برگزاری مراسم های جمع خوانی قرآن، افطاری های دسته جمعی و نذری و توزیع مواد غذایی در زمان افطار و حضور گسترده در مساجد و تکایا از جمله برنامه هایی است که این روزها می توان در کرمان مشاهده کرد.
با نزدیک شدن به ایام ضربت خوردن امام علی(ع) شهر سیاه پوش می شود و تمام تدارکات مردم در خصوص برگزاری مراسم باشکوه احیاء متمرکز شود.
اما مردم این شهر از دیر باز تا کنون آداب و رسوم خاص خود را داشته اند که این مراسم ها را همچنان زنده نگه داشته اند.
هر چند برگزاری برخی از این مراسم ها کم رنگ تر شده است اما هنوز هم هستند مردمی که در ماه رمضان اقدام به برگزاری مراسم های الله رمضونی و کلید زنی می کنند و درنهایت پولی که از این رسوم دریافت می کنند را به نیازمندان می دهند.
«ما از اون بالای بالای اومدیم، ما از اون صندوق اعلا اومدیم» با تکرار هر بیت از این سروده بقیه می‌گوید؛ «صل علی محمد صلوات برمحمد».
در سنت الله رمضونی در هر گروه یک مسئول و یک انبار دار وجود دارد که سرگروه شعر می‌خواند و صندوق دار هدایای صاحب خانه را دریافت می‌کند و در پایان نیز این هدایا بین مستمندان هر محله تقسیم می‌شود. این سنت همچنان در شهر کرمان ادامه دارد.
کلیدزنی نذری که همچنان در کرمان رایج است
از سنت‌های دیگر مردم کرمان که همچنان انجام می‌شود کلید زنی است، در این رسم، زنی در طول شب با پوشاندن خود با چادر به طوری که دیده نشود سینی را که در آن آینه، سرمه دان و قرآن کریم قرار گرفته است به دست می‌گیرد و بر در خانه‌ها می‌رود. در کلید زنی اجرا کننده باید از قبل نیت کرده باشد که هدایا را صرف امری خیر کند.
زنان چهره خود را کاملا می‌پوشانند و کمو یا الکی به دست می‌گیرند و پشت در خانه‌های همسایه‌ها و اهالی یک محله نشسته و با کوبیدن ضرباتی بر آن صاحبخانه را به عرضه کمک‌های مالی دعوت می‌کنند.
اگر از سوی صاحبخانه پاسخ هایی، چون «چراغ بیاور» و یا «قند و شیرینی بیاور» داده شود در این صورت زن کلید زن امیدوار شده و کمک هایی را دریافت می‌کند در غیر این صورت محل را ترک می‌کند.
افطاری که با «قاووت» باز می شود
قاووت که در لهجه کرمانی قووتو نامیده می‌شود، نوعی فرآورده غذایی سنتی کرمان است که از مخلوط چند بذر گیاهی و گیاهان دارویی که پس از بو دادن به صورت مخلوط با شکر آسیاب و پودر می‌گردند، تهیه می‌شود.
معمولاً رسم است هنگامی‌که خانمی زایمان می‌کند جهت تقویت به او قاووت می‌دهند و از مهمانانش نیز با قاووت پذیرایی می‌کنند.
قاووت در انواع مختلفی (با توجه به نوع ترکیبات) تولید شده و طعم‌های متفاوتی دارد.
معروف‌ترین و کامل‌ترین نوع قاووت کرمان، قهوه‌ای رنگ است که مواد تشکیل دهنده آن شامل تخم آفتابگردان، بذر جو، تخم خرفه، بذر کاهو، بذر کنف یا شاهدانه، بذر کتان، مورد دانه، سیاه دانه، تخم گشنیز، دانه خشخاش، کنجد، هل باد، هل رسمی، فلفل سیاه، قهوه و شکر می‌باشد.
از دیگر اجزایی که در ترکیبات قاووت ممکن است استفاده شود، عبارتند از: گندم، دارچین، تخم خربزه، زنجبیل، مغز پسته، نخودچی و میخک درختی.
ریختن آب در حیاط خانه همسایه
در گذشته این کار برای بیدار کردن همسایه در زمان سحر انجام می‌شده و تشریفات خاصی داشته است. مثل پی کوبی و ریختن آب از بام خانه به حیاط همسایه در برخی از روستاهای استان کرمان هم این کار با طبل کوبی در کوچه‌ها و محله‌ها انجام می‌شده است.
از مناجات خوانی تا افطار
از قدیم عده‌ای از کرمانی‌ها در ماه رمضان به پیش خوانی یا همان مناجات سحری می‌پرداخته اند.
در این سنت، بیشتر مناجات خواجه عبدالله انصاری و اشعار شاعران بزرگی مثل مولانا خوانده می‌شده است.
مردم افطار را معمولا با غذاهای سبک و سنتی مانند انواع «قاتُق» برگزار می‌کنند که بهترین و مناسبترین آن، قاتق بابونه است.
در روز عید فطر هم کرمانی‌ها به زیارت اهل قبور می‌روند و غذاهایی مانند شله زرد توزیع می‌کنند که در این منطقه به آن «ابراهیم خانی» می‌گویند.
سحری و افطاری
مردم کرمان بر این باورند که در ماه رمضان نباید اسراف کرد. بنابراین، اگر غذایی از افطار مانده باشد در سحر آن را مصرف می‌کنند.
آبگوشت، عدس پلو و یا برنج و خورشت معمولا پای ثابت سفره‌های افطار و سحری کرمانی هاست. البته به همراه آش‌های محلی و نان‌های تازه‌ای که زنان روستایی می‌پزند.
کرمانی‌ها پس از صرف غذا در هنگام سحر، دعا و قرآن میخوانند و بر این باورند که در این ماه غذا‌ها باید ساده و مختصر باشد تا راه و شیوه پیامبر (ص) را در پیش گرفته باشند.
آنها قبل از غذا با خرما یا نمک افطار می‌کنند چرا که معتقدند امام علی (ع) اینگونه افطار می‌کردند.
شیرینی افطاری هم در کرمان زولبیا و بامیه است، اما اگر کسی بخواهد غذایی نذر کند، این نذر او بی شک شله‌زرد و آبگوشت خواهد بود.
شب‌های قدر
مردم استان کرمان در شب‌های نوزدهم، بیستم و بیست و یکم ماه رمضان پس از نماز مغرب و عشا در مساجد و تکیه‌ها سینه و زنجیر می‌زنند و از مردم در مساجد پذیرایی می‌کنند.
گفتنی است: کرمانی ها از دیر باز تاکنون از جمله اقوامی بوده اند که برای هر مناسبتی آداب و رسوم خاص خود را دارند و حتی خوراک و رفتارهای خاص انجام می دهند که در نهایت فرهنگ مخصوص به خود را در ایام مختلف سال ایجاد کرده اند.
تبریک به یکدیگر و برگزاری نمازهای جماعت و افطارهای جمعی از دیگر رسوم مردم این استان تاریخی است.
انتهای پیام/ز
