به گزارش خبرگزاری تسنیم، متن یادداشت علی حیدری به شرح زیر است
مقدمه :در ایده اولیه سیاستهای کلی تامین اجتماعی و نیز تبیین الگوی اسلامی ــ ایرانی پیشرفت بر لزوم بسط و ترویج "مسابقه خیر" تأکید و تصریح شده است و در قانون احکام دائمی برنامه‌های توسعه کشور و قانون برنامه ششم توسعه کشور نیز بر ضرورت تقویت "گفتمان خیرجمعی" و "خیر اجتماعی" و توسعه مشارکتهای مردمی در این زمینه حکم شده است. در همین راستا به نظر می‌رسد راه اندازی یک "شبکه تلویزیونی" برای این منظور از سوی صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران می‌تواند به زمینه‌سازی تحقق احکام موصوف کمک کند.
در شبکه‌های مختلف تلویزیونی صدا و سیما (در سطح ملی و استانی) اقدامات و فعالیتهای خوبی در خصوص ترمیم فرهنگ نیکوکاری، ایثار، خیرخواهی و ... به صورت موردی (در زمان بروز حوادث) مناسبتی و بر اساس مناسبتهای مذهبی (ماه مبارک رمضان، دهه کرامت و ...) مناسبتهای تقویمی (در آستانه بازگشایی مدارس و یا در آستانه عید نوروز) صورت می‌پذیرد که امر پسندیده و تأثیرگذاری است ولی به نظر می‌رسد با توجه به شرایط خاص جامعه در زمینه فقر، محرومیت، ابتلا به آسیب‌های اجتماعی، و ضرورت ارتقای سرمایه اجتماعی و همبستگی اجتماعی از طریق بسط و تقویت گفتمان خیر و مشارکتهای اجتماعی، بهتر است یک شبکه تخصصی و اختصاصی در این زمینه ایجاد شود که به طور مستمر به مسائل مربوط به نیکوکاری و خیرخواهی بپردازد چرا که بعضاً به خاطر امتزاج فعالیتهای موردی و مقطعی در سایر شبکه‌های تلویزیونی با تبلیغات تجاری و یا اسپانسری بنگاههای اقتصادی و اثرات گذرا و موقتی آنها، بسط و ترویج این گفتمان و به ویژه نهادینه شدن آن به سختی صورت می‌پذیرد و جریان‌سازی مستمر حاصل نمی‌شود.
استنادات و احکام قانونی و اسناد بالادستی : بندهای 3 و 6 اصل دوم قانون اساسی (سیر تکاملی انسان به سوی خدا و کرامت و ارزش والای انسانی) بندهای 1 و 2 و 12 اصل سوم قانون اساسی (ایجاد محیط مساعد برای رشد فضائل اخلاقی و رفع فقر و محرومیت) اصل 175 قانون اساسی و اصل 43 (اهداف و نحوه اداره صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران) سند چشم انداز (حفظ کرامت و حقوق انسان‌ها و دوری از فقر) سیاستهای کلی نظام اداری (کرامت انسانی و ارج نهادن به سرمایه‌های انسانی و اجتماعی) سیاستهای کلی ایجاد تحول در نظام آموزش و پرورش کشور (حیات طیبه زندگی فردی و اجتماعی مطلوب اسلامی) سیاستهای کلی جمعیت (ارتقای وفاق و همگرایی اجتماعی) سیاستهای کلی بخش مشارکتهای اجتماعی (تقویت سازوکارهای مشارکت همگانی) بند «پ» ماده 37 قانون احکام دائمی برنامه‌های توسعه کشور در خصوص سند جامع سبک زندگی اسلامی ــ ایرانی و ترویج روحیه مشارکت و فرهنگ تعاون جزء 6 بند «پ» ماده 57 قانون احکام دائمی برنامه‌های توسعه کشور در خصوص گفتمان خیر جمعی و مسابقه خیر بند «ت» ماده 2 قانون برنامه ششم توسعه درخصوص تبیین موضوع "پیشگیری و کاهش آسیب‌های اجتماعی و سبک زندگی اسلامی ــ ایرانی به عنوان موضوع محوری برنامه ششم توسعه (موضوعات خاص کلان و فرابخشی) بند «ج» ماده 38 و جزء «پ» بند 5 ماده 113 قانون برنامه ششم توسعه در خصوص باز اجتماعی شدن محکومان بند ب» ماده 80 در خصوص ترویج رویکرد خیر اجتماعیعلاوه بر مراتب فوق، شرح وظایف قانونی صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران به ویژه احکام مندرج در اصول قانون اساسی از جمله در زمینه رشد فضائل اخلاقی جامعه و ... و نیز سیاستهای تبیین شده برای صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران اقتضا می‌کند که این سازمان با راه‌اندازی یک تلویزیونی نیکوکاری نسبت به بسط و ترویج "مسابقه خیر" و "گفتمان خیر جمعی" اقدام کند.
