صحرای آتاکاما، شیلی
یکی از عجیبترین سایتهای کشف فسیل نهنگ در سالهای اخیر در صحرای آتاکاما در شیلی بوده است. محققان در یک پروژه عریض کردن جاده در بزرگراه پان آمریکایی، دهها اسکلت نهنگ در کنار سایر حیوانات آبی پیدا کردند.
وادی الحیتان، مصر
صحراهای مصر شامل نمونههایی از بهترین سایتهای دیرینه شناسی در جهان میشوند که یکی از آنها وادی الحیتان یا روستای نهنگ هاست. این دره دورافتاده در صحرای غربی، حدود ۱۵۰ کیلومتری جنوب غربی قاهره قرار داد و شامل مجموعه ارزشمندی از فسیلها و استخوانهای نهنگهای منقرض شده «archaeoceti» میشود. این نهنگها یک مرحله مهم در تاریخ تکامل نهنگها به شمار میروند، زیرا نشان میدهند که نهنگها زمانی حیوانات خشکی زی بودند. فسیلهای وادی الحیتان شکل و زندگی این نهنگها را در دوران تحولشان نشان میدهد.
قدمت فسیلهای وادی الحیتان به ۵۰ میلیون سال میرسد و تکامل نهنگها را از حیوانات خشکی زی به موجودات دریایی نشان میدهد. آنها بدن ساده نهنگهای امروزی را دارند در حالی که نشانههایی از ساختار جمجمه و دندان و پاهای عقبی را هم حفظ کرده اند. بسیاری از اسکلتهای نهنگ به خوبی در میان ساختارهای سنگی حفظ شده اند. اسکلتهای نیمه کامل در این دره پیدا میشوند و در برخی موارد حتی محتویات شکم نیز حفظ شده است. فسیل سایر حیوانات ابتدایی مانند کوسه، کروکدیل، اره ماهی، لاکپشت و ... هم در وادی الحیتان یافت میشود که بازسازی محیط زیست و شرایط اکولوژیکی آن زمان را ممکن میکند. حوزه وادی الحیتان حدود ۴۰ تا ۵۰ میلیون سال پیش پر از آب بود. این اسکلتها اولین بار در اوایل سال ۱۸۰۰ دراینجا کشف شدند اما به اشتباه تصور میشد که اسکلت خزندگان دریایی غول پیکر هستند، تا اینکه در سال ۱۹۰۲ مشخص شد که گونههای پیدا شده نهنگ هستند.
کوچه استخوان نهنگ، جزیره تیگران
در جزیره سیبری دورافتاده تیگران در دریای برینگ، منطقهای به نام کوچه استخوان نهنگ وجود دارد. چهل سال پیش، باستان شناسان روسی دهها استخوان نهنگ قطبی پیدا کردند و جمجمهها به دقت روی زمینی به موازات ساحل به طول ۵۵۰ متر چیده شده اند. استخوانهای دنده هم در زمین فرو شده یا با کمک سنگها به سمت بالا در دو خط نگه داشته شده اند تا یک کوچه تشکیل دهند. در وسط کوچه جمجمههای بزرگ و گودالهای مربعی قرار داشتند که تصور میشد حاوی چند تن گوشت بوده باشند.
باستان شناسان معتقدند که کوچه استخوان نهنگ به عنوان یک زیارتگاه و محل مقدس توسط اسیکموها در قرن ۱۴ ساخته شده است. در آن زمان یک عصر یخبندان موقت داشتیم، که باعث یک زمستان طولانی و کمبود غذا شد که میتوانست منجر به درگیری بین قبایل اینویتها شود. کوچه استخوان نهنگ شاید یک جای بی طرف بوده که آنها در آن یکدیگر را ملاقات کرده و درباره مشکلاتشان بحث میکردند، قربانی میکردند و گوشت را در گودالهای مربعی که زمانی بین دیوارهای استخوانی وجود داشت انبار میکردند. اما به گفته مردم محلی این سایت جایی بوده که صیادان نهنگ دور هم جمع شده، شکارشان را با همکاری هم قصابی میکردند و در گودالها انبار میکردند.
اسپیتس برگن، نروژ
بیشتر ایستگاههای صید نهنگ در گذشته، بعد از متروکه شدن، نشانههای کمی از شکار نهنگ به جای گذاشتهاند. شاید چند استخوان و یک ساختمان خرابه تنها نشانه باشد. اما در جزیره اسپیتس برگن در نروز، بقایایی وجود دارد که نشان از صید گسترده نهنگ در این منطقه دارد.
از قرن هفدهم صید گسترده نهنگ سفید در اسپیتس برگن، بزرگترین و تنها جزیره مسکونی دائمی شبه جزیره سوالبارد آغاز شد و تا قرن بیستم ادامه داشت، تا اینکه دولت حفاظت از این گونه را از سال ۱۹۶۱ آغاز کرد. بیشتر ایستگاههای صید نهنگ در ساحل غربی اسپیتس برگن قرار داشتند. در سراسر این منطقه میتوانید بقایای صید گسترده نهنگها را پیدا کنید. از همه جالبتر یک نوار سفید طولانی در کنار ساحل است که هزاران استخوان نهنگ سفید در آن جمع شده است.
نهنگ سفید یک نهنگ متوسط است که عمدتا در قطب شمال زندگی میکند. به دلیل الگوی مهاجرت قابل پیش بینی و جمعیت بالای آنها در خورها و مناطق ساحلی در ماههای تابستان، شکار آنها آسان است. تودههای استخوان نهنگ در ساحل حاوی بقایای ۵۵۰ نهنگ سفید است. این استخوانها و قایقهای اطراف به عنوان بقایای فرهنگی شناخته شده و حفاظت میشوند.
اچاکیست، بریتیش کلمبیا
جزیره کوچک اچاکیست در بریتیش کلمبیا، کانادا چندین قرن محلی بود که صیادان بومی، نهنگهای صید شده را برای قصابی به ساحل آن میآوردند. موقعیت این جزیره آن را مکان مناسبی برای راه اندازی قایقهای صید نهنگ میکرد و سواحل شنی جزیره هم برای آوردن نهنگهای کشته شده مناسب بودند. نهنگها درست در ساحل کشته میشدند، گوشتشان برای زمستان دودی شده و پیه آنها به روغن تبدیل میشد. اما استخوان آنها به صورت تودههای بزرگ رها میشد، برخی از آنها بیش از هزار سال قدمت دارند.