبیدن نداشته باشیم چه باید بکنیم ؟
پاسخ: توبه کافی است .
پرسش: غیبت کردن و افترا یا تهمت را برایم تعریف کنید. درچه صورتی چیزی غیبت محسوب میشود؟
پاسخ: غیبت یعنی ذکر عیبی که مستور و پوشیده است البته در وقتی که شخص غایب است و تهمت یعنی نسبت ناروا و خلاف واقع به کسی زدن.
پرسش: سخن با چه شرایطی غیبت است؟ آیا هر گاه که غیبتی می شود، باید آن را نهی کرد و از غیبت شونده دفاع کرد؟
پاسخ: غیبت یعنی عیب مستور دیگران را باز گو کردن و باید شخص غیبت کننده را که کار حرام انجام می دهد، از آن نهی کرد.
پرسش: در مورد غیبت از فاسق، لطفا فاسق را به صورت کامل معرفی کنید؟
پاسخ: فاسق کسی است که مرتکب معصیت بشود و غیبت هر فاسقی جایز نیست مگر متجاهر به فسقی باشد که در خصوص همان امر غیبت او اشکال ندارد .
پرسش: ۱ـ می خواستم بدانم اگر شخصی نظر ما را در مورد اخلاقیات و خصوصیات شخص دیگر بپرسد، جواب دادن به آن غیبت محسوب میشود؟
غیبت مادر۲ـ اگر مادرم بد برادرم را نزد من بگوید غیبت محسوب می شود یا خیر؟
پاسخ: ۱ـ اگر در مورد مشورت است برای امر مهمی مانند ازدواج یا مشارکت و امثال آنها، غیبت جایز است.
۲ـ غیبت است.
پرسش: در مورد غیبت هایی که در دوران گذشته انجام شده و در حال حاضر دسترسی به آن افراد نداریم، چه کار باید کرد یا چه حکمی دارد؟
پاسخ: وظیفه شما توبه است و چیز دیگری لازم نیست.
پرسش: لطفا توضیح کاملی در مورد غیبت بفرمائید ؟
پاسخ: غیبت غیر فاسق حرام است و غیبت فاسق در آنچه به آن تجاهر دارد جایز است.
پرسش: گاهی در بین مردم یا رسانه ها مطالبی به صورت طنز در مورد اقوام، گویش ها و فرهنگ های مختلف کشورمان بیان می شود که موجب رنجش خاطر می گردد. حکم این گونه مطالب چیست؟
پاسخ: غیبت نیست ولی اگر مستلزم اهانت وانتقاص باشد از این جهت حرام میشود.
خوب است درباره راه درمان غیبت بیشتر بدانید
درمان غیبت کردنبرای درمان این بیماری از دو راه علم و عمل باید استفاده نمود.
درمان علمی: درمان علمی این گناه آن است که شخص در پیامدهای این گناه بیندیشد و این پیامدها را با آنچه از این گناه عایدش می شود، مقایسه کند، از این مقایسه وی تشویق می شود که این عمل را ترک کند؛ زیرا او با این گناه از چشم مردم می افتد، رسوای دو عالم می گردد، بغض و کینه و دشمنی ایجاد می کند.هرگاه این پیامدها را با چند لحظه یاوه سرایی و بذله گویی مقایسه کند، پی خواهد برد که با غیبت کردن چه خطای بزرگی مرتکب شده است.
ای عزیز! با بندگان خدا که مورد دوستی خداوند هستند، محبت قلبی داشته باش! مبادا با محبوب حق، دشمنی ورزی که خداوند در این صورت ترا از رحمت خود دور می سازد. قدری در آثار دنیایی و اخروی غیبت اندیشه کن و در صورت های وحشتناک این گناه در قبر و قیامت تأمل نما و به اخبار و احادیثی که در این زمینه وارد شده است دقت کن و میان چند دقیقه بذله گویی و نتایج این گناه مقایسه ای به عمل آور. در این صورت از این گناه پرهیز خواهی کرد.
وانگهی اگر کسی غیبت دیگری می کند به این انگیزه که با او دشمن است، چگونه حاضر می شود نیکی هایش را به دشمنش منتقل کند و گناهان دشمن را به نامه عمل خود وارد کند؟ چنان که در روایات به این پیامد غیبت اشاره شده است.
راه درمان غیبتدرمان عملی:آنست که به هر زحمتی هم که شده، عنان نفس زبان را به دست بگیری
تا به مرور زمان به راحتی از غیبت کردن پرهیز نمایی. و سعی کنیم که خوبیهای مردم را ببینیم
و به دنبال معایب آنها نباشیم.
آورده اند که حضرت عیسی(ع) با عده ای از حواریون از جایی عبور می کردند که به مردار سگی
برخوردند. همراهان گفتند: چه مردار بدبویی! حضرت عیسی(ع) فرمود: چه دندانهای سفیدی دارد.
آنها نقص مردار را دیدند و حضرت عیسی کمال آن را گوشزد کرد.
چقدر خوب است بیش از آنچه به عیب های دیگران توجه کنیم به دنبال کشف
عیبهای خود باشیم. چنان که رسول خدا(ص) فرمود:
” خوشا به حال کسی که مشغول بودن او به عیبش، او را از عیب جویی دیگران باز دارد.”
افکار نیوز و تبیان