3- خیرخواهی، نیکوکاری و نوع دوستی در آموزه‌های اسلامی ــ ایرانی
برخی احکام شرعی منجر به تأمین منابع برای ارائه خدمات اجتماعی می‌شوند که این احکام و نظامات فقهی، تناسب مستقیمی با اهدافی از جمله زکات، خمس،کفارات، زکات فطره، صدقه، انفاق، احسان و هبه، امور حسبیه، وقف، نذر، عهد و قسم، وصیت در ثلث ماترک، قرض‌الحسنه، اموال بدون صاحب، انفال و فیء، خراج و جزیه ، مالیات دارند.
همچنین اصول اساسی مورد توجه اسلام در زمینه نحوه ارتباط و تعامل و نوع نگاه انسان مومن به سایر افراد عبارتند از: نوع دوستی، قسط و عدالت، مذموم بودن فقر، احسان و انفاق، برادری ایمانی
نوع دوستی و تضامن اجتماعی یکی از وجوه اساسی زیست مسلمانی است. بر این اساس، هر مسلمانی در قبال زندگی دیگران (به ترتیب نسبت به اعضای خانواده، اقربا و خویشاوندان، همسایگان و ...) مسئول است. نتیجه آن که تکافل اجتماعی یک وظیفه عام برای مسلمانان و یک وظیفه خاص برای حاکم اسلامی است و به طریق اولی حاکم اسلامی به حکم وظیفه‌ای که برای بسط عدالت دارد، باید در این زمینه گامهای بیشتری بردارد و اگر انجام این وظیفه برای هر یک از مسلمین واجب کفایی است برای حاکم اسلامی واجب عینی است و این حاکم برای ایفای وظایف و مأموریت‌های ذاتی و همچنین برای ایجاد مقبولیت و مشروعیت حاکمیت خویش باید در زمینه تکافل اجتماعی گام بردارد.
شواهد و قرائن تاریخی از سازوکارهای مرتبط با نوع دوستی و همبستگی اجتماعی در تاریخ باستانی ایران حاکی از آن است که در دوره مادها سازوکاری شبیه بیمه یا توزیع ریسک تحت عنوان ”کورتش“ وجود داشته است و خانواده‌های کشاورزان و شبانان که مستمند شده ولی هنوز همه چیز خود را از دست نداده بودند به صورت دسته جمعی و تعاونی کار می‌کردند و از زمین سهم می‌بردند. این نظام بر اساس تأمین خانواده بنیاد شده بود و با از بین رفتن یا ضعف فرد، خانواده ضعیف نمی‌شد بلکه خانواده نسق تعاونی خود را داشت و افراد کارآمد آن وظیفه واحد خود را انجام می‌دادند.
داریوش در کتیبه معروف خود می‌گوید: ”در دوره او کارگر و کارفرما هیچکدام بر هم ظلمی روا نمی‌داشتند“.
کارگران خارجی ممالک تحت تصرف امپراطوری ایران که در بنای تخت جمشید شاغل بودند همانند ایرانیان حقوق می‌گرفتند و به کارگران حقوق نقدی و غیرنقدی و حتی مساعده پرداخت و غرامت دستمزد ایام بارداری نیز به زنان به عنوان"پیشکشی" پرداخت می‌شده است.
مراسم "تاسو" در عشایر ایل بختیاری ایران نوعی پوشش تأمین اجتماعی برای توزیع ریسک بین اعضای ایل و قبیله بوده است.
در وقفنامه ربع رشیدی تبریز (که مشابه نظامیه بغداد بوده است) کارگران با مشارکت در پرداخت حق بیمه از پوشش‌های بیمه‌ای برخوردار بوده‌اند.
4- اهداف و برنامه‌های شبکه
- بسط و ترویج فرهنگ ایثار، ازخودگذشتگی، نوع دوستی، تعاون، همیاری، انفاق، عفو، گذشت، خیرخواهی، نیکوکاری، وقف، خیریه، ذکات و ... .
- تبیین پیشینه و سیر تطور تاریخی و ادبی مفاهیم خیرخواهی و نیکوکاری در تمدن اسلامی ــ ایرانی
- حفظ و احیای سنتها، هنجارها، ارزشها و آموزه‌های ایرانی اسلامی معطوف به امور خیریه نظیر گلریزان، تاسوگری و ... .
- معرفی و تبیین وظایف و مأموریتها و تشریح فعالیتهای دستگاههای اجرایی و سازمانها و نهادها و بنیادهای حاکمیتی و دولتی فعال در حوزه خدمات اجتماعی (امور حمایتی و امدادی) نظیر کمیته امداد و سازمان بهزیستی
- معرفی اشخاص حقیقی و حقوقی خیرخواه و نیکوکار و آشنایی با واقفان و موقوفات مربوط به امور خیریه، مؤسسات خیریه، سازمانهای مردم نهاد خیریه و معرفی و تجلیل از چهره‌های ماندگار در زمینه امور خیریه
- معرفی خیرین مسجد ساز، مدرسه ساز، بیمارستان ساز و ...
