امیدوار شدن ایرانیان
در سال 2015 مردان ژاپنی توانستند انتظار داشته باشند، 83.7 سال عمر کنند و زنان ژاپنی 86.8 سال. در همین گزارش، ایران هم با 75.59 سال در رتبه 62 جهانی قرار داشت. در دو سال اخیر قطعا این شاخص بهبود یافته و در سال 95 وزیر بهداشت امید به زندگی در زنان ایرانی را 81 سال و در مردان ایرانی و 76 سال اعلام کرد. مسئله ای که ما اینجا با آن سر و کار داریم این است هر چقدر امید به زندگی در یک کشور افزایش پیدا می کند فاصله سن بازنشستگی تا پایان عمر طبعا بیشتر می شود.
این مسئله مساوی با افزایش تعهدات صندوق های بازنشستگی است. به همین دلیل هم هست که در کشورهای توسعه یافته که مردم طول عمر بیشتری دارند سن بازنشستگی هم بالاتر تعیین می شود. چون می خواهند ورودی های صندوق را با میزان خروجی آن متعادل کنند. در ادامه به چند نکته آماری جالب در این زمینه اشاره می کنیم.
ایران در رتبه 62
میانگین سن بازنشستگی در ایران براساس آنچه محمود اسلامیان مدیرعامل سابق صندوق بازنشستگی کشوری اعلام کرده، 51.5 سال است. یعنی فاصله سن بازنشستگی تا پایان عمر به چیزی حدود 24 سال رسیده. در دهه 50 و 60 که عمده قوانین بازنشستگی ما وضع شده این شاخص حدود 55 سال بوده. یعنی آن زمان فاصله امید به زندگی با سن بازنشستگی خیلی ناچیز بوده
اما حالا این فاصله 24 ساله بار سنگینی بر دوش صندوق های بازنشستگی انداخته و صرفا همین مسئله ضرورت تغییر در قوانین سن بازنشستگی در کشور را به اثبات می رساند. در آخرین گزارشی که درباره شاخص امید به زندگی و در سال 2016 میلادی منتشر شده ایران در رتبه 62 جهانی قرار دارد. یعنی بالاتر از کشورهایی مثل برزیل، مالزی و هند. در این گزارش امید به زندگی مردان ایرانی 74.5 سال و زنان ایرانی 76.6 سال ذکر شده یعنی به طور میانگین 75.5 سال.ایرانیان امیدوارتر از آمریکایی ها
عموما در همه کشورها امید به زندگی در زنان بیشتر از مردان است. در بین کشورهای همسایه ترکیه معمولا در این شاخص وضعیت مشابه با ما دارد. در این رده بندی البته ترکیه ای ها با 75.8 در رتبه 58 و بالاتر از ایران قرار گرفتند. کشورهایی مثل قطر، عمان و امارات هم وضعیت بهتری از ما دارند. امید به زندگی در عربستان کمتر از کشور ماست. این شاخص در عربستان به طور میانگین 74.5 سال گزارش شده که به معنی قرار گرفتن آنها در رتبه 80 این رده بندی است.
کشورهای کویت، اردن، آذربایجان، مصر و عراق هم به ترتیب در رتبه های 76، 84، 96، 107 و 121 قرار دارند. در صدر جدول کشورهای با بهترین وضعیت امید به زندگی ژاپن و سوییس قرار دارند. در ژاپن عدد 83.7 و در سوییس 83.4 گزارش شده. کشورهای سنگاپور، استرالیا و اسپانیا هم به ترتیب در رده های بعدی قرار دارند. در انتهای جدول هم کشورهایی مثل سیرالئون، آنگولا و آفریقای مرکزی با میانگین امید به زندگی 50.1 سال، 52.4 سال و 52.5 سال دیده می شوند. آمریکا هم با 79.3 سال خیلی وضعیت خوبی ندارند و در رتبه 31 قرار دارد. البته که یک سال پیش نشریه اکونومیست گزارشی منتشر کرد و مدعی شد شاخص امید به زندگی در ایران بالاتر از آمریکاست.
چاره اندیشی برای صندوق های بیمه گر
برگردیم به روند بهبود شاخص امید به زندگی در ایران. دقیقا نیم قرن پیش امید به زندگی در ایران 48.89 سال بوده. عجیب این که آن زمان برعکس حالا امید به زندگی در مردان ایرانی بالاتر از زنان بوده. شاخص امید به زندگی در ایران همین طور شیب صعودی خود را حفظ می کند و در سال 1978 میلادی که انقلاب اسلامی رخ می دهد معادل 55.71 سال بوده. در سال های جنگ تحمیلی این شاخص در ایران یک روند نزولی را طی می کند و در سال 1984 به 54.75 سال می رسد. بعد از پایان جنگ دوباره این شاخص در ایران سیر صعودی می گیرد؛ به طوری که در سال 1989 میلادی 62.40 بوده در سال 2000 و همزمان با آغاز هزاره سوم مرز 70 سال را رد می کند. بدیهی است که این روند مثبت در سال های آینده هم ادامه دارد اما در عین حال باید فکری هم به حال صندوق های بیمه گر کرد که تعهدات شان روز به روز بیشتر می شود.
