ارشد: تهران، رنجور است / شوراها می‌توانند درجه تب جامعه را نشان دهند
فهیمه حسن‌میری: رقابت برای ورود به شورای شهر پنجم، این بار در کنار چهره‌های سیاسی، فرهنگی و ورزشی، شاهد شخصیت‌هایی با تجربه فعالیت اجتماعی هم است. یکی از این فعالان جامعه مدنی، لیلا ارشد است. این مددکار که نشان مسئولیت اجتماعی دریافت کرده و نامش با فعالیت‌ها در زمینه کاهش آسیب اعتیاد زنان، تلاش برای بهبود وضعیت حاشیه‌نشینان و کودکان کار گره خورده، حالا برای ورود به پنجمین پارلمان شهری اعلام آمادگی کرده و تایید صلاحیت شده است.
ارشد تاکید می‌کند که حال شهر خوب نیست و به عنوان کسی که سال‌ها تجربه مسئولیت اجتماعی دارد، لازم دیده این تجربه را در سطوح سیاستگذاری وارد کند و برای قشرهای آسیب‌پذیر کاری انجام دهد. او می‌گوید نگاهش این است که شورای شهر می‌تواند میزان‌الحراره باشد و تب جامعه را نشان بدهد.
گفت‌وگوی خبرآنلاین را با این مددکار و فعال اجتماعی، موسس خانه خورشید (مرکز کاهش آسیب اعتیاد زنان) و عضو هیات موسس انجمن حمایت از حقوق کودکان در ادامه بخوانید.
خانم ارشد، چه شد که تصمیم گرفتید کاندید شورای شهر شوید؟
به عنوان یک فعال حوزه مسائل اجتماعی، سال‌هاست برای بهبود شرایط زندگی و اجتماعیِ گروهی از افراد در حال فعالیت هستم. آنها غالبا شهروندانی هستند که آسیب‌ها یا مشکلاتی را تجربه کرده‌اند و در این سال‌ها به عنوان نهادی پایین دستی سعی کرده‌ام بتوانم برای بهبود وضعیت این افراد کاری کنم. امروز با توجه به تجربه‌ای که در گذشته داشته‌ام فکر می‌کنم می‌شود این تجربیات به عنوان یک نهاد بالادستی و در سطح سیاستگذاری اجرایی شود.
با توجه به تجربه‌ای که به دست آورده‌اید، مهمترین اولویت در بهبود وضعیت آسیب‌دیدگان اجتماعی کدام است؟
سال‌های سال تلاش کردم این موضوع را مطرح کنم که زنان و کودکانی که در شرایط دشوار زندگی می‌کنند، نیازمند هویت هستند. متاسفانه تا به امروز این موضوع به عنوان یک قانون الزام‌آور درنیامده و تنها توانسته‌ایم تعداد معدودی از این افراد را از این چرخه خارج کنیم. در کنار داشتن اوراق هویتی که مهمترین مساله برای آسیب‌دیدگان اجتماعی و حاشیه‌نشین‌هاست، فعالیت‌هایی مثل توانمندسازی و ایجاد اشتغال هم ضروری است. در این زمینه‌ها توانسته‌ایم در سطح فردی و کوچک کارهایی انجام دهیم اما اعتقاد دارم با به رسمیت شناختن و قانونی کردن این تجربیات و طرح‌ها می‌توان تعداد بیشتری از آسیب‌دیدگان جامعه را پوشش داد.
درواقع فکر می‌کنید شورای شهر می‌تواند صدای شنیده نشده گروه‌های آسیب‌پذیر را بشنود و برای آنها کاری انجام دهد؟
بله کاملا به این موضوع امیدوارم و با همین امید فعالیت‌های خودم را ادامه می‌دهم و تلاش دارم صدای این گروه را به گوش مسئولان برسانم. من به شدت به کار جمعی معتقد هستم و فکر می‌کنم کاری که بر اساس خرد جمعی صورت می‌گیرد تاثیرگذارتر خواهد بود. به نظرم شورای شهر مکانی‌ست که می‌توانیم کنار یکدیگر اقداماتی را صورت بدهیم که به نفع شهرمان باشد. حال شهر ما حال خوبی نیست، تهران از مسائلی که در آن می‌گذرد، رنجور است. شورای شهر می‌تواند میزان‌الحراره باشد و تب جامعه را نشان بدهد. می‌توانیم به وسیله شورای شهر، حال مردم‌مان را بسنجیم و به آن کمک کنیم.