- معرفی آستان‌های مقدس و بقاع متبرکه و امور وقفی و خیریه مرتبط با آنها
- تبیین گفتمان خیر و مسابقه خیر از منظر آموزه‌های دینی و تمدنی و جایگاه آن در سبک زندگی اسلامی ــ ایرانی
- بسط و ترویج راههای مقابله و کاهش آسیب‌های اجتماعی و تشریح فعالیتهای خیریه معطوف به ترمیم و جبران خسارات تبعات و عوارض ناشی از آسیب‌های اجتماعی
- زمینه‌سازی بازاجتماعی شدن محکومان و مجرمان و افراد آسیب دیده اجتماعی
- بسط و تحکیم نهاد خانواده و نیز امور حمایتی و امدادی اجتماع محور و مبتنی بر نهاد خانواده
- بسط و ترویج مقوله مسئولیت اجتماعی ــ شرکتی و معرفی بنگاههای اقتصادی و تجاری موفق در عرصه مسئولیت اجتماعی که منابع مربوطه را صرف امور خیریه می‌رساند.
- معرفی نجات یافتگان از آسیب‌های اجتماعی، محکومان، مجرمان و مبتلایان بازاجتماعی شده و مددجویانی که در اثر حمایت و امداد اجتماعی توانسته‌اند توانمند شده و در اجتماع موفق شوند.
- تولید و پخش جنگ‌ها و برنامه‌های مناسبتی، تقویمی و فصلی برای جلب مشارکتهای مردمی با همکاری دستگاههای اجرایی، سازمانها و نهادهای فعال در این قلمرو.
- برگزاری مسابقات با هدف جلب منابع مالی و مشارکتهای مردمی برای صرف در امور خیر با جذب حامیان اسپانسرهای اجتماعی
- تولید و پخش فیلم، سریال و مستند و ... دارای مضامین و موضوعات فوق
5- راههای تأمین مالی شبکه
- درج منابع و اعتبارات مورد نیاز در بودجه‌های سنواتی کشور بر اساس احکام مندرج در قانون احکام دائمی برنامه‌های توسعه کشور و قانون برنامه ششم توسعه
- جلب مشارکت و جذب منابع و اعتبارات دستگاههای اجرایی و حاکمیتی برای تهیه و اجرای برنامه‌های شبکه
- جلب مشارکت حامیان اجتماعی (اسپانسر) برای شبکه و برنامه‌های آن
- جذب تبلیغات و آگهی از فعالان اقتصادی برای شبکه و معرفی آنان به عنوان بنگاههای نیکوکار با اجرای کمپین‌های تبلیغاتی و رسانه‌ای در قالب برندینگ
- انجام فعالیتهای جنبی نظیر راه‌اندازی سایت، برگزاری مسابقات ورزشی، هنری و ... خیرخواهانه، بازارچه خیریه، معرفی
چهره‌های ماندگار، اعطای نشان نیکوکار برتر و ... با مشارکت فعالان دولتی، حاکمیتی و مردمی این حوزه و جذب منابع از طریق آگهی و تبلیغات محیطی
- وضع تعرفه یا عوارض روی تراکنش‌های اینترنتی چندرسانه‌ای و صرف منابع آن برای شبکه و اهداف آن
- جلب نظر تهیه کنندگان برای واگذاری رایگان آثار خود جهت پخش در شبکه با هدف ترویج فرهنگ نیکوکاری (صرفه‌جویی در هزینههای شبکه)
- جلب نظر هنرمندان برای برنامه‌سازی و اجرا در شبکه به طور داوطلبانه و به عنوان مشارکت در عمل خیر به صورت نوبتی (صرفه‌جویی در هزینههای شبکه)
6- جمع‌بندی:
نیکوکاری، نوع‌دوستی و خیرخواهی از جمله مضامین متعالی و پر بسامد در آموزه‌های دینی و ملی فرهنگ و تمدن اسلامی ــ ایرانی است و تاریخ و ادبیات ایران، مشحون و مملو از حکایات و روایاتی از جوانمردی، نیک‌خواهی و کمک به همنوع است و ظهور و بروز "فقر" و "آسیب‌های اجتماعی" به هیچ وجه شایسته این تمدن نیست و بی‌شک ایجاد یک شبکه تلوزیونی تخصصی و حرفه‌ای برای بسط و ترویج مفاهیم "مسابقه خیر"، "گفتمان خیر جمعی" و ... می‌تواند به فرهنگ‌سازی و جریان‌سازی مفید و مؤثر در این زمینه منجر شود.
انتهای پیام/
