در زمینه فرهنگی و اعتقادی از دو طریق باید اقدام کرد:
1- با روشن کردن موارد انحرافی آنها
2- با اصلاح عملکرد و اعتقاد و رفتار خودمان
در قسمت اول خوشبختانه عده ای مشغول کارند و البته به طور نظام¬مند و مخاطب¬پسند انحرافات آنها و به ویژه آلت دست بودن آنها توسط قدرت های بزرگ را تبیین می کنند. اما در مورد دوم کار بسیار سنگین است و باید همه دست به دست هم بدهند تا بهانه به دست دشمن ندهند. بدیهی است اگر ما خود را تبرئه کنیم و چنین فرض کنیم که آنها همه رفتارشان انحرافی است که واقعا این چنین است، ولی ما هیچ عیب و ایرادی نداریم واقعا به خطا رفته ایم. همه می دانند که بسیاری از آداب و رسوم ما ربطی به اسلام ندارد اما متأسفانه به نام اعتقاد دینی در ما رسوب کرده که نیازمند بازنگری و بازبینی است. نمونه روشن آن وسواسی است که ما در استفاده از آب و یا مواد حیاتی دیگر داریم و فکر می-کنیم کار درستی انجام می دهیم.
دیگری بیان کردن هر چیزی و برای هرکسی و در هر زمانی به نام دین است. بسیاری از گویندگان که گاه در سطح صدا و سیما هم ظاهر می شوند مطالبی را بیان می کنند که بدون شناخت مخاطب تأثیر نامطلوبی به جا می گذارد و یا مسائلی را مطرح می کنند که ممکن است طبع عمومی جامعه آمادگی پذیرش آنرا نداشته باشد و این خود می شود سوژه ای برای مخالفان و یا دلزدگی موافقان.
من از قمه زدن و یا رفتار نادرست پدری که با نزدیک کردن قمه به سر فرزند خردسالِ بیگناهش به عشق حسین، که تصویرش در سطح جهانی منتشر شده و باعث وهن اسلام و شیعه گشته، و یا از ملبسین به لباس روحانیتی که در کشور های بیگانه بر علیه جمهوری اسلامی تبلیغ می کنند، سخنی نمی گویم؛ بلکه از افرادی می گویم که در داخل کشور مورد توجه عموم اند و یا صدا و سیما آنها را انتخاب می کند و گاه حرف های ناسنجیده از زبانشان شنیده می شود. مثلا هر آخوندی نباید هر چه در بعضی کتابها که ممکن است سندش هم اشکال داشته باشد و یا نیاز به تفسیر و تأویل داشته باشد را در تلویزیون بگوید به طور مثال مداحی در مسجدی می گفت در کتابی خوانده است که حضزت علی داشت سخنرانی می کرد زنبور عسلی آمد نزد حضرت و شروع کرد به وزوز کردن. حضرت به او گفت چگونه تو شیره تلخ گلها را تبدیل به عسل می کنی گفت من پس از مکیدن می گویم اللهم صل علی محمد و آل محمد. حال سوال این است اگر چه ممکن است در شرائط خاصی این واقعیت داشته باشد ولی چه ضرورتی است بر گفتن آن. آیا باید هرکس هر چه را شنید ویا خواند در هر جا برای تیمن و تبرک بگوید؟ آنهم در زمانی که همه ادعای علم دارند و هر چیزی را نمی پذیرند.
دیگری گفته است که در بین میوه¬جات بادنجان زود تر از همه به ولایت حضرت علی اقرار کرده است!
اگر تاریخ قرون وسطی اعتقادات جزمی اربابان کلیسا را جستجو کنید مشابه چنین افکاری در بین آنها رواج داشته که مطمئنا هیچ فرد محقق و با سوادی نمیتوانست آن را قبول کند. البته چه بسا چنین روایاتی وجود داشته باشد اولا باید شرائط زمانی و مکانی آن را در نظر گرفت و ثانیا ممکن است قابل تأویل باشد. مثلا کتابی مانند بحارالانوار دریایی است که همه چیز در آن یافت می شود و ممکن است روایات متعارض هم در آن باشد و تازه اگر هم باشد، مربوط به زمانی است که علم پیشرفت نکرده بود و چه بسا علمائی که با توجه به فهم زمان خودشان مطالبی را بیان کرده اند و جزو آموزه های دینی قرار گرفته؛ در حالیکه اصلا ربطی به دین ندارد و اکنون جزو خرافات به حساب می آید.
آیا باید ما به خودمان اجازه بدهیم هر چیزی را از رسانه ملی پخش کنیم. حتی افرادی که مأموریت برای ضبط برنامه دارند حق ندارند هر که را مورد اقبال عامه قرار گرفت بدون تدقیق و بررسی، حرف های او را پخش کنند. در این جا این برنامه ها از جانب صدا و سیما نیاز به مدیریت و باز بینی دارد. غفلت موجب پشیمانی بزرگ است.
نو بودن را بعضی ها با نادر بودن بعضی روایات که سندی هم ندارد اشتباه گرفته اند و یا از هر کتابی هر چیزی را بر می دارند و بیان می کنند.
خبرنگارها هم گاهی اوقات نادانی و یا شیطنت می کنند و یا فکر می¬کنند هر چیز تازه ای را باید گفت.
گاهی اوقات ممکن است فردی در یک محفل خصوصی برای جمع خاص مطلبی را گفته باشد آیا باید از رسانه عمومی پخش شود؟ البته شبکه های اجتماعی که امروزه غوغا می کنند خبرهای راست و دروغ را منتشر می کنند و یک عده ای را به دنبال خودشان می کشند.
من پیشنهادم این است که برنامه زنده در امور مذهبی مگر برای افراد خاص گذاشته نشود. مخاطب شناسی و موقعیت شناسی از مسائل مهم است. و کسانی که به طور زنده مباحث دینی را مطرح می کنند خود باید قدری بیشتر این مسائل را رعایت کنند. و بنا نداشته باشند که حتما مطلب بکر منتسب به دین بگویند؛ بلکه چیزی را بگویند که عموم مردم می توانند آن را هضم کنند. وظیفه حوزه ها هم بسیار سنگین است.
