اگر درباره اینترنت غیرحجمی سوالی دارید، یا دوست دارید بدانید که با خرید تعرفههای غیرحجمی، در حقیقت چند گیگابایت حجم در اختیار شما قرار خواهد گرفت حتما این مطلب را بخوانید.
الزام شرکتهای ارائه دهندهی سرویسهای اینترنتی از سوی دولت برای تغییر تعرفهها و جایگزین کردن سرویسهای پیشین با تعرفههای موسوم به غیرحجمی باعث شده تا در چند هفتهی اخیر شاهد جنب و جوش از سوی این شرکتها باشیم. ارائهی سرویس و حذف آن برای تغییراتی که اغلب در مسیر بهبود بوده باعث شد تا تقریبا پس از چند هفته جدولی کامل از سرویسهایی را که شرکتهای اینترنتی قرار است به کاربران ارائه کنند، در اختیار داشته باشیم. در این مقاله سعی خواهیم کرد تا به تشریح کامل جزئیات تعرفههای جدید بپردازیم.
غیرحجمی یا نامحدود؟ بعد از اتمام حجم چه خواهد شد مقالههای مرتبط:اولین موضوعی که تقریبا اکثر کاربران اینترنتی به آن اشاره میکنند غیرحجمی بودن طرحهای ارائه شده است. تصور که کاربران از این طرح دارند "اینترنت نامحدود" است در حالی که چنین موضوعی نیست و تعرفههای جدید نه با عنوان "نامحدود"، بلکه با عنوان "غیرحجمی" در اختیار کاربران قرار خواهند گرفت. معنای اینترنت غیرحجمی این است که برقرار بودن ارتباط اینترنتی شما وابسته به حجم نیست. درواقع شما حتی با گذر از ترافیکهای منصفانه همچنان قادر به استفاده از اینترنت خواهید بود و به جای قطع شدن سرویس، با کندی نسبتا شدید سرعت مواجه خواهید شد که برای رفع آن باید ترافیک جداگانه (هر گیگ بین الملل ۲ هزار تومان) خریداری کنید.
البته بسیاری از کاربران بر این عقیدهاند که این طرح در عمل غیرقابل اجرا است و استفاده از اینترنت در سرعتهای پایینی که مد نظر وزارت ارتباطات است (سرعت 128کیلوبیت با دانلود 16کیلوبایت در ثانیه) غیرممکن بوده و کاربر ناچار به خرید حجم خواهد شد که این امر، عملا معنا غیرحجمی بودن را از بین خواهد برد. از همین رو وزیر ارتباطات اعلام کرده که به زودی سرعتهای جدیدی را به عنوان کف سرعت سرویسها اعلام خواهد کرد.
چه میزان ترافیک؟متاسفانه شیوهی اجرایی و اعلام شدن تعرفهها به قدری مبهم است که بسیاری از کاربران متوجه طرحی که خریداری میکنند، نمیشوند. بعد از آنکه جدول اختصاصی زومیت از مقایسه حجم "بینالملل" تعرفهها را منتشر کردیم، پیامهایی درباره تفاوت حجمهای جدول ما، با حجم اعلامی خود شرکتها دریافت کردیم و اینجا بود که متوجه شدیم تعداد زیادی از کاربران هنوز هم آگاه نیستند که در تعرفههای جدید، درواقع چند گیگابایت حجم را خریداری میکنند! از همین رو تصمیم گرفتیم تا مقالهای در رابطه با جزئیات ناگفتهی طرح اینترنت غیرحجمی منتشر کنیم تا بلکه کاربران با آگاهی بیشتری اقدام به انتخاب طرحها کنند.
اولین موضوعی که باید شما را از آن آگاه کنیم این است که جدولهای ارائه شده توسط شرکتها، همگی بر اساس ترافیک داخلی هستند، نه ترافیک اصلی! برای مثال جدول ارائه شده توسط شاتل را مثال میزنیم: کاربر با خرید طرح ۱۶مگابیت ۳۲۰ گیگابایتی، تصور این را دارد که ۳۲۰ گیگابایت حجم در اختیارش قرار خواهد گرفت، در حالی که این حجم بر اساس ترافیک داخلی و با نرخ ۱ به ۲ ارائه شده است. به این معنا که فقط ۱۶۰ گیگابایت از ۳۲۰ گیگابایت درج شده در جدول شاتل، مربوط به اینترنت بینالملل میشود. (این قانون با نسبیتهای مختلف در جداول شرکتهای دیگر نیز برقرار است). اگر هنوز با تفاوت اینترنت داخلی و بینالمللی آشنا نیستید، بخش بعد را بخوانید.