ترکیب قبلی شورای شهر که متشکل از ورزشکاران و هنرمندان بود، انتقادهای زیادی را همراه داشت. شما حالا به عنوان یک مددکار اجتماعی می‌خواهید وارد این پارلمان شهری بشوید. فکر می‌کنید حضور مددکاران، جامعه شناسان و فعالان حوزه‌های اجتماعی در شورای شهر چقدر برای وضعیت فعلی تهران لازم است؟
باید ترکیب شورای شهر ترکیب همه جانبه‌‌ای باشد، ما همان اندازه که نیازمند بهبود شرایط کالبدی شهر هستیم و لازم است به وضعیت اقتصادی و سیاسی آن توجه شود، به همان اندازه به بهبود شرایط اجتماعی نیازمندیم. متاسفانه این مساله غالبا مغفول می‌ماند که همانقدر که پایداری سیاسی و اقتصادی مهم است، پایداری اجتماعی هم اهمیت دارد. باید بتوانیم روی نابرابری‌ها، تبعیض‌ها و محرومیت‌ها کار کنیم و آنها را به حداقل برسانیم و اینها در گروی این است که به پایداری زیست محیطی شهرمان فکر کنیم. اگر پایداری اجتماعی نباشد، دیگر ارکان کالبدی این شهر هم ناپایدار می‌شوند. به عنوان نمونه وقتی کودکان کار، معتادان و کارتن‌خواب‌ها و تکدی‌گری‌ها را در جامعه داریم و هر روز شاهد آنها در محل زندگیمان هستیم؛ آیا می‌توانیم از تاثیرات مخربی که بر سلامت روان و همینطور ناامنی اجتماعی در شهروندان ایجاد می‌کنند بگذریم؟
موضوع اینجاست که بسیاری از این مسائل در حیطه وظایف شورای شهر نیست و قضیه فراتر از آن است. درواقع عده‌ای معتقدند اعضای شورای شهر توانایی زیادی برای بهبود وضعیت شهروندان ندارند و برای رسیدن به آن جامعه مناسبی که مد نظر شما هم هست نیازمند اجرای فعالیت‌هایی دیگری هم هستیم.
قطعا همینطور است که شهری مثل تهران برای رسیدن به وضع مطلوب نیازمند همراهی همه اقشار جامعه است و نیازمند داشتن قوانین حمایتی و ابزاری مانند حمایت‌های اقتصادی، بهداشتی و اجتماعی هستیم و اقشار جامعه در کنار ابزار مناسب باید قرار بگیرند. در کنار اینها، وظیفه شورای شهر وظیفه نظارتی است و می‌تواند دیده‌بان شهر باشد. این خودش کار کمی نیست، مهم است که شورای شهر بتواند امور شهری را رصد کند و مخصوصا بر فعالیت شهرداری به عنوان یک نهاد اجتماعی نظارت داشته باشد. بسیاری از وظایف در راستای رسیدن به شهر مطلوب در حیطه شهرداری است همینطور که در حال حاضر هم شعار مدیرکل و معاونین شهرداری همین است که شهرداری یک نهاد خدمت‌رسان نیست بلکه یک نهاد اجتماعی است. بنابراین تنها همدلی و همکاری می‌تواند ما را به هدفمان برساند.
باتوجه به اینکه شما سال‌هاست فعالیت اجتماعی انجام می‌دهید و شورای شهر چهارم هم مواردی از آسیب‌های اجتماعی را مطرح کرد؛ عملکردشان را نسبت به دوره‌های قبل چطور ارزیابی می‌کنید؟ با آنها ارتباطی داشتید؟
نسبت به یکی دو مورد که من مستقیما با آنها در ارتباط بودم واقعا قدم‌های خوبی برداشته شد. این موارد بیشتر درخصوص کودکانی بود که با اعتیاد به دنیا می‌آمدند و پدر و مادرهای معتاد داشتند که شورای شهر در قانونی کردن حضور مددکاران اجتماعی در بیمارستان برای تشخیص آنها بسیار موثر عمل کرد، اما موارد دیگری هم بود که می‌شد به آنها پرداخته شود.
چه انتظارهایی داشتید که برآورده نشد؟ شما هم مثل بسیاری از منتقدان دوره‌های قبلی، معتقدید شورای شهر درگیر سیاسی‌کاری شده است؟
بله درست است. فکر می‌کنم مشکل اصلی اینجاست که شوراها ارتباط نزدیکی با مردم نداشتند. ما هرگاه که از مردم فاصله گرفتیم و فکر کردیم می‌توانیم روی آن صندلی‌ها تصمیم گیری کنیم؛ اشتباه کرده‌ایم. ارتباط تنگاتنگ و نزدیک با شورایاری‌ها و مردم محله‌ها که درگیر مسائل هستند، باعث می‌شود مسائل واقعی‌تر و عینی‌تر دیده شود و بتوان با کمک خود مردم آن مسائل را برطرف کرد.
با حضورتان درشورای شهر همکاریتان را با ان.جی.او‌ها ادامه می‌دهید؟
قطعا همین طور است و با نهادهای مدنی فعالیت خواهم داشت. عمیقا معتقدم نقش نظارتی ان‌جی‌اوهای مرتبط و فعال می‌تواند به اجرای صحیح قانون کمک کند چون آنها با گروه‌های بسیاری از مردم در ارتباط هستند و اگر از این افراد متخصص و با تجربه استفاده نکنیم، حتما متضرر خواهیم شد.
خانه خورشید چطور؟ به فعالیتش ادامه می‌دهد؟
خانه خورشید هم ان شاالله به فعالیتش ادامه می‌دهد.
و سوال آخر این که در لیست خاصی قرار می‌گیرید؟
هنوز نمی‌دانم. من با چهره‌ای اجتماعی ورود پیدا می‌کنم و طبیعتا ان‌جی‌اوها و نهادهای اجتماعی که در این مدت با آنها فعالیت داشتیم و شناخت بیشتری از من دارند، همچنین ذینفعان و گروه‌های هدف در کنار من خواهند بود، اما گروه‌های دیگری هم هستند که در حال رایزنی و صحبت با آنها هستیم.
47234
