ساعت: 17:17 منتشر شده در مورخ: 1396/02/31 شناسه خبر: 1110492
یکی از پیشکسوتان موسیقی عاشقی گفت: 10 هزار شعر عاشیق از چندین سال قبل را مکتوب کرده‌ام و در صورت حمایت نهادها می‌توان آن را به مرحله چاپ رساند.
به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ تحریریه‌ی خبر آناج در نظر دارد یکشنبه هر هفته گفت‌وگویی با عاشیق های فعال استان آذربایجان‌شرقی به منظور معرفی هنرمندان این حوزه ترتیب دهد، در دومین گام با عاشیق رحیم نظری، به گفت‌وگو نشسته‌ایم که متن کامل آن را در ادامه می‌خوانید.
آناج: لطفا خودتان را معرفی کنید؟
بنده رحیم نظری متولد 12 اردیبهشت 1341 در روستای نوجه ده کلیبر هستم و در حال حاضر 55 سال دارم و افتخارم این است که هنوز مردم ما را قبول دارند و از مردم و مسئولانی که موسیقی اصیل ایرانی را ترویج می‌دهند کمال امتنان را دارم.
به کلمه عشق معتقدم چون انسان با عشق زنده است
آناج: به نظر شما کلمه "آشیق صحیح است یا "عاشیق"؟
کلمه آشیق که با "آ" نوشته می‌شود برگرفته از مور می‌باشد و این بحث چندین سال است که در میان فعالان این موسیقی رایج شده است و برخی از پژوهشگران این عرصه نیز صحیح بودن واژه "آشیق" را قبول دارند، اما بنده با توجه به اینکه به عشق اعتقاد زیادی دارم و معتقدم که انسان با عشق زنده است به این علت نیز کلمه "عاشیق" را صحیح می‌دانم.
در کشورهای دیگر از جمله ترکمنستان و قرقیزستان عاشیقها با نام بخشی شناخته می‌شوند و در ترکیه نیز این موسیقی را با نام "اوزان" می‌شناسند، اما در میان مردم آذربایجان این موسیقی را با نام "عاشیق" می‌شناسند، بنده به تمام نظرات صاحب نظران احترام می‌گذارم، به نظر بنده نیز کلمه عاشیق صحیح است چرا که این کلمه از عشق برگرفته شده و این حرفه نیز طبیعتا با عشق مانوس است.
اکثر داستان‌های این موسیقی نیز در مورد محبت و عشق است، به گفته یکی از غزل سرایان: سئوگیلیم عشق اولماسا وارلیق بوتون افسانه دیر، عشق دن محروم اولان اینسانلیغا بیگانه دیر.
بعد از هشت سال تمرین کار رسمی خود را در این عرصه شروع کردم
آناج: از چه زمانی به استعداد خود در موسیقی عاشیقی پی بردید و فعالیت رسمی خود را از چند سالگی شروع کردید؟
در مناسبت‌های مختلف سال سر صف مدرسه سرود می‌خواندم و از زمان به بعد به استعداد خود پی بردم و از 10 سالگی تمرینات خود را آغاز کردم و در 28 سالگی نیز فعالیت رسمی خود را در این عرصه شروع کردم.
برای نخستین بار در سال 1366 به جشنواره سراسری موسیقی فجر دعوت شدم و از آن زمان به برنامه‌های رسمی داخلی و خارجی و مراسم‌های عروسی دعوت شدم، و اکنون نیز فعالیتم در این حرفه ادامه دارد و این حرفه را تا آخر عمر ادامه خواهم داد، این حرفه خیلی دشوار است و علت این امر نیز این است که باید حافظه قوی داشته باشی و بتوانی داستان‌های مختلف و اشعار و نواختن را همزمان انجام بدهی، من بعد از هشت سال تمرین کار رسمی خود را در این عرصه شروع کردم.
عزیز شهنازی تنها استادی بود که به تمام سوال های من جواب داد
آناج: اساتید شما در موسیقی عاشیقی چه کسانی بودند و در زندگی شخصی کدام یک از اساتید این عرصه را الگوی خود قرار داده‌اید؟
حسین اسدی استاد ساز من بود و در اوایل جوانی با وی آشنا شدم و کوک کردن ساز و چندین آهنگ این هنر را در نزد این استاد یاد گرفتم.
آواز و داستان‌ها را نیز در نزد مرحوم استاد عزیز شهنازی یاد گرفتم، اکثر داستان‌ها و اشعار عاشیقی را از وی یاد گرفتم و خیلی از داستان‌های آن مرحوم را به صورت مکتوب درآوردم و در حال حاضر نیز در اکثر مراسم‌ها آنها را اجرا می‌کنم، داستان "گلین قاینانا" که یکی از اثرهای برجسته این استاد است را چندین بار در مراسم‌های مختلف اجرا کردم و این داستان مورد توجه اکثرمردم و فعالان این عرصه قرار گرفته است.