اینترنت بینالملل چیست؟اینترنت بینالملل یعنی تمامی اپلیکیشنها و سایتهای خارج از ایران مانند اینستاگرام، تلگرام، واتساپ، یوتیوب، فیسبوک، گوگل، اپاستور، پلیاستور، ساندکلاد، اسپاتیفای و تقریبا هرآنچه در دنیای اینترنت به آن نیاز پیدا خواهید کرد، در مقابل ترافیک داخلی به سایت بانکها، آپارات، کافهبازار، خبرگزاریها و موارد مشابه خلاصه میشود. در واقع در طرح مذکور شاتل شما ۳۲۰ گیگابایت ترافیک را تنها در صورتی در اختیار دارید که از سایتهای داخلی استفاده کنید! اما اگر قصد استفاده از اینترنت بینالملل را داشته باشید (که قطعا دارید) فقط یک دوم این عدد را در اختیار خواهید داشت. این میزان در هر شرکت متفاوت هست. اعداد "اصلی" اعلام شده توسط هایوب را تقسیم بر ۴، پیشگامان را تقسیم بر ۳ و باقی شرکتها را تقسیم بر ۲ کنید تا حجم بینالملل و خالصی که در اختیارتان قرار خواهد گرفت را به دست آورید. البته ما در زومیت سعی کردیم تا با تهیهی جدولی که فقط در آن ترافیک بینالملل محاسبه شده، نگاهی روشنتر به تعرفههای ارائه شده را در اختیارتان قرار دهیم. بنابراین نیتجهای که میتوان گرفت این است که حجم اعلامی شرکتها چندان به کار شما نخواهد آمد، چرا که بر اساس سقف اینترنت داخلی درج شده و فقط بخشی از آن برای اینترنت بین الملل قابل استفاده است.
عدم شفاف سازیدلیل اصلی ابهام کاربران عدم شفافسازی طرحهای ارائه شده است. مسئله این است که وقتی مصرف اصلی کاربران، اینترنت بینالملل است، چرا جدولهای ارائه شده توسط شرکتها بجای ارائه مستقیم حجم اصلی، ترافیک را بر اساس سقف داخلی و با اعداد گمراهکنندهی چند برابری اعلام میکنند؟ این کار چه بر اساس قانون وزارت ارتباطات باشد و چه بر اساس تصمیم خود شرکتها، در هر دو صورت ناخواسته باعث فریب خوردن عدهی زیادی از کاربران خواهد شد، چرا که قشر عام که تخصص خاصی در این زمینه ندارد، تنها به دیدن جدول بسنده کرده و با تصور خرید ترافیک اعلام شده سرویس را سفارش میدهد. اما در عمل نصف، یک سوم یا حتی یک چهارم اعداد درج شده در اختیارشان قرار خواهد گرفت! بهتر نبود که به صورت کاملا شفاف از حجم بین الملل در جدولها استفاده میشد و در عوض نحوه کسر ترافیک داخلی با نرخ نیم بها، یک سوم یا یک چهارم عنوان میشد؟
جدول زومیتدانلود کیفیت اصلی
در هر صورت ما در جدول زومیت تلاش کردیم تا این ابهامات را برای شما از بین ببریم و دقیقا عددی را به شما اعلام کنیم که با خرید سرویس مورد نظر در اختیارتان قرار خواهد گرفت! همانطور که گفته شد ترافیک اعلامی شرکتها بر اساس سقف ترافیک داخلی! اما ترافیک اعلامی جدول زومیت بر اساس سقف ترافیک بینالملل یا همان اینترنت آزاد تنظیم شده است. به این معنا که در جدول زومیت 1 گیگابایت مصرف بین الملل همان 1گیگ، و 1 گیگابایت مصرف داخل 500مگابایت (یعنی نیم بها) از اعداد درج شده کسر خواهد شد. بنابراین گویاترین راه برای متوجه شدن حجم حقیقی سرویسها استفاده از جدول زومیت خواهد بود. اما اگر قصد استفاده از جدول اصلی شرکتها را دارید باید به این شکل عمل کنید: اعداد اعلامی هایوب را تقسیم بر 4، پیشگامان را تقسیم بر 3 و فن آوا، شاتل، آسیاتک، صبانت، پارس آنلاین و مخابرات را تقسیم بر 2 کنید تا حجمی که برای اینترنت بین الملل (تقریبا بخش اصلی تمام نیازهایتان) در دسترس شما خواهد بود را به دست آورید.
