۶۲۳۹۶۵
۱۱۳۱ بازدید
هفته نامه همشهری جوان - اشکان خسروپور: همه چیز از یک پروژه ساده معمولی شروع شد که «کیرا پولاک» دبیر سرویس عکس مجله «تایم» برنامه اش را ریخت. او دنبال عکاسی از «اولین زنان پیشرو» در تاریخ آمریکا می گشت تا از آن ها پرتره تهیه کند. او عکس هایش را گرفت اما در نهایت پروژه اش آن قدر مورد توجه قرار گرفت که به جز عکس، فیلم، مصاحبه و... هم از خلال آن به وجود آمد.
این زنان بیشتر از 40 نفر هستند که در رشته های مختلفی کار کرده اند و جزو اولین چهره های زنی بوده اند که در آن حوزه خاص کار کرده اند. اهمیتشان به خاطر این بود که در دوره ای پر از تبعیض در دنیا و آمریکا ظاهر شده و دنبال کاری رفتند که دوستش داشتند.
نام: ایلین کالینز
سن: 60 سال
عنوان: اولین زن فرمانده شائل فضایی
چرا مهم است: ایلی ماری کالینز از شناخته شده ترین چهره های زن در تمام دنیاست. او اولین خلبان زن در نیروی هوایی آمریکا و نخستین بانویی است که توانسته فرماندهی شاتلی فضایی را از صفر تا صد بر عهده بگیرد. او بیشتر از 38 روز را در فضا گذرانده و همیشه جزء یکی از مهم ترین چهره های علمی کشورش بوده و تا به حال مدال های فراوانی هم گرفته است.
حرف حساب: آن روزها که من وارد نیروی هوایی آمریکا شده بودم، این مرکز برنامه مفصلی ترتیب داده بود که ببیند زنان هم می توانند به عنوان خلبان مشغول به کار شوند یا نه. خوب یادم هست به خودم قول دادم سربلند از امتحانات بیرون بیایم و تبدیل به بهترین خلبان شوم. من اولین زن خلبان بودم و اگر جا می زدم یا خودم را می باختم، نفر بعدی هم همین حس را پیدا می کرد و جلو نمی آمد. پس ناچار بودم عالی باشم. فکر کنم همین طور هم شد.
نام: پاتریسیا باث
سن: 74 سال
عنوان: ابداع کننده عمل آب مروارید با لیزر
چرا مهم است: او به جز این که مخترع معروفی بود و به عنوان چهره ای آکادمیک از طرف چشم پزشکان دنیا مورد احترام واقع می شد، بیشتر از هر چیزی بین زنان و به خصوص آفریقایی تبارهای ساکن آمریکا صف شکن محسوب می شد. فارغ از بیمارانی که به خاطر ابداع خاص «باث» به جانش دعا می کنند، زنان سیاهپوست هم مدام از این می گویند که این زن زندگی شان را عوض کرده است. پیش از او هیچ سیاهپوستی در بخش بینایی سنجی دانشگاه نیویورک حضور نداشت و هیچ زن سیاهپوستی هم به مرکز تحقیقاتی پزشکی دانشگاه «یو. سی. ال. ای» راه نیافته بود. این دو دانشگاه، جزء معروف ترین ها بودند. بقیه هم که کمتر توی چشم بودند، اوضاعشان بهتر از این نبود اما این روزها اوضاع تغییر کرده است.
حرف حساب: هنوز هم وقتی به من می گویند تو «اولین» هستی، متعجب می شم چون به نظرم درست بودن چنین لقب هایی با گذر زمان و در طول تاریخ مشخص می شود. درست یادم نیست چه زمانی به دانشگاه «یو. سی. ال. ای» آمدم. به گمانم سال 1974 میلادی (1353 خورشیدی) بود. آن روزها من تنها زن در بخش چشم پزشکی این دانشگاه بودم. قرار بود عضو تیمی باشم که در یک جای خیلی بزرگ کار می کردند. آن روزها دنبال «اول» بودن نبودم فقط کارم را می کردم و دوست داشتم وظیفه انسانی ام را انجام بدهم، یعنی بینایی بخشیدن به چشم هایی که ناتوان شده اند.
نام: کاترین سالیوان
سن: 65 سال
عنوان: اولین زن فضانورد که در فضا راهپیمایی کرد.
چرا مهم است: زن فضانوردی که جزء افراد حاضر در سه ماموریت شاتل فضایی آمریکاست، البته او تنها نبود اما تعداد کسانی که در جایگاه های مشابه اش قرار گرفته بودند، بیشتر از 20 یا 30 سال قبل بود با این که این طور به نظر می رسید که درباره سپردن کارهای مهم به این افراد تردیدهایی وجود دارد. او تصمیم می گیرد که این تابو را بشکند. در نهایت هم با چند نفر دیگر به یک ماموریت فضایی ویژه فرستاده شده، بیشتر از سه ساعت در فضا راهپیمایی کرد؛ کاری که در زمان خودش بسیار مهم بود و سر و صدای زیادی به پا کرد.