البته جسته و گریخته از استادان دیگر نیز موسیقی عاشقی را یاد گرفتم، اما استاد عزیز شهنازی تنها استادی بود که به تمام سوال‌های من جواب داد و تمام اطلاعات خود را در اختیار من گذاشت، او در آن زمان بارها توصیه می‌کرد که اگر تکمیل داستان‌های مرا در آینده یافتی حتما از آنها استفاده کن، استاد شهنازی تنها به داشته‌های خود اکتفا نمی‌کرد و بنده را تشویق به پژوهش در این عرصه می‌کرد.
بنده در محضر اکثر عاشیق‌های بزرگ آذربایجان از جمله عاشیق دده رسول قربانی و عبدالعلی نوری و در حسرت دیدار چندین عاشیق از جمله عاشیق اکبر، عاشیق جعفر اف ، عاشیق کماندار مانده‌ام. استاد عزیز شهنازی استاد به تمام معنا و صاحب معرفت و اخلاق خوب بود و هرگز مغرور دانسته‌های خود نبود، یکی از توصیه های این مرحوم به من این بود که هنرمند خوب قبل از هر چیز باید دارای معرفت و اخلاق باشد و سپس هنر عاشیقی را یاد بگیرد. او پاکی و پاکیزگی و رفتار خوب با مردم را به سفارش می‌کرد، وی همه نوع شعر عاشقی می سرودند و به همه فرم های عاشقی اشراف داشتند.
به پای استاد عزیز شهنازی رسیدن فعالیت‌های زیادی می خواهد و وی تنها الگوی خود من در زندگی است و در زمینه نواختن موسیقی نیز استاد حسین اسدی الگوی من است.
در عاشیق‌های تبریز و باکو عاشیقی با تحصیلات عالی کمتر دیده می‌شود
آناج: به نظر شما عاشیق‌های ایرانی با جمهوری آذربایجان چه تفاوتی با یکدیگر دارند؟
عاشیق‌های ایرانی و جمهوری آذربایجان از لحاظ سواد تقریبا هم سطح هستند، چون در عاشیق‌های تبریز و باکو عاشیقی با تحصیلات عالی کمتر دیده می‌شود، اما از نظر داستان‌های عاشیقی عموما عاشیق‌های ایران دست بالاتری دارند، البته در ایران هم تعداد داستان‌ها و هم منابع بیشتر است، البته عاشیق‌های جمهوری آذربایجان در رادیو و تلویزیون هنر خود را به نمایش می‌گذارند، اما ما متاسفانه در ایران این امکان را به صورت گسترده نداریم.
اکنون دئییشمه از کیفییت گذشته برخوردار نیست
آناج: در حال حاضر شاهد منقرض شدن "دئییشمه" در جامعه هستیم، به نظر شما علت این امر چیست؟
"دئیشمه" از کارهای خوب هنر عاشیقی می‌باشد که در زمان‌های قدیم مرسوم بوده است، اما در حال حاضر اجرای این هنر در مراسم‌ها کمتر به چشم می‌خورد، مثلا بنده اگر بخواهم با یکی از همکاران خود دئیشمه داشته باشم باید با آن فرد هماهنگی داشته باشم، اما در زمان‌های گذشته عاشیقها خیلی حاضر جواب بودند، اما اکنون دئییشمه از کیفییت گذشته برخوردار نیست.
فعالان موسیقی برای فرهنگسازی در جامعه باید از سوی نهادهای فرهنگی تشویق شوند
آناج: عاشیقها در فرهنگسازی جامعه چه نقشی دارند؟
عاشیقها در فرهنگسازی جامعه نقش موثری دارند و آنها در تمام عرصه‌ها می‌توانند با زبان هنر مردم را نصیحت کنند و فعالان موسیقی برای انجام این کار باید از سوی نهادهای فرهنگی حمایت و تشویق شوند.
مردم و مسئولان هر دو حامی عاشیقها هستند
آناج: به نظر شما مردم از عاشیقها استقبال می‌کنند یا مسئولان؟
مردم و مسئولان هر دو حامی عاشیقها هستند، البته از نظر مادی مردم خیلی موثر هستند و مسئولان فرهنگی نیز توجه خوبی به این موسیقی دارند در برگزاری جشنواره‌ها نقش خود را در حمایت از این موسیقی به خوبی نشان می‌دهند. بنده از مسئولان اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی، حوزه هنری آذربایجان‌شرقی و همچنین سازمان فرهنگی هنری شهرداری تبریز به علت برگزاری برنامه پژوهشی عاشیقلار در سطح شهر تشکر می‌کنم.
اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی آذربایجان شرقی از قرارداد نوشته شده بیمه عاشیق ها تبعیت نکرد
آناج: لطفا به مشکلات خودتان و همکارانتان اشاره کنید؟
مشکل اساسی عاشیق‌های آذربایجان شرقی نبود بیمه است، بنده از سال 83 بیمه هستم، اما بیمه عاشیقلار از قرارداد مشخص شده تبعیت نکرد، عاشیقها باید 18 درصد بیمه را پرداخت می‌کردند و مابقی 10 درصد را اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی تقبل می‌کرد که متاسفانه حتی نیم درصد هم از سوی این اداره کل به حساب بیمه واریز نشده و در حال حاضر بیمه اکثر عاشیقها قطع شده و بنده نیز از عید تاکنون به حساب بیمه ریالی واریز نکردم و اکنون اعتبار دفترچه بیمه‌مان به اتمام رسیده است.
نهادهای متولی باید از فعالان عرصه موسیقی عاشیقی حمایت کنند تا جلوی تهاجم فرهنگی و جلوی شبیه خون فرهنگی گرفته شود، جلوی فرهنگ مبتذل را با فرهنگ می‌توان گرفت، اما این امر زیر سایه حمایت متولیان امر میسر می‌شود.
متولیان امر باید از هنر اصیل فرهنگ کشور حمایت کنند، اما متاسفانه این امر تاکنون به نحو احسن محقق نشده است و حتی صدا و سیما نیز در راستای حمایت از موسیقی عاشیقی هیچ تبلیغی انجام نمی‌دهد.
ما منکر فعالیت‌های همکارانمان در این عرصه نیستیم، اما برخی عاشیقها را با رابطه شخصی به صدا و سیما معرفی می‌کنند، به نظر من باید برای ورود عاشیقها به صدا و سیما بازبینی‌های لازم قبل از اجرا انجام گیرد و تا بازبینی کنندگان متخصص‌های این عرصه را به مردم معرفی کنند تا از سوی مسئولان و مردم ایرادی به این موسیقی گرفته نشود.
80 درصد اشعار موسیقی عاشیقی مذهبی هستند، شعر مذهبی را نمی‌توان با آهنگ ریتمیک اجرا کرد، بنده از صدا و سیما خواستار رسیدگی به این امر هستم، چرا باید ساز اصیل ایرانی در صدا و سیما نشان داده نمی‌شود؟ صدا و سیما چهره خوانندگانی که لب خوانی می‌کنند را پخش می کند در حالی که آنها موسیقی کشورهای دیگر را کپی و آهنگسازی می‌کنند و سپس از صدا و سیما اجرا می‌نمایند، موسیقی اصیل عاشیقی باید از سوی متولیان امر پشتیبانی شوند تا نسل‌های آینده به اصیل بودن این موسیقی پی ببرند.
در جشنواره های دولتی باید هزینه بیشتری برای برگزاری موسیقی عاشیقی اختصاص یابد
آناج: آیا شما همانند برخی از فعالان موسیقی عاشیقی تنها به نواختن و خواندن ساز اکتفا می‌کنید یا تحقیق و پژوهش نیز در این عرصه دارید؟
من ساز را به اندازه عشقم به این عرصه می‌نوازم، اما تنها به این امر اکتفا نمی‌کنم و داستان‌ها و اشعار عاشیقی را از مناطق مختلف کشور با سبک‌های مختلف جمع کرده‌ام.
حدود 10 هزار شعر را از عاشیق‌های بزرگ جمع کردم
آناج: مهم ترین خواسته شما از مسئولان و فعالان موسیقی عاشقی چیست؟
بنده حدود 10 هزار شعر را از عاشیق های بزرگ جمع کردم، اما به تنهایی توان چاپ این اشعار را ندارم، مسئولان و متولیان امر باید از چاپ این نوع اثرها حمایت کنند تا نسل های جدید در آینده شاهد تلاش عاشیقها در زمان خود باشند.
انجمن عاشیقلار با همکاری اساتید بزرگ و با حضور معاون وزیر ارشاد در مجتمع 22 بهمن سینما ناجی افتتاح شد و قرار است بعد از ماه مبارک رمضان با رای فعالان این عرصه مدیرعامل و اعضای هیئت مدیره مشخص شود و پس از آن عاشیق ها در این انجمن عضو شوند و همچنین قرار است در این انجمن آرشیو جامعی از موسیقی عاشیقی جمع آوری شود و علاوه بر آن از مسئولان استانی و شهری درخواست احداث موزه ای برای به نمایش گذاشتن آثار موسیقی عاشیقی کرده ایم.
در دیگر مناطق کشور تنها ساز می‌نوازند، اما امروزه که علم و تکنولوژی پیشرفت کرده نیابد این موسیقی مثل هزار سال قبل باشد به نظر من باید موسیقی عاشقی به روز شود و اشعار قدیمی را چاپ شود و به دست علاقه مندان این عرصه برسد.
گفت‌وگو از: زهرا ناصران
انتهای پیام/