(نکته: اگرچه مسئولین مخابرات بارها اعلام کرده اند که نرخ ترافیک بین الملل و داخلی به صورت یک دوم محاسبه خواهد شد اما همچنان گزارش هایی از سوی کاربران مبنی بر یک سوم بودن سرویس ها به ما ارسال می شود. ما بر اساس اعلام رسمی و چندباره مخابرات نسبیت یک دوم را در جدول ارائه کردیم اما برای اطمینان بیشتر، قبل از خرید، از 2020 استان خود این موضوع را جویا شوید)
سرعت دانلودمورد دیگری که باعث ابهام کاربران شده، سرعت دانلود در سرویسهای ارائه شده است. تا قبل از تعرفههای غیرحجمی، اکثر شرکتها پهنای باند سرویسها را به عنوان یک طرح تشویقی تا میزان کشش خط کاربر باز گذاشته بودند که البته این موضوع نیز همیشه صادق نبود. شرکتهای اینترنتی برای کنترل، مخصوصا در ساعات دانلود شبانه، پهنای باند کاربران را به میزانی پهنای باندی که کاربر خریداری کرده بود، کاهش میدانند. برای مثال کاربری که تعرفهای با پهنای باند ۲ مگابیت خریداری کرده و کیفیت مناسب خط وی اجازهی دریافت پهنای باند ۱۶ مگابیت را در اختیار وی گذاشته بود، تنها در صورت مساعد بودن شرایط قادر به استفاده از این پهنا بود. به این معنا که شما حتی با خرید سرویس یک مگابیت هم میتوانستید پهنای باندی برابر با بیشینه ظرفیت خط را دریافت کنید. اما در تعرفههای غیرحجمی، تقریبا تمامی شرکتها (بجز پارس آنلاین برای سرویسهای بالای ۳ مگابیت) این طرح تشویقی را حذف کردند که در نتیجه، سرعت دانلود در سرویسهای غیرحجمی شاید برای شماری از کاربران با قبل تفاوت داشته باشد. برای مثال، در تعرفههای غیرحجمی سرعت دانلود سرویس ۱۶ مگابیت در بهترین حالت ۲ مگابایت در ثانیه، و سرعت دانلود سرویس ۵۱۲ کیلوبیت در بهترین حالت ۶۴ کیلوبایت در ثانیه خواهد بود. باقی سرویسها نیز به همین نسبت محاسبه خواهند شد. تاکید میکنیم که باز بودن پهنای باند پارس آنلاین برای سرعتهای بالای ۳ مگابیت و همچنین باز نبودن پهنای باند در سایر شرکتها ممکن است در آینده تغییر کند.
درواقع با توجه به اینکه سرعت انتقال اطلاعات در شبکههای کامپیوتری و اینترنت با استفاده از بیت در ثانیه بیان میشود، کاربران در زمان دانلود اعدادی به مراتب پایینتر را مشاهده میکنند. این تفاوت به این علت است که کوچکترین واحد انتقال اطلاعات در حافظه کامپیوتر برحسب بایت است. با توجه به اینکه هر بایت از هشت بیت تشکیل شده، بنابراین در بهترین حالت سرعت دانلود در نرمافزاری مثل IDM برای سرعت ۱۶ مگابیت در ثانیه، ۲ مگابایت در ثانیه خواهد بود.
حجم ارزان تر، سرعت گران ترعدهای از کاربران انتقادهای شدیدی بر طرحهای جدید غیرحجمی دارند که البته چندان هم بیراه نیست. در تعرفههای جدید، با توجه به نحوهی محاسبهی سرعت دانلود که در بالا اشاره کردیم، برای آنکه سرعت بالایی در اختیار داشته باشید "باید" حجمهای بالا و گرانتر را خریداری کنید. برای مثال یک کاربر کم مصرف که شاید نهایت استفادهی او ۲۰ گیگابایت باشد، محکوم به استفاده از سرعت یک مگابیت (سرعت دانلود حدودی ۱۲۵کیلوبایت در ثانیه) است. اگر سرعت بالاتری بخواهد، ناچارا باید هزینه بیشتری کرده و سرویسهای بالاتری را خریداری کند در حالی که تحت هیچ شرایطی به ترافیکهای موجود در آن سرویس نیاز پیدا نخواهد کرد. بگذارید این موضوع را با یک مثال روشن کنیم: کاربری که قبل از این طرحها، با ۲۰ الی ۳۰ هزار تومان در ماه نهایت سرعت را بر اساس کشش خط خود در اختیار داشت، از حالا باید گرانترین طرح موجود یعنی ۱۶ مگابیت ۸۰ هزار تومانی را خریداری کند تا نهایتا سرع دانلود ۲ مگابایت در ثانیه را در اختیار داشته باشد.