حرف حساب: همه ما، یعنی من و پنج زنی که در مرکز فضایی کنار هم کار می کردیم تحت فشار بودیم چون می خواستیم بهترین آدم های زمانه خودمان باشیم. ما خوب می دانستیم موفقیت و عملکرد ما می تواند برای زنانی که بعد از ما وارد این بخش از علوم می شوند، سرمشق باشد. از شهرت بدم نمی آید اما عبارت «اولین زن راهپیمایی کننده در فضا» آن قدرها هم برایم مهم نیست، مهم این است که من برای دخترها سرمشق باشم.
نام: سیندی شرمن
سن: 63 سال
عنوان: اولین زن آمریکایی با عکس های یک میلیون دلاری
چرا مهم است: او یکی از مطرح ترین عکاس های پست مدرن آمریکایی است که سوژه هایش را با رشته های دیگری از هنر مثل هنر اجرایی (پرفورمنس) تلفیق می کرد اما دلیل شهرت او لزوما عکس ها و نوع کارش نبود چون پیش از او زنان عکاس دیگری هم در دنیا وجود داشتند. آنچه او را مشهور کرده، سبقت گرفتنش از مردان بوده تا جایی که به طور علنی سعی کرده از مردان هم صنفش پیشی بگیرد. این تلاش ها در حالی ادامه داشت که تا چند دهه پیش، با این که کیفیت کار زنان و مردان در بسیاری زمینه های هنری یکسان بود، آثار ساخته شده توسط زنان اقبال کمتری پیدا می کرد و در رده چندم از نظر اهمیت قرار می گرفت.
حرف حساب: زمانی که خیلی کم سن و سال بودم در یکی از شماره های مجله «لایف» تصویری از یک هنرمند نقاش دیدم و مطلبی که درباره او نوشته شده بود. آن روزها این اولین تصویری بود که باعث شد من- که دختری دبیرستانی بودم- فکر کنم زن ها هم می توانند هنرمند باشند.
وقتی در دهه 1970 میلادی کارم را آغاز کردم، به نظرم نمی آمد هیچ تفاوتی بین من با مردان قائل شوند. انگار از نظر کیفیت کار فرقی با هم نداشتیم. تا این که در اوایل دهه 80 میلادی مردان به طور مشخص از ما پیشی گرفتند. من هم چنان آدم موفقی بودم اما تابلوهای مردها با قیمت بالاتری ارزش گذاری شده و به فروش می رسید.
من از زمانی که کارم را آغاز کردم همیشه حواسم به حقوق زن ها بوده اما نمی توانم بگویم یک فمنیست هستم اما در عین حال دوست داشتم به حقوق برابری با مردان برسند. من اهل سخنرانی نیستم. بلد هم نیستم یک حزب راه بیندازم و دیگران را تشویق کنم؛ کاری را که من انتظار دارم انجام بدهند. فقط می توانم کارم را بکنم و در کاری که دارم بهترین باشم. این خودش از صدها سخنرانی بهتر است.
نام: می جمیسون
سن: 60 سال
عنوان: اولین زن رنگین پوست در فضا
چرا مهم است: او اولین زن سیاهپوست و آفریقایی تباری است که توانسته در سازمان ملی هوانوردی آمریکا (ناسا) عضو شود، بعد هم به عنوان فضانورد در فضاپیمای «اندور» که یکی از مهم ترین ساخته های ناسا در زمان خودش بود، در زمینه های مختلفی که لزوما به دنیای دانش مرتبط نبود هم فعالیت هایی کرد و بعدها در نه رشته مختلف علمی و هنری دکترای افتخاری گرفت. همه این کارها برای نشان دادن توانایی های او، به عنوان یک «زن سیاهپوست» مورد توجه رسانه ها قرار می گرفت و باعث می شد، درباره قابلیت های نهفته زنان در محافل مختلف صحبت شود.
حرف حساب: اولین نفر که باشی مسئولیت عجیبی بر گردنت قرار می گیرد. در عین حال به عنوان یک «چهره»، اهرم قدرتی به نام «مردم» در اختیارت است که باید تصمیم بگیری چطور از آن استفاده کنی. من سعی ام این بود که با استفاده از شهرتم به مردم کمک کنم تا بفهمند دانشمندان برای بهتر کردن شرایط زندگی آن ها کار می کنند. من از کارهای خودم گفتم و از زنان دیگر هم خواستم توانایی های خودشان را به رخ جهان بکشند. من نشان دادم رنگین پوست یا زن بودن، بد نیست و می شود درباره همه این موضوعات حرف زد؛ موضوعی که آن روزها غریب و غیرقابل باور بود.