درواقع اگر ترافیک را ملاک مقایسه با گذشته قرار دهیم، بله! قیمتها کاهش پیدا کرده و با همان قیمت یا کمتر میزان ترافیک بسیار بیشتری در اختیار کاربر قرار خواهد گرفت. اما اگر سرعت را ملاک قرار دهیم، خیر! طرح جدید هزینههای کاربری که به دنبال سرعت بالا است را چندین برابر افزیش خواهد داد و باید هزینه بسیار بیشتری را خرج کند تا بتواند همان سرعتی را در اختیار داشته باشد که قبل از این طرح در اختیار داشت.
نکتهی دیگری که در مورد تعرفههای جدید میتوان مطرح کرد، امکان استفاده از تعرفههایی با نرخ پهنای باند بالا است. هرچند خریداری پهنای باند بالا با ترافیک بیشتر جذاب است، اما باید این نکته را نیز در نظر داشت که به دلیل کیفیت نه چندان خوب زیرساخت مخابراتی، عملا بخش بزرگی از کاربران قادر به دریافت پهنای باند ۱۶ مگابیتی نیستند، از اینرو در صورتی که کاربری که خط وی تنها قادر به دریافت پهنای باند ۴ مگابیتی باشد، در صورت خرید تعرفه ۱۶ مگابیتی، قادر نیست تا از تمام ظرفیت استفاده کند و تنها حجم بالا نصیب وی خواهد شد که شاید با وضعیت خط پایین کاربر قادر به استفاده از تمام آن نباشد. با توجه به اینکه شرکتهای ارائه کنندهی سرویس دخالتی در وضعیت پهنای باند ندارند، در صورت بروز مشکل این چنینی، توپ را به زمین شرکت مخابرات میاندازند.
سرویسهای جانبی برخی شرکت هاهمانطور که در بخش قبل گفته شد تعرفههای جدید اینترنت غیرحجمی، فکری به حال کاربرانی که حجم کم اما سرعت بالا میخواهند نکرده است. از همین رو برخی شرکتها همچون شاتل اقدام به ارائهی طرحی جانبی کردهاند (که البته مشخص نیست تا کی ادامه داشته باشد). برای مثال در طرح شاتل، شما میتوانید سرویسی با نهایت سرعت (بر اساس کشش خط شما) با حجم ۴ گیگابایت بین الملل و نامحدود داخلی در اختیار داشته باشید که هزینهی ماهیانهی ۱۰ هزار تومانی برای آن در نظر گرفته شده است. اگرچه ۴ گیگابایت به هیچ وجه کامل نیست اما برای مثال میتوانید با خرید ۱۰ گیگ ترافیک اضافه با نرخ ۲ هزار تومان، سرویسی به شکل سرعت باز، ۱۴ گیگ حجم ماهانه ۳۰ هزار تومن در اختیار داشته باشید. این تعرفه را میتوان تا حدودی شبیه به تعرفههای حجمی گذشته خواند. (توجه: تاریخ برقرار بودن این سرویس در شاتل یا طرحهای مشابه در شرکتهای دیگر مشخص نیست. بهتر است در زمان خرید شخصا از شرکت مورد نظر جویا شوید)
از میان تمام شرکتهای مورد بررسی، تمامی شرکتها جز هایوب فروش اینترنت با تعرفههای غیرحجمی خود را آغاز کردهاند.
نتیجهگیریهرچند بسیاری از شرکتهای اینترنتی با مطرح شدن طرحهای غیرحجمی اینترنت از کاهش سوددهی خود خبر دادند، اما میتوان به روشنی دید که ایجاد فضایی رقابتی تقریبا باعث شده تا تمام شرکتها در حد توان پای در بازار رقابتی گذاشته و تعرفههایی بهتر از گذشته را برای فروش در اختیار کاربرانشان قرار دهند، حال آنکه شاید امکان بهبود بیش از این نیز وجود داشته باشد. هرچند تعرفههای جدید از برخی ابعاد نسبت به گذشته بهبود یافته، اما هنوز کاستیهای زیادی وجود دارد که نمیتوان شرکتهای اینترنتی را مسئول اصلاح تمامی این مشکلات خواند. وجود انحصار در ارائهی اینترنت بر بستر فیبر و سیاستهای شرکت مخابرات برای انحصارگرایی در فروش اینترنت ADSL (ارائهی اینترنت بر بستر کافو نوری و خطوط PCM) باعث شده تا شرایط ایدهآل برای رقابت بهتر که نتیجهی آن افزایش کیفیت خدمات و در نتیجه رضایت بیشتر کاربران است، فراهم نشود.
وضعیت فروش سرویسها در تاریخ ۲۰ آذر (بر اساس اعلام کارشناسان فروش تهران)
هایوب : عدم فروش فن آوا، مخابرات، شاتل، آسیاتک، پیشگامان، صبانت، پارس آنلاین: در حال فروش