نام: سیلویا ارل
سن: 82 سال
عنوان: اولین دانشمند علوم هوایی و دریایی آمریکا
چرا مهم است: او در سال 1969 میلادی (1348 خورشیدی) در یک برنامه مهم تحقیقات زیرآبی نام نویسی می کند و مدتی هم روی یکی از پروژه های آن جا کار می کند اما با این که هزار ساعت سابقه کار پژوهشی داشته، کنار گذاشته می شود. اما در نهایت آن چنان با اصرار و دقت کارش را دنبال می کند که ناچار می شوند او را دوباره به ماموریت های مهم بفرستند. حضور او به عنوان اولین و تنها زن یک مرکز تحقیقاتی بزرگ برای خودش و البته دیگران اتفاقی عجیب بود اما او برای این که نشان بدهد از بقیه چیزی کم ندارد، حسابی از خودش مایه گذاشته بود.
حرف حساب: وقتی در دانشگاه هاروارد به عنوان محقق کار می کردم، چشمم به یک آگهی در بورد دانشگاه خورد که طرح تحقیقاتی خاصی داشت. این آگهی می گفت، دنبال دانشمندانی می گردد که حاضر باشند دو هفته در زیر آب های ویرجین آیلند آمریکا کار تحقیقاتی کنند. سال ها پیش این اتفاق افتاده بود، حدود 50 یا 60 سال پیش. پرواضح است که آن روزها کسی انتظار نداشت زنی برای چنین طرح سختی پیشقدم شود اما چند نفر از ما زن های مرکز تصمیم گرفتیم شانس مان را امتحان کنیم. طرحمان قبول شد و ما به عنوان تیم زنان محقق تحت سرپرستی من کارمان را آغاز کردیم. تا آن زمان مردها چنین کارهایی می کردند و اسم خودشان هم گذاشته بودند، «آکوا نات» یعنی لقبی خوب و محترمانه برای کسانی که در زیر آب کار می کردند. در عوض به ما لقب هایی مثل «فاحشه های دریایی» و «بدکاره های زیر آب» نسبت می دادند. تحملش تلخ و سخت بود ولی ما کار خودمان را کردیم و جلو رفتیم.
ژنرال چهار ستاره
«آن دان وودی» اولین زن ارتش آمریکاست که تا درجه «ژنرال چهار ستاره» جلو رفته است. او می گوید: «همیشه دوست داشتم، بهترین و مهم ترین فرد گروه باشم. همیشه فکر می کردم در یک مسابقه «دو و میدانی» هستم. بدون نگاه کردن به این که کنار دستی ام مرد یا زن است، بزرگ یا کوچک است، صدایش بلند است یا آرام حرف می زند، جلو می رفتم، دست آخر هم به نتیجه دلخواه رسیدم.»
بانوی 500 کارخانه ای
اورسولا برنز شهرتش به خاطر این است که او اولین زن سیاهپوستی است که به ریاست یک شرکت بزرگ مثل زیراکس رسیده. خودش می گوید: «در اطرافم، هر جا که کار می کردم، پر از مردان عمدتا سفیدپوست بود و مرا اصلا به حساب نمی آوردند. خیلی ها با دیدن آن ها جا می زدند اما من از این تمایز استفاده کردم. به عنوان یک زن کارهایی می کردم که آن ها اصلا توانایی اش را نداشتند. همین باعث شد مرا جدی بگیرند.»
کارگردان «اسکار» دوست
«آوا دوورنی» اولین زن سیاهپوستی است که کارگردانی اش در یک فیلم باعث شد برنده بهترین فیلم در جشنواره معتبر اسکار شود. او می گوید: «مشکل ما زنان این است که یک سقف شیشه ای بالای سر خودمان ساخته ایم. بالاتر از خودمان را می بینیم اما فکر می کنیم نباید به آن جا برسیم. تنها کاری که من کردم، این بود که یک سلاح جدید بسازم و با کمک آن، سقف شیشه ای بالای سرم را خراب کنم. هر کسی سقفی برای خودش دارد که باید آن را از بین ببرد.
مجری قهرمان
«شوندا ریمز» اولین مجری زن در تلویزیون های آمریکا بود که توانست سه برنامه تفریحی تلویزیونی صدقسمتی بسازد. برنامه های او آن قدر محبوب بودند که هر کدام چند بار مجوز «پخش مجدد» گرفتند. خودش در این باره می گوید: «قبل از این که شروع به نوشتن پرپوزال برنامه ام کنم، زیاد تلویزیون نمی دیدم. برای همین از کلیشه های رایج دور بودم و توانستم چیزی را بنویسم که تا پیش از آن سابقه نداشت. من تا قبل از نوشتن پروپوزالم نمی دانستم که حضور زنان در تلویزیون کم است. به همین خاطر هم اصلا ترسی نداشتم. رمز موفقیتم همین بود.»
